Årdal krins (Breim): Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring
 
(9 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
[[Årdal krins (Breim)]] i [[Skulehistorie i Gloppen|gamle Breim kommune]]. I 1860 bestod krinsen av gardane Årdal, Frøystad, Bogstad. Dei delte ein lærarpost med [[Førde krins (Breim)]]. I 1964 vart Årdal krins lagt ned og elevane flytta til [[Reed krins]]. Då hadde grenda fått veg til Reed og barnetalet var minkande.
{{thumb|Årdal krins, Breim.JPG|Kartutsnitt frå [https://prosjekt.fylkesmannen.no/fylkesatlas/Om-Temakart/ fylkesatlas.no]|Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane}}
'''[[Årdal krins (Breim)|Årdal krins]]''' (også skriven som '''Ordal krins''') var ein skulekrins i [[Breim kommune]]. I 1860 bestod krinsen av gardane Årdal, Frøystad, Bogstad. Dei delte ein lærarpost med [[Førde krins (Breim)|Førde krins]]. I 1964 vart Årdal krins lagt ned og elevane flytta til [[Reed krins]]. Då hadde grenda fått veg til Reed og barnetalet var minkande.


==Skulehus==
==Skulehus==
Linje 6: Linje 7:
* Fungerte som skule: 1874-1915
* Fungerte som skule: 1874-1915
* Anna bruksområde:
* Anna bruksområde:
=== [[ Årdal skule (Breim)]] ===
=== [[ Årdal skule (Breim)]] ===
* Byggeår: 1915. Gnr. 118, Bnr. 4  
* Byggeår: 1915. Gnr. 118, Bnr. 4  
Linje 23: Linje 21:
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
! Etternamn!! Fornamn!! Fødd!! Skule!! Tilsett år!! Slutta år !! Utdanning frå !!Merknad
! Fornamn!! Fødd!! Skule!! Tilsett år!! Slutta år !! Utdanning frå !!Merknad
|-
|-
| Raad || Rasmus ||  || Årdal og Nesstrand (omgangsskule) || 1743  || ||  ||
| Rasmus Raad || || Årdal og [[Nesstranda krins|Nesstrand]] (omgangsskule) || 1743  || ||  ||
|-
|-
|Mardal || Anders kristenson || 1784 || Nessestrand, Årdal og Førde (omgangskule) || Truleg 1801  || ||  || Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
| Anders Kristenson Mardal || 1784 || [[Nesstranda krins|Nessestrand]], Årdal og [[Førde krins (Breim)|Førde]] (omgangskule) || Truleg 1801  || ||  || Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
|-
|-
|Førde || Krispinus || ||Høygardane skule, Årdal skule, Førde skule ||  1867 || 1879 ||  ||
| Krispinus Førde || ||[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]], Årdal, [[Førde krins (Breim)|Førde]]||  1867 || 1879 ||  ||
|-
|-
|Hole || Nils R. || || Årdal skule, Førde skule ||  1879 ||1886 ||  ||
| Nils R. Hole || || Årdal, [[Førde krins (Breim)|Førde]]||  1879 ||1886 ||  ||
|-
|-
|Glomnes || Kristianne || 1870 || Sandal skule, Bjørnaheim skule, Gåsemyr skule, Reed skule, Høygardane skule, Hole skule, Årdal skule ||   || ||  ||
| Kristianne Glomnes || 1870 || [[Sandal krins (Gloppen)|Sandal]], [[Bjørnarheim krins|Bjørnaheim]], [[Gåsemyr krins|Gåsemyr]], [[Reed krins|Reed]], [[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]], [[Hole krins|Hole]], Årdal || || ||  ||
|-
|-
| Aasebø|| Erik A. || ||Høygardaneskule, Årdal skule, Førde skule || 1886 || || ||
| Erik A. Aasebø || 1844||[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]], Årdal, [[Førde krins (Breim)|Førde]] || 1886 || 1893|| ||
|-
|-
|Henden || Gudbrand ||  || Årdal skule, Førde skule || || 1894||  ||
| Gudbrand Henden || || Årdal, [[Førde krins (Breim)|Førde]] || || 1894||  ||
|-
|-
|Næss || Ingebrigt || ||Nessestranda skule, Kandal skule, Årdal skule, Førde skule Høygardane skule || 1894  || 1937 ||  || Arbeidde som lærar tol han var 75 år.  
| Ingebrigt R. Næss || ||[[Nesstranda krins|Nessestranda]], [[Kandal krins|Kandal]], Årdal, [[Førde krins (Breim)|Førde]], [[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]]|| 1894  || 1937 ||  || Arbeidde som lærar til han var 75 år.  
|-
|-
|Reed || Torstein ||  || Årdal skule, Reed skule|| 1942  || 1964 ||  ||
| Torstein Reed || || Årdal, [[Reed krins|Reed]] || 1942  || 1964 ||  ||
|-
|-


Linje 47: Linje 45:


===Strid mellom krins og lærar===
===Strid mellom krins og lærar===
Det kom til bitter strid mellom foreldra i Årdal krins og Lærar Erik Aasebø. Foreldra klaga over at læraren sov bort mykje av undervisningstida, og dei ville ha han avsett. Lærar Aasebø på si side meinte han ikkje hadde forsømt seg. Krinsen klaga til skulekommisjonen men ingenting vart gjort. Krinsen tok då saka i eigne hender og leigde seg ein lærar. I tillegg måtte dei leige seg skulestove, for skulehuset fekk dei ikkje bruke. Det førte til at lærar Aasebø sat turane sine til Årdal, utan skuleborn, og laga hornskeier. Striden vart løyst ved ny krinsdeling då Årdal krins kom saman med [[Nesstranda krins]] og Gudbrand Henden vart lærar.
Det kom til bitter strid mellom foreldra i Årdal krins og lærar Erik Aasebø. Foreldra klaga over at læraren sov bort mykje av undervisningstida, og dei ville ha han avsett. Lærar Aasebø på si side meinte han ikkje hadde forsømt seg. Krinsen klaga til skulekommisjonen i 1890, men ingenting vart gjort. Krinsen tok då saka i eigne hender og leigde seg ein lærar.<ref>Møtebok for skulestyret i Breim, 1890-1902. Side 14-40.</ref> I tillegg måtte dei leige seg skulestove, for skulehuset fekk dei ikkje bruke. Det førte til at lærar Aasebø sat turane sine til Årdal, utan skuleborn, og laga hornskeier. Striden vart løyst ved ny krinsdeling då Årdal krins kom saman med [[Nesstranda krins]] og Gudbrand Henden vart lærar.


==Foto==
==Foto==
==Fotonotar==
<references/>


==Kjelder og litteratur==
==Kjelder og litteratur==
===Prenta kjelder===
 
* Sandal, Per (1978) Soga om Gloppen og Breim, band 1. Sandane.
* Sandal, Per (1978) Soga om Gloppen og Breim, band 1. Sandane.
* Sandal, Per (1979) Soga om Gloppen og Breim, band 2. Sandane.
* Sandal, Per (1979) Soga om Gloppen og Breim, band 2. Sandane.
* Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905
* Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905
*Skriftnemnda (1989) Skulane i Breim 1739-1989.  
*Skriftnemnda (1989) Skulane i Breim 1739-1989.
*Møtebok for skulestyret i Breim, 1890-1902


===Digitale kjelder===


===Ikkje-prenta kjelder===


[[Kategori:Gloppen kommune]]
[[Kategori:Gloppen kommune]]
[[Kategori:Skulehistorie i Sogn og Fjordane]]
[[Kategori:Skulehistorie i Sogn og Fjordane]]
 
[[Kategori:Breim]]
{{artikkelkoord|61.672256|N|6.426348|Ø}}
{{artikkelkoord|61.672256|N|6.426348|Ø}}
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 27. feb. 2024 kl. 15:14

Kartutsnitt frå fylkesatlas.no
Foto: Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane

Årdal krins (også skriven som Ordal krins) var ein skulekrins i Breim kommune. I 1860 bestod krinsen av gardane Årdal, Frøystad, Bogstad. Dei delte ein lærarpost med Førde krins. I 1964 vart Årdal krins lagt ned og elevane flytta til Reed krins. Då hadde grenda fått veg til Reed og barnetalet var minkande.

Skulehus

Gamle Årdal skule (Breim)

  • Byggeår: 1874. Gnr. 118, bnr. 5
  • Fungerte som skule: 1874-1915
  • Anna bruksområde:

Årdal skule (Breim)

  • Byggeår: 1915. Gnr. 118, Bnr. 4
  • Fungerte som skule: 1915-1964
  • Anna bruksområde:

I 1948 sende Årdal skulekrins søknad til skulestyret om å få tilbygg på skulehuset. Skulen mangla kjellar og hadde ikkje høveleg rom for sløyd og kroppsøving. Skulestyret fremja saka for heradstyre som gjorde vedtak om bygging.

Skuledagen

I det eldste skulehuset sat elevane på 4-mannspultar med lause benkar. Ryggstøtte fekk dei frå pultane bakom. Sjølv om skulen var enkel var det likevel ein del bedre enn å halde skule i private stover, der folket på garden dreiv med sitt daglege arbeid i same stova.

Skulevegen

Lærarar

Fornamn Fødd Skule Tilsett år Slutta år Utdanning frå Merknad
Rasmus Raad Årdal og Nesstrand (omgangsskule) 1743
Anders Kristenson Mardal 1784 Nessestrand, Årdal og Førde (omgangskule) Truleg 1801 Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
Krispinus Førde Høygardane, Årdal, Førde 1867 1879
Nils R. Hole Årdal, Førde 1879 1886
Kristianne Glomnes 1870 Sandal, Bjørnaheim, Gåsemyr, Reed, Høygardane, Hole, Årdal
Erik A. Aasebø 1844 Høygardane, Årdal, Førde 1886 1893
Gudbrand Henden Årdal, Førde 1894
Ingebrigt R. Næss Nessestranda, Kandal, Årdal, Førde, Høygardane 1894 1937 Arbeidde som lærar til han var 75 år.
Torstein Reed Årdal, Reed 1942 1964

Strid mellom krins og lærar

Det kom til bitter strid mellom foreldra i Årdal krins og lærar Erik Aasebø. Foreldra klaga over at læraren sov bort mykje av undervisningstida, og dei ville ha han avsett. Lærar Aasebø på si side meinte han ikkje hadde forsømt seg. Krinsen klaga til skulekommisjonen i 1890, men ingenting vart gjort. Krinsen tok då saka i eigne hender og leigde seg ein lærar.[1] I tillegg måtte dei leige seg skulestove, for skulehuset fekk dei ikkje bruke. Det førte til at lærar Aasebø sat turane sine til Årdal, utan skuleborn, og laga hornskeier. Striden vart løyst ved ny krinsdeling då Årdal krins kom saman med Nesstranda krins og Gudbrand Henden vart lærar.

Foto

Fotonotar

  1. ↑ Møtebok for skulestyret i Breim, 1890-1902. Side 14-40.

Kjelder og litteratur

  • Sandal, Per (1978) Soga om Gloppen og Breim, band 1. Sandane.
  • Sandal, Per (1979) Soga om Gloppen og Breim, band 2. Sandane.
  • Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905
  • Skriftnemnda (1989) Skulane i Breim 1739-1989.
  • Møtebok for skulestyret i Breim, 1890-1902

Koordinater: 61.672256° N 6.426348° Ø

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Årdal_krins_(Breim)&oldid=2068498»