Elias Blix: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
mIngen redigeringsforklaring |
m (tilpassa språkform til saltværing) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Elias Blix.jpg|Elias Blix}} | <onlyinclude>{{thumb|Elias Blix.jpg|Elias Blix}} | ||
'''[[Elias Blix]]''' ([[1836]]–[[1902]]) var ein norsk forfattar, professor, lærar, [[målmann]] og politikar. Han | '''[[Elias Blix]]''' ([[1836]]–[[1902]]) var ein norsk forfattar, professor, lærar, [[målmann]] og politikar. Han blei fødd på [[Våg i Gildeskål|Våg]] i [[Gildeskål]] i [[Salten]] i [[Nordland]] den [[24. februar]] [[1836]] og døydde i heimen sin i Kristiania ([[Oslo]]) den [[17. januar]] [[1902]]. </onlyinclude> Han blei gravlagt på [[Vår Frelsers Gravlund]] i Kristiania. | ||
* I [[1862]] var Blix med på å stifte «[[Den nordlandske Forening]]» og var første formannen i organisasjonen. | * I [[1862]] var Blix med på å stifte «[[Den nordlandske Forening]]» og var første formannen i organisasjonen. | ||
| Linje 6: | Linje 6: | ||
* I [[1868]] var han med på å stifte «[[Det norske Samlaget]]», som fekk til oppgåve å gje ut nynorske skrifter. | * I [[1868]] var han med på å stifte «[[Det norske Samlaget]]», som fekk til oppgåve å gje ut nynorske skrifter. | ||
* Professor i teologi [[1878]]. | * Professor i teologi [[1878]]. | ||
* Statsråd i [[Kyrkjedepartementet]] frå [[26. juni]] [[1884]] til [[23. februar]] [[1888]]. Som statsråd greidde han å få oppretta eit professorat i norsk folkemål ved universitetet. I [[1885]] gjorde [[Stortinget]] vedtak om at [[landsmål]]et skulle | * Statsråd i [[Kyrkjedepartementet]] frå [[26. juni]] [[1884]] til [[23. februar]] [[1888]]. Som statsråd greidde han å få oppretta eit professorat i norsk folkemål ved universitetet. I [[1885]] gjorde [[Stortinget]] vedtak om at [[landsmål]]et skulle vere jamstilt med [[riksmål]]et, det såkalla [[Jamstellingsvedtaket]]. Som politikar representerte Blix partiet [[Venstre]]. | ||
<onlyinclude>Blix oppdaga [[landsmål]]et | <onlyinclude>Blix oppdaga [[landsmål]]et då han gjekk på lærarskole i [[Tromsø]] i [[1850-åra]]. Han tok kontakt med målrørsla då han kom til [[Kristiania]] og blei knytt til [[Aasmund Olavsson Vinje]] og [[vekeblad]]et ''[[Dølen]]''. Han besøkte Gildeskål sommaren [[1866]] og bad om løyve til å preike i [[Gildeskål gamle kyrkje|Gildeskålkyrkja]], men på grunn av Blix sitt arbeid som målmann ville ikkje soknepresten gje løyve. </onlyinclude> Blix hadde nettopp tatt [[teologisk embetseksamen]]. Hendinga i Gildeskål blir sagt å vere grunnen til at han ikkje blei prest og at han aldri kom tilbake til Gildeskål. | ||
Blix var med på arbeidet med å omsette [[Bibelen]] og [[Luthers litle katekisme]] til [[landsmål]]. Elias Blix blir rekna som ein stor salmediktar. Han har skrive meir enn 200 salmar. Det var først i [[1892]] at det | Blix var med på arbeidet med å omsette [[Bibelen]] og [[Luthers litle katekisme]] til [[landsmål]]. Elias Blix blir rekna som ein stor salmediktar. Han har skrive meir enn 200 salmar. Det var først i [[1892]] at det blei lov å synge [[Nokre Salmar|salmane hans]] i kyrkja. I ''[[Norsk Salmebok]]'' er det tatt med over 50 salmar av Blix. | ||
== Lenkjer == | == Lenkjer == | ||
Sideversjonen fra 4. sep. 2008 kl. 21:20
Elias Blix (1836–1902) var ein norsk forfattar, professor, lærar, målmann og politikar. Han blei fødd på Våg i Gildeskål i Salten i Nordland den 24. februar 1836 og døydde i heimen sin i Kristiania (Oslo) den 17. januar 1902. Han blei gravlagt på Vår Frelsers Gravlund i Kristiania.
- I 1862 var Blix med på å stifte «Den nordlandske Forening» og var første formannen i organisasjonen.
- Han tok teologisk embetseksamen i 1866.
- I 1868 var han med på å stifte «Det norske Samlaget», som fekk til oppgåve å gje ut nynorske skrifter.
- Professor i teologi 1878.
- Statsråd i Kyrkjedepartementet frå 26. juni 1884 til 23. februar 1888. Som statsråd greidde han å få oppretta eit professorat i norsk folkemål ved universitetet. I 1885 gjorde Stortinget vedtak om at landsmålet skulle vere jamstilt med riksmålet, det såkalla Jamstellingsvedtaket. Som politikar representerte Blix partiet Venstre.
Blix oppdaga landsmålet då han gjekk på lærarskole i Tromsø i 1850-åra. Han tok kontakt med målrørsla då han kom til Kristiania og blei knytt til Aasmund Olavsson Vinje og vekebladet Dølen. Han besøkte Gildeskål sommaren 1866 og bad om løyve til å preike i Gildeskålkyrkja, men på grunn av Blix sitt arbeid som målmann ville ikkje soknepresten gje løyve. Blix hadde nettopp tatt teologisk embetseksamen. Hendinga i Gildeskål blir sagt å vere grunnen til at han ikkje blei prest og at han aldri kom tilbake til Gildeskål.
Blix var med på arbeidet med å omsette Bibelen og Luthers litle katekisme til landsmål. Elias Blix blir rekna som ein stor salmediktar. Han har skrive meir enn 200 salmar. Det var først i 1892 at det blei lov å synge salmane hans i kyrkja. I Norsk Salmebok er det tatt med over 50 salmar av Blix.
Lenkjer
Kjelder
- «Elias Blix» på Nynorsk Wikipedia
- Bolling, Reidar: «Elias Blix» på Salten Museum sin nettstad
|
Denne artikkelen er heilt eller delvis basert på artikkelen «Elias Blix» frå Nynorsk Wikipedia og kan kopierast, distribuerast og/eller endrast slik det er oppsett i lisenstekst for cc-by-sa 3.0. For ei liste over bidragsytarar til den opphavlege artikkelen, sjå endringshistorikk knytt til den opphavlege artikkelen. For ei liste over bidragsytarar til denne versjonen, sjå endringshistorikk knytt til denne sida. Artikkelen bør gjennomgåast for å tilpasse innhald og vinkling til lokalhistoriewiki.no. Sjå Hjelp:Skilnader frå Wikipedia for meir informasjon. |