Volda kommune: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(lenkeretting)
Ingen redigeringsforklaring
(31 mellomliggende versjoner av 8 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
{{Oppdateringsbehov}}
{{Infoboks kommune
{{Infoboks kommune
| bgfarge              =  
| bgfarge              =  
| navn                  = Volda kommune
| navn                  = Volda kommune
| våpen                = 1519 Volda komm.png  
| våpen                = Volda komm 2020.png
| bilde                =  
| bilde                =  
| bildestr              =  
| bildestr              =  
| bildetekst            =  
| bildetekst            =  
| historisknavn        =
| historisknavn        =
| kommunenummer        = 1519
| kommunenummer        = 1577
| areal                = 547
| befolkning            = <!--oppdateres automatisk!-->
| befolkningsår        = <!--oppdateres automatisk!-->
| fylke                = [[Møre og Romsdal]]
| fylke                = [[Møre og Romsdal]]
| administrasjonssenter = [[Volda (tettsted)|Volda]]
| administrasjonssenter = [[Volda (tettsted)|Volda]]
| grunnlagt            =
<!--befolkningstall, -år og kommuneareal hentes fra sentral liste og oppdateres automatisk!-->
| sammenslåing     =
| grunnlagt            =  
| sammenslåing         =
| fradeling            =
| fradeling            =
| målform              = nynorsk
| målform              = nynorsk
Linje 20: Linje 19:
| annet                =  
| annet                =  
}}
}}
<onlyinclude><includeonly>[[Fil:1519 Volda komm.png|thumb|80px]]</includeonly>'''[[Volda kommune]]''' er ein av kommunane på [[Sunnmøre]] i [[Møre og Romsdal]]. [[Kommune]]n grensar i nord til [[Ørsta kommune|Ørsta]] og [[Ulstein kommune|Ulstein]], i sør til [[Stad kommune|Stad]] og [[Stryn kommune|Stryn]], i øst til [[Stranda kommune|Stranda]] og i vest til [[Vanylven kommune|Vanylven]]. Volda kommune omkransar, eller er delt av [[Voldsfjorden]], med fjordgreinane [[Dalsfjorden (Volda)|Dalsfjorden]] og [[Austefjorden (Volda)|Austefjorden]].


<onlyinclude>'''[[Volda kommune]]''' er ein av kommunane på [[Sunnmøre]] i [[Møre og Romsdal]]. [[Kommune]]n omkransar, eller er delt av [[Voldsfjorden]], med fjordgreinane [[Dalsfjorden]] og [[Austefjorden]]. Volda kommune grensar mot [[Ørsta kommune|Ørsta]], [[Vanylven kommune|Vanylven]] og [[Hareid kommune|Hareid]] i Møre og Romsdal. I sør mot [[Hornindal kommune|Hornindal]] og [[Eid kommune|Eid]] kommune i [[Sogn og Fjordane]].  
== Geografi ==
Administrasjonssenteret er tettstaden [[Volda sentrum|Volda]] med blant anna sjukehus og [[Høgskulen i Volda]]. Kommunen har fire kyrkjer, [[Volda kyrkje]], [[Dalsfjord kyrkje]], [[Austefjord kyrkje]] og [[Kilsfjord kyrkje]]. </onlyinclude>


Administrasjonssenteret er tettstaden [[Volda sentrum|Volda]] med blant anna sjukehus og [[Høgskulen i Volda]]. Dei større bygdene er [[Austefjorden]], [[Folkestad]], [[Dravlaus]], [[Lauvstad]], [[Tåsen]] og [[Dalsbygd (Volda)|Dalsbygda]] . </onlyinclude>Kommunen har fire kyrkjer, [[Volda kyrkje]], [[Dalsfjord kyrkje]], [[Austefjord kyrkje]] og [[Kilsfjord kyrkje]].  
Voldsfjorden har to sidearmar: Dalsfjorden og Austefjorden. Sånn halvegs i Austefjorden går [[Kilsfjorden (Volda)|Kilsfjorden]], ei lita sidearm mot sør-vest.  


[[Europaveg 39]] går gjennom kommunen, i sør frå [[Nordfjordeid]] i Sogn og Fjordane, nordover på vestsida av fjorden til Folkestad, vidare med ferje til kommunesenteret Volda. så mot nordaust over til [[Ørsta kommune]]. Volda og Ørsta deler [[Ørsta/Volda lufthamn]] som ligg [[Hovden]].
Dei større bygdene i [[Dalsfjorden (Volda)|Dalsfjorden]] er [[Velsvika]], [[Lauvstad]], [[Dravlaus]], [[Innselset]], [[Åmelfoten]], [[Steinsvika]] og [[Dalsbygda (Volda)|Dalsbygda]]. I [[Austefjorden (Volda)|Austefjorden]] er [[Hjartåbygda]], [[Fyrde]], [[Kalvatn]], [[Follabygda]] og [[Høydalen (Volda)|Høydalen]]. I [[Kilsfjorden (Volda)|Kilsfjorden]] er [[Bjørnaset]], [[Straumshamn]], [[Kile]] og [[Bjørkedalen (Volda)|Bjørkedalen]]. På sørsida, rett over fjorden frå Volda sentrum ligg [[Folkestad]]. Nord for Volda sentrum ligg [[Morkabygda]] og [[Berkneshalvøya]] med [[Lid (Volda)|Lid]] og [[Berkneset]] og i sørenden av [[Vartdalsfjorden]], heilt nord i kommunen, ligg [[Yksnøya i Volda|Yksnøya]].  


== Det skrevne ord ==
[[Europaveg 39]] går gjennom kommunen, i sør frå [[Nordfjordeid]], nordover vestsida av fjorden til Folkestad, vidare med ferje til kommunesenteret Volda. så mot nordaust over til Ørsta kommune. Volda og Ørsta deler [[Ørsta/Volda lufthamn]] som ligg på [[Hovden]].
Kommunevåpnet til Volda har ein pennspiss som symbol og saman med nabokommunen Ørsta har området lange tradisjonar med språk og det skrevne ord. [[Ivar Aasen]] kom frå Ørsta. Lokalavisa [[Avisa Møre]], er Noregs eldste lokalavis (1810). På [[Ekset]], låg noregs første [[trykkeri]] landsbygda, [[Aarflots prenteverk]], som vart oppstarta i 1808. Eit [[museum]] i [[Aarflotgarden]] inneheld gamle maskiner frå prenteverket. [[Haugen bok]] er ein av dei største bokhandlarane i Noreg.  


== Kommunehistorikk ==
== Kommunehistorikk ==
Volda vart etablert som Volda [[formannskapsdistrikt]] i [[1837]]. [[1. august]] [[1883]] vart vart kommunen delt og den austlegaste delen, [[Ørsta kommune|Ørsta]] blei etablert som eigen kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 3&nbsp;485 innbyggjarar, mens Ørsta hadde 2&nbsp;070 innbyggjarar. [[1. januar]], året etter, vart garden [[Ytrestølen]] i Ørsta med 13 innbyggjarar ført tilbake til Volda.
 
{{thumb|1519 Volda komm.png|Volda sitt kommunevåpen fram til 2020.}}
Volda vart etablert som Volda [[formannskapsdistrikt]] i [[1837]]. [[1. august]] [[1883]] vart kommunen delt, og den austlegaste delen, [[Ørsta kommune|Ørsta]], vart etablert som eigen kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 3&nbsp;485 innbyggjarar, mens Ørsta hadde 2&nbsp;070 innbyggjarar. [[1. januar]], året etter, vart garden [[Ytrestølen]] i Ørsta med 13 innbyggjarar ført tilbake til Volda.


[[1. juli]] [[1924]] vart [[Dalsfjord kommune]] skilt ut som eigen kommune, den hadde då 960 innbyggarar. Volda kommune hadde etter oppdelinga 4&nbsp;715 innbyggjarar. Men 1. januar [[1964]] vart Dalsfjord kommune igjen ein del av Volda kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 6&nbsp;056 innbyggjarar og Dalsfjord 1&nbsp;151, slik at den nye Volda kommune total hadde eit innbyggjartal på 7&nbsp;207.
[[1. juli]] [[1924]] vart [[Dalsfjord kommune]] skilt ut som eigen kommune, den hadde då 960 innbyggarar. Volda kommune hadde etter oppdelinga 4&nbsp;715 innbyggjarar. Men 1. januar [[1964]] vart Dalsfjord kommune igjen ein del av Volda kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 6&nbsp;056 innbyggjarar og Dalsfjord 1&nbsp;151, slik at den nye Volda kommune total hadde eit innbyggjartal på 7&nbsp;207.


===Ordførarar i Volda 1837-1987===
Den 1. januar 2020 vart tidlegare [[Hornindal kommune]] i [[Nordfjord]] innlemma i Volda. Kommunen fekk då nytt våpen, som kombinarer pennesplitten frå Volda sitt gamle våpen med to ljåblad frå Hornindal sitt våpen.
*[[Sjur Halkjelsvik]] 1837-39 og 1842-45
 
*[[Peder E. Schjelderup]] 1840-41
Sjå òg liste over [[ordførarar i Volda]].
*[[Anders Welle]] 1846-49
 
*[[Mauritz Aarflot]] 1850-57 og 1860-85
== Det skrevne ord ==
*[[Rasmus Aarflot]] 1858-59 og 1886-87
Kommunevåpnet til Volda har ein pennspiss som symbol og saman med nabokommunen Ørsta har området lange tradisjonar med språk og det skrevne ord. [[Ivar Aasen]] kom frå Ørsta. Lokalavisa [[Møre (avis)|Møre]] reknar seg som Noregs eldste lokalavis (1810). På [[Ekset]], låg noregs første [[trykkeri]] på landsbygda, [[Aarflots prenteverk]], som vart oppstarta i 1808. Eit [[museum]] i [[Aarflotgarden]] inneheld gamle maskiner frå prenteverket. [[Haugen bok]] er ein av dei største bokhandlarane i Noreg.
*[[Rasmus Barstad]] 1888-89
 
*[[Rasmus Mork]] 1890-93
== Organisasjonsliv ==
*[[Laurits Barstad]] 1894-1904
[[Volda husflidslag]] held til i kommunen.
*[[Oskar Norman Eng]] 1905-10
*[[Anders Vassbotn]] 1911-13
*[[Ola Rotevatn]] 1914-16 og 1920-31
*[[Henrik Kaarstad]] 1917-19
*[[Ole Drabløs]] 1932-34
*[[Ola Heltne]] 1935-37
*[[Johan Alvestad]] 1938-41 og 1945
*[[Georg Rønnestad]] 1946-47
*[[Henrik Driveklepp]] 1947
*[[Martin Dahl]] 1948-51
*[[Johs. Nes]] 1952-55
*[[Per Longva]] 1956-59
*[[Karl Alme]] 1960-67
*[[Sigurd H. Halkjelsvik]] 1968-75
*[[Eilert Bø]] 1976-79
*[[Rasmus R. Aarflot]] 1980-


== Nokre personar frå Volda ==
== Nokre personar frå Volda ==
*[[Johannes Barstad]], ([[1857]]&ndash;[[1931]]), prest, forfattar og [[bladstyrar]] i [[Stille stunder]]
*[[Johannes Barstad]], ([[1857]]&ndash;[[1931]]), prest, forfattar og [[bladstyrar]] i [[Stille stunder]]
*[[Saxe Bjørkedal]], ([[1926]]&ndash;&nbsp;), [[Kystkultur]]berar
*[[Saxe Bjørkedal]], ([[1926]]&ndash;&nbsp;), [[Kystkultur]]berar
*[[Sigurd Bjørkedal]], ([[1920]] - [[2011]]) båtbyggjar
*[[Lovise Heggen]], ([[1893]]&ndash;[[1975]]), [[Lektor]], politikar og vararepresentant på [[Stortinget]]
*[[Lovise Heggen]], ([[1893]]&ndash;[[1975]]), [[Lektor]], politikar og vararepresentant på [[Stortinget]]
*[[Harald Haugen]], bokhandlar
*[[Harald Haugen]], bokhandlar
Linje 83: Linje 70:
*[[Jostein Nerbøvik]], ([[1938]]&ndash;[[2004]]), professor i historie
*[[Jostein Nerbøvik]], ([[1938]]&ndash;[[2004]]), professor i historie


== Ekserne lenkjer ==
== Eksterne lenkjer ==
* [http://www.volda.kommune.no Volda kommune]
* [http://www.volda.kommune.no Volda kommune]
* [http://tilsett.hivolda.no/ak/Voldasoga/Voldasoga.htm Busetnadssoga for Volda]
* [http://tilsett.hivolda.no/ak/Voldasoga/Voldasoga.htm Busetnadssoga for Volda]
*{{SNL-artikkel|https://snl.no/Volda|Volda}}


==Litteratur==
==Litteratur==
*[[Voldaminne]] 1987: ''Volda kommune 150 år'' s. 24
*[[Voldaminne]] 1987: ''Volda kommune 150 år'' s. 24.


{{Q1}}
[[Kategori:Volda kommune| ]]
[[Kategori:Volda kommune| ]]
[[Kategori:Kommuner i Møre og Romsdal]]
[[Kategori:Etableringer i 1838]]
{{nn}}

Sideversjonen fra 18. feb. 2020 kl. 12:44

Denne artikkelen bør oppdateres. Se evt. diskusjonssiden for merknader.
Volda kommune
Volda komm 2020.png
Basisdata
Kommunenummer 1577
Fylke Møre og Romsdal
Kommunesenter Volda
Areal 703.41  km²
Areal land 703.41  km²
Areal vann 0  km²
Folketall 10 960 (2023)
Målform nynorsk
Nettside Nettside
Liste over ordførarar

Volda kommune er ein av kommunane på Sunnmøre i Møre og Romsdal. Kommunen grensar i nord til Ørsta og Ulstein, i sør til Stad og Stryn, i øst til Stranda og i vest til Vanylven. Volda kommune omkransar, eller er delt av Voldsfjorden, med fjordgreinane Dalsfjorden og Austefjorden.

Geografi

Administrasjonssenteret er tettstaden Volda med blant anna sjukehus og Høgskulen i Volda. Kommunen har fire kyrkjer, Volda kyrkje, Dalsfjord kyrkje, Austefjord kyrkje og Kilsfjord kyrkje.

Voldsfjorden har to sidearmar: Dalsfjorden og Austefjorden. Sånn halvegs i Austefjorden går Kilsfjorden, ei lita sidearm mot sør-vest.

Dei større bygdene i Dalsfjorden er Velsvika, Lauvstad, Dravlaus, Innselset, Åmelfoten, Steinsvika og Dalsbygda. I Austefjorden er Hjartåbygda, Fyrde, Kalvatn, Follabygda og Høydalen. I Kilsfjorden er Bjørnaset, Straumshamn, Kile og Bjørkedalen. På sørsida, rett over fjorden frå Volda sentrum ligg Folkestad. Nord for Volda sentrum ligg Morkabygda og Berkneshalvøya med Lid og Berkneset og i sørenden av Vartdalsfjorden, heilt nord i kommunen, ligg Yksnøya.

Europaveg 39 går gjennom kommunen, i sør frå Nordfjordeid, nordover på vestsida av fjorden til Folkestad, vidare med ferje til kommunesenteret Volda. så mot nordaust over til Ørsta kommune. Volda og Ørsta deler Ørsta/Volda lufthamn som ligg på Hovden.

Kommunehistorikk

Volda sitt kommunevåpen fram til 2020.

Volda vart etablert som Volda formannskapsdistrikt i 1837. 1. august 1883 vart kommunen delt, og den austlegaste delen, Ørsta, vart etablert som eigen kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 3 485 innbyggjarar, mens Ørsta hadde 2 070 innbyggjarar. 1. januar, året etter, vart garden Ytrestølen i Ørsta med 13 innbyggjarar ført tilbake til Volda.

1. juli 1924 vart Dalsfjord kommune skilt ut som eigen kommune, den hadde då 960 innbyggarar. Volda kommune hadde etter oppdelinga 4 715 innbyggjarar. Men 1. januar 1964 vart Dalsfjord kommune igjen ein del av Volda kommune. Volda hadde på dette tidspunktet 6 056 innbyggjarar og Dalsfjord 1 151, slik at den nye Volda kommune total hadde eit innbyggjartal på 7 207.

Den 1. januar 2020 vart tidlegare Hornindal kommune i Nordfjord innlemma i Volda. Kommunen fekk då nytt våpen, som kombinarer pennesplitten frå Volda sitt gamle våpen med to ljåblad frå Hornindal sitt våpen.

Sjå òg liste over ordførarar i Volda.

Det skrevne ord

Kommunevåpnet til Volda har ein pennspiss som symbol og saman med nabokommunen Ørsta har området lange tradisjonar med språk og det skrevne ord. Ivar Aasen kom frå Ørsta. Lokalavisa Møre reknar seg som Noregs eldste lokalavis (1810). På Ekset, låg noregs første trykkeri på landsbygda, Aarflots prenteverk, som vart oppstarta i 1808. Eit museum i Aarflotgarden inneheld gamle maskiner frå prenteverket. Haugen bok er ein av dei største bokhandlarane i Noreg.

Organisasjonsliv

Volda husflidslag held til i kommunen.

Nokre personar frå Volda

Eksterne lenkjer

Litteratur