Lars Roverud

Portrett av Lars Roverud, olje på lerret.

Maleri: Jacob Munch/Oslo Museum, Byhistorisk Samling

Lars Roverud (fødd 19. desember 1776 på Vækerø i Aker, død 26. februar 1850 i Christiania) var musikkpedagog og musikkhandlar.

Bakgrunn og familie

Foreldra var Peder Colbjørnsen Roverud og hans fyrste kone Marie Elisabeth Søegaard. Faren var fullmektig på Vækerø da Lars var fødd, seinare forpaktar («bygselmann») på Øraker, ein annan gard i Aker som tilhøyrde Bogstadgodset.

Lars Roverud gifta seg 3. desember 1807 med Anne Marie Eger (1786–1867). Ho var dotter til kjøpmann Ole Olsen Eger og andre kone Anne Marie Trulsdotter.

Utdanning og yrkesliv

Lars Roverud gjekk på Christiania katedralskole og tok artium i 1794, men heldt ikkje fram med universitetsstudiar. Det var i strid med farens vilje, og faren skal av den grunn ha gjort sonen arvelaus.

I 1809 opna Roverud den første reine musikkforretninga i Noreg, to år seinare den første notepressa og eit musikkforlag. Roverud var lærar ved katedralskolen i Christiania frå 1819, og han studerte songpedagogikk i Leipzig i 1819 og i Stockholm i 1828.

I 1825 vart Roverud kjend med eit dansk salmodikon. Han forbedra dette og utvikla eit eige siffer-notesystem. Frå 1835 reiste han rundt i landet og underviste lærarar i kyrkjesong og salmodikonspel, frå 1841 med statsstønad. Salmodikonet vart snart brukt i skolen rundt om i heile landet.

Roveruds gate i bydel Sagene i Oslo har navn etter Lars Roverud.

Den roverudske sangforbedring

I 1835 vart O. A. Lindemans Choral-Bog indeholdende de i Kingos, Guldbergs og den evangelisk-christelige Psalmebogs forekommende Melodier autorisert «for udelukkende Brug ved Gudstjenesten» i kyrkjene i Noreg.

Tidlegare varierte songen meir frå stad til stad. Salmesongen, som var innført med reformasjonen eller med Hans Thomissøns salmebok var gjennom tidene endra etter lokal skikk og smak, samtidig som salmesongen i det urbane Europa hadde endra seg på sitt vis; og mange av salmetonane hadde et karakteristisk preg av lokal folkesong så vel som eldre tiders oppføringspraksis. Berre få kyrkjer hadde orgel til å leie songen. Det var delte meiningar om slik song høvde som allsong. Gjennom Roverud sitt arbeid vart kyrkjelyden gjennom skolebarna opplært til å synge salmar slik melodiane var notert i Lindemans koralbok og etter tidas urbane musikalske estetikk.

Kjelder

• Artikkel om Salmodikon i Vest-Telemarks blad
• Austestad, Atle (1993): Knut Hamsun i Øystese
• Cappelens musikkleksikon 1980
• Gaukstad, Øystein (red.): Ole Tobias Olsen Folketonar frå Nordland Norges Boklag 1982.
• Herresthal, Harald: Artikkel om Roverud i Norsk biografisk leksikon Digital utgave
• Kristen sang og musikk Runa forlag 1962
• Sandvik, O.M.: Artikkel om Roverud i Norsk biografisk leksikon. Utg. Aschehoug. Oslo. 1954. Digital versjon på Nettbiblioteket.

---