1. Subtsas bassemánon birra

Pitesamisk:	Norsk omsetjing:
1. Subtsas bassemánon birra	1. Ei forteljing om november, eller steikjemånaden
Guækkte gåde lijjin dålen såmes sajen. Dæ lij vuoras ålmáj aktan gåden ja gålbmå máná lijjin suvsne ráddnan. Dæ lij áj mubben gåden vuoras kujdna ja danne lijjin áj máná gráddnan.	To kåter var ein gong på ein stad. Ein gammal mann var i den eine kåta, og tre born var med honom. Og i den andre kåta var ei gammal kvinne, og det var òg born med henne.
Dæ dun vuoras ålbmá máná tjátjástilli tjuvdij bajás mænnuj ja didnadi: «Duole mánno, mánno, mánno!» Ja ij vuoras ålmáj biehto dajde mánajd, atji sjávot årrot. Vala dut vuoras kujdna ij dat bája ietjas mánajd navte didnadit.	Så pekar borna til den der gamle mannen med fingrane opp mot månen og ropar: «Sjå månen, månen, månen!» Og den gamle mannen bed ikkje ungane vera stille. Men den gamle kona let ikkje sine born rope slik.
Dæ gåsse gasskaidja sjaddá, vuajdná kujdna, áhte dæ mánno gádoj bájjtemist ja dæ vuallgá ulgus. Dæ vuajdná, áhte dæ bullemin læ dut mubbe gåhte ja mánno jis tjåhkåhim muorra-gierragisne.	Når det blir midnatt, ser kona at månen sluttar å skine, og så fer ho ut. Så ser ho at den andre kåta brenn, og månen sitt i tretoppen.
Dæ vadtsá dut vuoras gummo dan mubbe gåhtáj ja gu dåhkå båhtá, dæ læ mánno njuovvamin náhkev dat ålbmást. Dæ gu gummo båhtá, dæ gahtjá mánno: «Majdes dån sidá?» Dæ gummo jahttá: «Dålåtjav lep mån vædtjamin.»	Så går den gamle kvinna til den andre kåta, og når ho kjem dit, hadde månen akbkurat flådd skinnet av denne mannen. Når kvinna kjem, seier månen: «Kva du vil?» Kvinna seier: «Eg hentar litt eld.»
Dæ viddij mánno aktav biehkev duhte ålbmást ja nuffolav, ja dæ vullkij gummo. Dæ dalle mánno bisij dav vuoras bådnjehkutjav ja dujt mánajd jis áj bisij. Ja dæ dalle dat mánno, mij læ tjaktjan, gåhtjoduvvá base mánnon. Ja gu’ lij bassam dav bådnjehkutjav ja dajd didnáhtedjit, dæ sån vist gurrij bajás albmáj.	Så gjev månen ein bit av mannen og eldtreet, og så går kvinna. Og så steikte månen den gamle gubben, og borna hans steikte han òg. Og dermed kallar vi den månen som er om hausten steikjemånaden. Og da han hadde steikt denne gubben, så kleiv han opp på himmelen att.
Jæ dæssti gåhtjoduvvá dat mánno, mij læ tjaktjan, base mánnon ja dæssti de stállo hållá, áhte de gaskiján muora sviŋgådi daste, áhte mánno lij gaskijan tjåhkåham muorra-gierragisne. Ajjve låssåt si lij gætj mánno, dæ virrtij muorra sviŋŋgájdallat.	Og derfor blir månen som er om hausten [november] kalla steikjemånaden, og derfor seier Stállo at trea svaiar ved midnatt fordi månen hadde sete i tretoppen ved midnatt. Det var nemlig vanskelig for månen ettersom trea svinga slik.

Kjelde

Denne historia er transkribert til tilnærma standard pitesamisk rettskriving frå Népköltsi gyűjtemény a Pite lappmark Arepluogi egyházkerületéből (1893) av Halász Ignácz.

Om språkforma

Som i dei andre nedskriftene av Halász Ignácz er det tidvis noko upresis attgjeving av fonemlengda. Dette er justert etter beste evne. Visse alderdommelige trekk som i moderne tid helst blir rekna som umesamisk kan nemnast: I tittelen «Subtsas bassemánon birra» ser vi genitiv på -n. Den gamle inessivendinga -sne finn vi for eksempel i pronomenforma suvsne (hos honom) og i substantivforma gierragisne (i toppen). I verba finn vi forma leb der moderne pitesamisk har lev. Elles er å merke seg at /jj/ er attgjeve som j/jj i verbalformer og dj (originalen: ǯ) i nominalformer.