Forside:Heimar og folk i Bykle

Om Heimar og folk i Bykle Heimar og folk i Bykle, band I. Heimar og folk i Bykle er ei gards- og ættesoge i fem band for Bykle kommune i Setesdal, forfatta av Aanund Olsnes og utgjeve i 2006. Bykle hadde ei ættesoge frå 1966, Gards- og ættesoge for Bykle, med eit stutt utdrag av kultursoga av Knut Gjerden og Bjørgulv Holen. Kring 1990 byrja folk i kommunen å sjå på om det var mogleg å få ei oppdatert soge, som også tok for seg historia til sjølve garden, og ikkje berre ætta. Det vart nedsett ein komite med Bjarne Tveiten som leiar, og Aanund Olsnes frå Vinje vart tilsett som forfattar hausten 1998. Kommunens kulturkonsulent Astri Rysstad og vikaren hennar, Helene Fredly, var koordinator, medan nemnda og forfattaren tok seg av det faglege. Medlemene i nemnda var frå starten Tora Mosdøl, Gerd Fosse Hovden, Per Breivegen, Bjarne Tveiten og Folke Nesland. Tveiten og Nesland gjekk etter ei tid ut av nemnda, og i staden kom Leonhard Jansen og Angerd Mosdøl inn. Jansen vart ny leiar. Per Breivegen gjekk bort sumaren 2005, året før boka kom ut. Bygdebøker i fleire band blir gjerne utgjeve over fleire år, men i Bykle valde ein å gje ut alle fem band samstundes.   Les meir ... Innhald: Topp A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Æ Ø Å   Smakebitar frå artiklar I Bjørnarå Der heime ein gong i åra 1900-1910. Foto: August Abrahamson. Bydama med hatt midt på biletet er truleg Ragna Abrahamson, kona til fotografen. Frå Setesdalsmuseet. Når dette bruket kunne verta kalla Der heime, medan det gamle hovudbølet på Bjørnarå vart av uti Der aust, virkar det litt rart. For å få denne nemningsbruken til å stemme lyt ein tenkje seg at namnsetjaren har sett Bjørnarå liksom frå Kyrkjebygdi i Bykle, for berre då vert Der heime det heimare av bruka. Som me har vore inne på framanfor, var fyrste oppsitjaren her Olav Tarjeisson (y.), Lisle-Olav. Liksom for syskena hans vantar me ein god del opplysningar, men me kjenner til eit par søner, og kan då setje opp ei uheil familieliste som fylgjer: Olav Tarjeisson Bjørnarå (y.), f ca 1624, d fyre 1689 g m ukj. Born iallfall: Steinar, f ca 1650, n 1664-66, lagnad ukj. Gunnar, f ca 1658, g m Birgit Arnesdtr. Lunden   Les mer … Nordstog Grasbrokke 24.1.2006. Foto: Aanund Olsnes Det er rimeleg å tru at Nordstog Grasbrokke var ein del av Grasbrokkeplassen frå gamalt, jamvel om det etter tinglysingane kom beinveges frå Systog Trydal. Då det fyrst på 1950-talet vart samla inn virke til bokverket Norges bebyggelse, gav oppsitjaren, Kjetil Torleivsson, opp at han hadde overteke eigedomen i 1914. Dette skal me ikkje draga i tvil, jamvel om han ikkje fekk skøyte fyrr 5 år seinare, i 1919, forresten same dagen som broren Åvoll fekk skøyte på Systog Grasbrokke. Me vil då tru at både Åvoll og Kjetil har kome til med Tarjei Olavsson i Systog Trydal om at dei skulle kaupe kvar sin part av plassen i 1914, men utsett skylddeling og tinglysing nokre år. Me har også ei oppgåve etter Kjetil om at våningshuset på bruket sto ferdig i 1938, og liksåvel dette er sikkert rett. Men som så mange andre stader har nok huset vorte oppført i fleire byggjestig, og det fyrste var sikkert under tak fyre 1920. I 1939 fekk Kjetil også ferdig ny uthusbygning. Kjetil var frå Grasbrokke og son åt Torleiv Åvollsson Trydal og kona, Gunvor Kjetilsdotter.   Les mer … Systog 1965. Foto: Fjellanger-Widerøe Systog er eitt av bruka på Trydal i Bykle kommune, og truleg det opphavlege hovudbølet. I avsnittet om det udela Trydal kom me til at brørne Tarald og Svenke Torgrimssøner truleg dela garden ikkje lenge etter at dei hadde overteke han i 1578, og at Svenke var den fyrste kjende oppsitjaren på det austlegare av dei to bruka, altså i Systog. Om familiane til Tarald og Svenke vantar det ein del opplysningar, men etter det Alfred Ryningen har funne ut, var dei søner åt Torgrim Ulvsson på Brottveit (jfr. Valle III, 315 f). Når det gjeld Svenke, veit me ikkje kven han var gift med, men me kjenner til at han hadde iallfall ein son, og eit brev frå 1597 tyder på at denne sonen har vore oppsitjar på eit bruk i Trydal alt ved det leitet. Om dette er rett, har han nok overteke bruket åt faren fyre dette året, og då vil me tru at Svenke har vore død. Svenke Torgrimsson Brottveit, til stades 1578, d fyre 1597(?) g m ukj. Born, iallfall: Torbjørn, g m Gjertrud (?)   Les mer … Berget 1965. Foto: Fjellanger-Widerøe Berget er eit av de eldste bruka på Mosdøl i Bykle kommune. Den fyrste me kan vera tolleg sikre på sat på dette bruket heitte Søren Aslaksson. I den gamle gards- og ættesoga (100) står det rett nok at han hadde overteke bruket hjå Olav Sveinsson, som då skal ha vore oppsitjar her fyre han, men slik me kan få det til å hange i hop hadde Olav Sveinsson Evre Mosdøl, bnr 3, ikkje Lunden og Berget. Me veit ikkje kvar Søren kom i frå, og korleis han fekk tak i eigedomen er også uvisst, men me vil tru at han har overteke han frå etterkomarar etter ein av dei tre gunnarssønene frå Nesland, som me har omtala i bolken om det udela Nedre Mosdøl. Søren Aslaksson, f ca 1683, d 1768 g 1. ca 1717 m Ragnhild Taraldsdtr., f ca 1674(?), d 1744. Born: Olaug, f 1717, lagnad ukj. Gunhild, f 1719, g 1739 m Åsmund Gunnulvsson Mosdøl, sjå nedanfor Gunvor, f 1719, tvill., d lita Gunvor, f 1719, tvill., d lita Borghild, f 1724, lagnad ukj. Gunvor, f 1727, g 1754 m Svenke Alvsson Breive, sjå Innistog Byklum, gnr 14, bnr 1 Søren, n 1762, seinare lagnad ukj. g 2. ca 1750 (?) m Gunhild, sjå nedanfor, ikkje kjende born. Kven foreldra åt Ragnhild Taraldsdotter var, er på vona.   Les mer … Holen 1965. Myri nærast, Der uppe attom. Foto: Fjellanger-Widerøe Der uppe er det andre av dei to gamle bruka på Holen i Bykle kommune. Som namnet tilseier, låg det litt høgre i terrenget enn Myri. I bolken om den udela garden kom me til at Tarjei Andresson, som var gift med syster åt odelsmannen, var den fyrste oppsitjaren her, og budde her iallfall frå 1690-åra. I den gamle gards- og ættesoga (51) les me at han var frå Brotteli, og ut ifrå namna passar dette godt, det var vitterleg ein Andres Tarjeisson i Brotteli i det aktuelle tidsromet. Men det er uråd å prove at Tarjei her var son hans, og opplysninga i den gamle boka lyt difor stå som ei gjeting. Urimeleg er ho ikkje, men altså usikker. Me set opp fødselsåret hans med atterhald, ettersom det berre er utrekna etter oppgjeven alder ved gravferda. Tarjei Andresson, f ca 1652, d 1734 g m Torbjørg Auversdtr. Holen, d fyre 1734. Born: Jorunn, f ca 1681, g ca 1713 m em Asbjørn Torsson Røysland, sjå Valle VI, 511 Andres, g 1721 m Tone Alvsdtr. Breive, sjå nedanfor Gunnar, f ca 1687, g 1718 m Astrid Knutsdtr. Breive, sjå nedanfor Auver, f ca 1692, g 1. 1721 m e Gunhild Gunnarsdtr. Bjørnarå, g 2. 1768 m Jorunn Olavsdtr. Bjørnarå, sjå nedanfor, jfr Bjørnarå Der heime Anne, g 1731 m Ånund Torgrimsson Flatland, sjå Valle VI, 198   Les mer … Det finst ikkje bilete av tunet i Systog, men det låg mellom Sygard og Der heime, som er dei to næraste gardane på biletet her. Det er teke på 1960-talet i samband med den planlagde neddemminga, og kjem frå arkivet til Vest-Agder Elektrisitetsverk via Setesdalsmuseet. Systog, også kalla Neire Sygard, var ein av Neslandgardane i Bykle kommune. Han vart matrikulert til eit eige bruk i 1798. I bolken om Sygard er det fortalt at Gunnar Knutsson overtok det bruket etter broren, Bjørgulv i Der heime ca 1793. Nokre år seinare selde han halvparten til Knut Olavsson, son åt Olav Knutsson, det må ha vore i 1797 eller 1798. Dermed sat han att med ei skyldeige på 3 kalveskinn i Sygard-eigedomen, dvs. den halvparten som skulle verta Systog. Dette er då bakgrunnen for matrikuleringa. Dei 3 skinna, dvs. Systog, overdrog Gunnar ca 1805 til sonen Knut, som gifte seg ved det leitet. Knut Gunnarsson Nesland, f 1771, d 1821 g 1805 m Birgit Åvoldsdtr. Trydal, f 1784, d 1821. Born: Gunnar, f 1807, g 1837 m Birgit Olavsdtr. Holen, sjå nedanfor Ingebjørg, f 1809, g 1843 m Olav Åsmundsson Hisdal, sjå Haugen Hisdal, gnr 20, bnr 3 Gunhild, f 1812, d fyre 1821 Åvold, f 1814, d 1845, ug Vetle, f 1816, g 1846 m Åsne Torleivsdtr. Trydal, sjå Moen under Mosdøl, gnr 13, bnr 8, jfr. Hisdal, gnr 20, bnr 3 Bjørgulv, f 1820, g 1845 m Anne Ånundsdtr. Bratteland, til Amerika 1846 sjå nedanfor, jfr. Bratteland Birgit Åvoldsdotter kom frå Nordstog Trydal. Foreldra hennes var Åvold Torleivsson Trydal og kona, Ingebjørg Gunsteinsdotter, fødd Berdalen.   Les mer …		Sjå også: Søk i Heimar og folk i Bykle Eigedomar nemnt i Heimar og folk i Bykle Føreord til den prenta utgåva. Innleiing til den prenta utgåva.   Eksterne ressursar Bykle kommune   Kategoriar for Heimar og folk i Bykle Heimar og folk i Bykle ingen underkategorier   Mest lesne artiklar Heimar og folk i Bykle Malmvegen 3 (Bykle) Malmvegen 19 (Bykle) Belglii 18 (Bykle) Blesterkroken 6 (Bykle) Kolmila 5 (Bykle) Kolmila 8 (Bykle) Kolmila 9 (Bykle) Jernvegen 2-4-6-8 (Bykle) Jernvegen 28 (Bykle) Hoslemo (Bykle gnr 4-5) Hagestøyl (Bykle gnr 4/55) Neire Dysje (Bykle gnr 8/2) Skadden under Mosdøl Kyrkjelii (Bykle gnr 13/29-30) Øystre Haugen (Bykle gnr 14/21) Vang (Bykle gnr 15/14) Notun (Bykle gnr 15/20) Furuheim (Bykle gnr 15/53) Gosen (Bykle gnr 15/64) Bjørkmyr (Bykle gnr 15/79) Glidbjørgsmoen (Bykle gnr 16/16) Grasbrokke under Trydal Torstveit (Bykle gnr 17/28) Der heime (Bykle gnr 18/2) Hisdal (Bykle gnr 20) Heimar og folk i Bykle/Litteratur og kjelder Åkrehaugen (Bykle gnr 1/111) Lii i Jåro Innistog (Bykle gnr 14/1)