Nesset kommune: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(Ny side: {{Infoboks kommune | bgfarge = | navn = Nesset kommune | våpen = | bilde = | bildestr = | bildetekst ...)
 
Ingen redigeringsforklaring
 
(46 mellomliggende versjoner av 11 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
{{Infoboks kommune
{{Infoboks tidligere kommune
| bgfarge              =  
| bgfarge              =  
| målform2              =
| navn                  = Nesset kommune
| navn                  = Nesset kommune
| våpen                =  
| våpen                = 1543 Nesset komm.png
| bilde                =  
| bilde                = NessetPrestegard.jpg
| bildestr              =
| bildetekst            = Nesset prestegard var den tidlegare kommunen sin tusenårsstad. {{byline|Leif-Harald Ruud|2021}}
| bildetekst            =  
| historisknavn        =
| historisknavn        =
| kommunenummer        = 1543
| kommunenummer        = 1543
| areal                = 1048
| areal                = 988.06 km²
| folketall            = 2 946 (2018)
| fylke                = [[Møre og Romsdal]]
| fylke                = [[Møre og Romsdal]]
| administrasjonssenter =
| administrasjonssenter = [[Eidsvåg (Nesset)|Eidsvåg]]
| grunnlagt            =
| grunnlagt            = 1838
| sammenslåing          =
| opphør                = 2020
| fradeling            =
| delt                  = 1890: [[Eresfjord og Vistdal kommune|Eresfjord og Vistdal]]
| målform              = Nynorsk
| sammenslått          = 1964: Eresfjord og Vistdal
| url                  = www.nesset.kommune.no
| delav                = [[Molde kommune]]
| målform              =  
| url                  =  
| annet                =  
| annet                =  
}}
}}
'''Nesset kommune''' er ein av [[Romsdal]]skommunane i [[Møre og Romsdal]]. [[Kommune]]n grensar mot [[Gjemnes kommune|Gjemnes]], [[Sunndal kommune|Sunndal]], [[Lesja kommune|Lesja]], [[Rauma kommune|Rauma]], [[Molde kommune|Molde]] og [[Tingvoll kommune|Tingvoll]]. Sistnemdne kommune ligg mot nord, på den andre sida av [[Sunndalsfjorden]].


[[Kategori:Nesset kommune|  ]]
<onlyinclude><includeonly>[[Fil:1543 Nesset komm.png|thumb|80px]]</includeonly>'''[[Nesset kommune]]''' var ein av [[Romsdal]]skommunane i [[Møre og Romsdal]]. Kommunen grensa mot [[Gjemnes kommune|Gjemnes]], [[Sunndal kommune|Sunndal]], [[Lesja kommune|Lesja]], [[Rauma kommune|Rauma]], [[Molde kommune|Molde]] og [[Tingvoll kommune|Tingvoll]] (sistnemnde ligg på den andre sida av [[Sunndalsfjorden]]). Administrasjonssenteret låg i [[Eidsvåg (Nesset)|Eidsvåg]].
[[Kategori:Kommuner i Møre og Romsdal]]
 
Kommunen vart oppretta ved [[Formannskapslovene]] av 1837. 1. januar 1890 vart Nesset kommune delt då [[Eresfjord og Vistdal kommune|Eresfjord og Vistdal]] vart skilt ut som eigen kommune. Eresfjord og Vistdal vart [[1964]] igjen slått saman med dåverande Nesset kommune. I 2016 vedtok kommunane Nesset, Midsund og Molde å slå seg saman, i samband med Solberg-regjeringa si [[Kommunereformen 2014–2018|kommunereform]]. Samanslåinga fann stad 1. januar 2020.</onlyinclude>
 
Dei største bygdene i Nesset kommune var [[Eikesdal]], [[Vistdal]], [[Eresfjord]] og [[Boggestranda]] på sørsida av [[Langfjorden (Møre og Romsdal)|Langfjorden]]. I aust låg [[Eidsøra]] og [[Raudsand]] og i vest [[Rød (Nesset)|Rød]], [[Tjelle]], [[Ranvik]] og [[Gussiås]]. </onlyinclude>
 
== Vasskraftkommune ==
Gjennom omfattande utbygging av fleire vassdrag i [[Aursjøen|Aursjøtraktene]] og [[Eikesdalen|Eikesdalsfjella]] vart Nesset kommune ein av kraftkommunane i fylket. Vasskrafta hadde stor økonomisk betydning for kommunen. [[Vasskraftutbygging]]a skape strid på [[1970-talet]], og toppa seg i [[Mardøla-aksjonen]] fordi ein stor del av vassføringa i [[Mardalsfossen]] skulle brukast til vasskraft.
 
== Kultur ==
[[Nesset prestegard]] var i si tid barndomsheimen til [[Bjørnstjerne Bjørnson]] før han flytta til [[Molde]]. Førebileta til Synnøve Solbakken, Torbjørn Granlien og Øyvind Plassen må ein tru han fann i traktane kring heimen, truleg frå munnlege kjelder.
 
Prestegarden skal vedlikehaldast i samarbeid mellom [[Romsdalsmuseet]] og [[Opplysningsvesenets fond]]. Prestegarden er kommunen sin [[tusenårsstad]].
 
Nesset prestegjeld vart utskilt frå Veøy i 1686.<ref>Kjell Ove Hattrem, «[https://kjellovehattrem.com/g0/p160.htm#i15957 Nesset prestegjelds opprettelse]», ''Hattrems genealogisider'', lest 26.8.2021</ref> Det er fire kyrkjer i tidlegare Nesset kommune: [[Sira kyrkje]] i Eresfjord, [[Vistdal kyrkje]] i Vistdal, [[Eikesdal kapell]] i Eikesdal og [[Nesset kyrkje]] i Eidsvåg.
 
== Historie ==
I [[1756]] fann eit fjellskred stad i [[Tjellafjellet]] ved [[Tjelle]]. Det såkalla [[Tjelle-skredet]] tok livet frå 32 menneske.
 
==Folketalsutvikling ==
 
===Utviklinga 1801-1970<ref>[http://www.ssb.no/histstat/nos/nos_a679.pdf Tabell 17: Folkemengden ved folketellingene 1801-1970 etter kommuneinndelingen i 1970 (s. 150-151)]</ref>===
[[Bilde:1543_Nesset_demografi_1801-1970.jpg|right|400px]]
{|class=wikitable style="text-align: left;" cellpadding="3;"
|'''Folketeljing''' || '''Innbyggjarar'''
|-
|1-2-1801 || 1871
|-
|30-4-1815 || 2026
|-
|27-11-1825 || 2275
|-
|29-11-1835 || 2651
|-
|31-12-1845 || 2882
|-
|31-12-1855 || 3018
|-
|31-12-1865 || 3413
|-
|31-12-1875 || 3567
|-
|31-12-1890 || 3725
|-
|3-12-1900 || 3458
|-
|1-12-1910 || 3329
|-
|1-12-1920 || 3249
|-
|1-12-1930 || 3169
|-
|3-12-1946 || 3679
|-
|1-12-1950 || 3657
|-
|1-11-1960 || 3666
|-
|1-11-1970 || 3577
|}
 
===Folketalsutvikling folke- og bustadteljing 2001 ===
Ved folketeljinga 3. november 2001 var totalt 3.258 personar busette i kommunen.<ref>[http://www.ssb.no/fob/kommunehefte/1543/fob_1543_tabeller.pdf Kommunehefte for Nesset kommune frå SSB s. 22 (folketeljinga 2001)]</ref>
 
====Innbyggjartal etter område====
{|class=prettytable style="width: {{{width|23em}}}; text-align: left;" cellpadding="3;"
|'''Område''' || '''Antal''' || '''Prosent av<br />total'''
|-
|[[Eidsvåg (Nesset)|Eidsvåg]] || 872 || 27%
|-
|[[Rausand (Nesset)|Rausand]] || 281 || 9%
|-
|Spreittbygde strok || 1919 || 58%
|-
|Ikkje oppgjeve || 186 || 6%
|}
 
===Innbyggjartal etter grunnkrins===
[[Bilde:1543_Nesset_demografi_2001_grunnkretser.jpg|right|400px]]
{|class=prettytable style="text-align: left;" cellpadding="3;"
|'''Grunnkrins''' || '''Antal 2001''' || '''Prosent'''
|-
| ''0100 Nesset'' || ''2429'' || ''74,6%''
|-
| 0101 Ranvik || 82 || 2,5%
|-
| 0102 Tjelle || 116 || 3,6%
|-
| 0103 Rød || 219 || 6,7%
|-
| 0104 Høvik || 121 || 3,7%
|-
| 0105 Hammervoll || 326 || 10,0%
|-
| 0106&nbsp;Eidsvåg&nbsp;sentrum || 344 || 10,6%
|-
| 0107 Aasen || 174 || 5,3%
|-
| 0108 Stubø || 183 || 5,6%
|-
| 0109 Vorpenes || 97 || 3,0%
|-
| 0110 Raudsand || 131 || 4,0%
|-
| 0111 Bersås || 205 || 6,3%
|-
| 0112 Eidsøra || 262 || 8,0%
|-
| 0113&nbsp;Meisalstranda || 92 || 2,8%
|-
| 0114 Bugge || 77 || 2,4%  
|-
| ''0200&nbsp;Eresfjord og Vistdal'' || ''820'' || ''25,2%''
|-
| 0201 Myklebostad || 169 || 5,2%
|-
| 0202 Nerland || 131 || 4,0%
|-
| 0203 Sira || 235 || 7,2%
|-
| 0204 Slenes || 203 || 6,2%
|-
| 0205 Eikesdal || 82 || 2,5%
|-
| 0206 Aursjøen || 0 || 0%
|-
| ''9900 Ikkje oppgjeve'' || ''9'' || ''0,3%''
|}
 
== Sjå òg ==
* [[Garder i Nesset kommune]]
* [[Romsdal Steinindustri]]
 
==Referansar==
<references />
 
==Kjelder==
 
 
*{{SNL-artikkel|https://snl.no/Nesset|Nesset}}
 
[[Kategori:Nesset| ]]
[[Kategori:Molde kommune]]
[[Kategori:Tidligere kommuner]]
[[Kategori:Opphør i 2020]]
{{artikkelkoord|62.77618|N|8.06625|Ø}}
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 1. feb. 2024 kl. 17:42

Nesset kommune
Nesset prestegard var den tidlegare kommunen sin tusenårsstad. Foto: Leif-Harald Ruud (2021).
Basisdata
Kommunenummer 1543
Fylke Møre og Romsdal
Kommunesenter Eidsvåg
Areal i  km²(2020) 988.06 km²
Folketall 2020 2 946 (2018)
Grunnlagt 1838
Opphørte 2020
Delt i 1890: Eresfjord og Vistdal
Slått sammen med 1964: Eresfjord og Vistdal
Nå del av Molde kommune
NessetPrestegard.jpg
Nesset prestegard var den tidlegare kommunen sin tusenårsstad.
Foto: Leif-Harald Ruud (2021).

Nesset kommune var ein av Romsdalskommunane i Møre og Romsdal. Kommunen grensa mot Gjemnes, Sunndal, Lesja, Rauma, Molde og Tingvoll (sistnemnde ligg på den andre sida av Sunndalsfjorden). Administrasjonssenteret låg i Eidsvåg.

Kommunen vart oppretta ved Formannskapslovene av 1837. 1. januar 1890 vart Nesset kommune delt då Eresfjord og Vistdal vart skilt ut som eigen kommune. Eresfjord og Vistdal vart 1964 igjen slått saman med dåverande Nesset kommune. I 2016 vedtok kommunane Nesset, Midsund og Molde å slå seg saman, i samband med Solberg-regjeringa si kommunereform. Samanslåinga fann stad 1. januar 2020.

Dei største bygdene i Nesset kommune var Eikesdal, Vistdal, Eresfjord og Boggestranda på sørsida av Langfjorden. I aust låg Eidsøra og Raudsand og i vest Rød, Tjelle, Ranvik og Gussiås.

Vasskraftkommune

Gjennom omfattande utbygging av fleire vassdrag i Aursjøtraktene og Eikesdalsfjella vart Nesset kommune ein av kraftkommunane i fylket. Vasskrafta hadde stor økonomisk betydning for kommunen. Vasskraftutbygginga skape strid på 1970-talet, og toppa seg i Mardøla-aksjonen fordi ein stor del av vassføringa i Mardalsfossen skulle brukast til vasskraft.

Kultur

Nesset prestegard var i si tid barndomsheimen til Bjørnstjerne Bjørnson før han flytta til Molde. Førebileta til Synnøve Solbakken, Torbjørn Granlien og Øyvind Plassen må ein tru han fann i traktane kring heimen, truleg frå munnlege kjelder.

Prestegarden skal vedlikehaldast i samarbeid mellom Romsdalsmuseet og Opplysningsvesenets fond. Prestegarden er kommunen sin tusenårsstad.

Nesset prestegjeld vart utskilt frå Veøy i 1686.[1] Det er fire kyrkjer i tidlegare Nesset kommune: Sira kyrkje i Eresfjord, Vistdal kyrkje i Vistdal, Eikesdal kapell i Eikesdal og Nesset kyrkje i Eidsvåg.

Historie

I 1756 fann eit fjellskred stad i Tjellafjellet ved Tjelle. Det såkalla Tjelle-skredet tok livet frå 32 menneske.

Folketalsutvikling

Utviklinga 1801-1970[2]

1543 Nesset demografi 1801-1970.jpg
Folketeljing Innbyggjarar
1-2-1801 1871
30-4-1815 2026
27-11-1825 2275
29-11-1835 2651
31-12-1845 2882
31-12-1855 3018
31-12-1865 3413
31-12-1875 3567
31-12-1890 3725
3-12-1900 3458
1-12-1910 3329
1-12-1920 3249
1-12-1930 3169
3-12-1946 3679
1-12-1950 3657
1-11-1960 3666
1-11-1970 3577

Folketalsutvikling folke- og bustadteljing 2001

Ved folketeljinga 3. november 2001 var totalt 3.258 personar busette i kommunen.[3]

Innbyggjartal etter område

Område Antal Prosent av
total
Eidsvåg 872 27%
Rausand 281 9%
Spreittbygde strok 1919 58%
Ikkje oppgjeve 186 6%

Innbyggjartal etter grunnkrins

1543 Nesset demografi 2001 grunnkretser.jpg
Grunnkrins Antal 2001 Prosent
0100 Nesset 2429 74,6%
0101 Ranvik 82 2,5%
0102 Tjelle 116 3,6%
0103 Rød 219 6,7%
0104 Høvik 121 3,7%
0105 Hammervoll 326 10,0%
0106 Eidsvåg sentrum 344 10,6%
0107 Aasen 174 5,3%
0108 Stubø 183 5,6%
0109 Vorpenes 97 3,0%
0110 Raudsand 131 4,0%
0111 Bersås 205 6,3%
0112 Eidsøra 262 8,0%
0113 Meisalstranda 92 2,8%
0114 Bugge 77 2,4%
0200 Eresfjord og Vistdal 820 25,2%
0201 Myklebostad 169 5,2%
0202 Nerland 131 4,0%
0203 Sira 235 7,2%
0204 Slenes 203 6,2%
0205 Eikesdal 82 2,5%
0206 Aursjøen 0 0%
9900 Ikkje oppgjeve 9 0,3%

Sjå òg

Referansar

  1. ↑ Kjell Ove Hattrem, «Nesset prestegjelds opprettelse», Hattrems genealogisider, lest 26.8.2021
  2. ↑ Tabell 17: Folkemengden ved folketellingene 1801-1970 etter kommuneinndelingen i 1970 (s. 150-151)
  3. ↑ Kommunehefte for Nesset kommune frå SSB s. 22 (folketeljinga 2001)

Kjelder

Koordinater: 62.77618° N 8.06625° Ø

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Nesset_kommune&oldid=2056863»