Feios

Feios kyrkje.

Foto: Jan Magne Borlaug Rinde (2016).

Feios er ei bygd i Sogn, på sørsida av Sognefjorden. Fram til 1992 høyrde Feios og Fresvik til Leikanger kommune, men i 1992 vart dei to bygdene overførte til Vik kommune. Stadnamnet Feios går attende til om lag år 1430 og kjem frå gammalnorsk med opphav som Fedjoss. Namnet er truleg samansett av fed som viser til grensefunksjon, men like rimeleg at namnet siktar til fiskegjerde. Dette fordi Feioselva er ei god fiskeelv ut frå denne stadnamndefinisjonen. (Sandnes og Strømshaug, 2007) Dei trauste og klangfulle stadnamna me har i Feios har vore i bruk i lange tider, og er nedteikna i Bergens Kalvskinn, ei jordebok frå middelalderen. (Hodnebø, 1989 ).

Bygda er langstrakt med ei fjordlinje frå Vangsnes til Fresvik, og dalen deler seg i to til Åfet og Gullsetdalen. Fram til 1971 var bygda veglaus, vegen til Vangsnes stod da ferdig etter ein lang byggeperiode som byrja på 1950-talet. Før vegsambandet til Vangsnes var etablert, var bygda knytt til det offentlege kommunikasjonsnettet via Fylkesbaatane i Sogn og Fjordane. Dampskipsekspedisjon låg i Osen ved utlaupet av Feioselva. Det var dessutan fleire private skyssbåtar i bygda som frakta folk og varer til og frå Feios. På 1950-talet var namnet på desse skyssbåtane Lomen, Viken, Samband, Vesla og Helgafjell. Fylkesbaatane byrja med stopp to gonger i veka frå 1876, og hadde båtruter til bygda annakvar dag fram til 1971. (Rinde, 2016)

Feiossongen

På søre sida av Sognefjorden,

ligg Feiosbygdi, vår heimstad kjær.

Til alle tider, men mest om våren

m.ed dal og lier ho fager er.

Frå Osen fram til dei fremste grender

Seg dalen skjer mellom brattefjell

Ved fjorden smiler dei vene strender

I solfallglansen om sumarkveld.

Mot himlen tøyer seg Rambertinden

Med kvasse lynblik i kveldssol brann.

Heim dalen gustar den svale vinden

Med song og sus over sjø og land.

Her reikar bonden på voll og vangar

Og slit og strevar på fedrejord.

Ved fjorden fiskaren laksen fangar

I skogen fuglane syng i kor.

Dei rike minne frå farne dagar

I bygdi lever hjå mann og møy.

Alt verdlaust framandt på dør dei jagar.

Vår bygdesoga skal aldri døy.

Den fedrearv vil me trufast gøyma

Som ervegullet i minnehall.

Og aldri heimstaden vil me gløyma

frå inste Borlaug til Grindedal.

Harald Halvorsen, Leikanger Sparebank 1964.

Sjå òg

• Feios kulturløype