Lulesamisk: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
m (meir dialektnær rettskriving)
mIngen redigeringsforklaring
Linje 12: Linje 12:
:''ie, oa, uo''
:''ie, oa, uo''


Vokalen ''æ''/''ä'' blir òg uttala som diftong av mange: ''eæ''. Andre uttalar han som ein lang ''æ''-lyd.
Vokalen ''æ''/''ä'' blir også uttalt som diftong av mange: ''eæ''. Andre uttaler han som ein lang ''æ''-lyd.


Ein del konsonantlydar blir skrivne med to bokstavar:
Ein del konsonantlydar blir skrivne med to bokstavar:
Linje 18: Linje 18:
:''dj, nj, sj, tj, ts''
:''dj, nj, sj, tj, ts''


I tillegg blir desse bokstavane bruka i lånord:
I tillegg blir desse bokstavane brukt i lånord:


:''Cc, Qq, Xx, Yy, Zz, Øø/Öö''
:''Cc, Qq, Xx, Yy, Zz, Øø/Öö''

Sideversjonen fra 31. jul. 2009 kl. 16:57

Fil:11699cr lulesamisk salmebok.jpg
Lulesamisk salmebok.
Foto: Olve Utne

Lulesamisk (julevsámegiella) er eit samisk språk som ligg geografisk og språklig mellom nordsamisk i nordaust og pitesamisk i sørvest. Språket blir tradisjonelt snakka blant lulesamar i Nord-Salten (særlig Sørfold, Hamarøy og Tysfjord kommunar) i Nordland fylke så vel som i sørlige Gällivare, Jokkmokk og delar av Arjeplog kommunar i Norrbottens län. Tysfjord kommune (Divtasvuona suohkan), som utgjer kjerneområdet for lulesamisk språk i Noreg, vart innlemma i Sametingets språkforvaltningsområde den 1. januar 2006, og lulesamisk og norsk er likestilte språk i kommunen.

Tospråklig skilt ved lulesamisk barnehage i Tysfjord.
Foto: Olve Utne

Alfabet

Det moderne lulesamiske alfabetet er, med eldre former i parentes:

Aa Áá Bb Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Ŋŋ (= Ńń, Ññ) Oo Pp Rr Ss Tt Uu Vv (= Ww) Ææ/Ää Åå

I tillegg kjem diftongane:

ie, oa, uo

Vokalen æ/ä blir også uttalt som diftong av mange: . Andre uttaler han som ein lang æ-lyd.

Ein del konsonantlydar blir skrivne med to bokstavar:

dj, nj, sj, tj, ts

I tillegg blir desse bokstavane brukt i lånord:

Cc, Qq, Xx, Yy, Zz, Øø/Öö

Grammatikk

Talord

Grunntal

0 nulla = nållå 10 lågev 20 guoktalåhke
1 akta 11 lågenanakta 21 guoktalåkakta
2 guokta 12 lågenanguokta 22 guoktalåkguokta
3 gålmmå 13 lågenangållmå 23 guoktalåkgålmmå
4 niellja 14 lågenanniellja 24 guoktalåkniellja
5 vihtta 15 lågenanvihtta 25 guoktalåkvihtta
6 guhtta 16 lågenanguhtta 26 guoktalåkguhtta
7 gietjav 17 lågenangietjav 27 guoktalåkgietjav
8 gáktsa 18 lågenanáktsa 28 guoktalåkgáktsa
9 aktse 19 lågenanaktse 29 guoktalåkaktse

Sjå også