Garnnåler av bein: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|C09498crj soejh.jpg|To garnnåler av bein, trulig leggbein av [[rein]], frå [[Tustna]] på Nordre [[Nordmøre]].|Olve Utne}} | {{thumb|C09498crj soejh.jpg|To garnnåler av bein, trulig leggbein av [[rein]], frå [[Tustna]] på Nordre [[Nordmøre]].|Olve Utne}} | ||
'''[[Garnnåler av bein]]''' er kjent frå [[Nord-Østerdalen]], [[Trondheim kommune|Trondheim]], [[Tustna]] på [[Nordmøre]] og [[Hitra]] og [[Åfjord kommune|Åfjord]] i [[Fosen]] i sørvest og oppetter [[Sverige|svensk]] [[Lappland]] til [[Finnmark]] og [[Kolahalvøya]] fram til nyare tid. Desse [[garnnål]]ene er av den relativt vanlige, flate typen med tunge i eine enden til å vikle [[sen]]a kring. I det [[sørsamisk]]e området blir slike | '''[[Garnnåler av bein]]''' er kjent frå [[Nord-Østerdalen]], [[Trondheim kommune|Trondheim]], [[Tustna]] på [[Nordmøre]] og [[Hitra]] og [[Åfjord kommune|Åfjord]] i [[Fosen]] i sørvest og oppetter [[Sverige|svensk]] [[Lappland]] til [[Finnmark]] og [[Kolahalvøya]] fram til nyare tid. Desse [[garnnål]]ene er av den relativt vanlige, flate typen med tunge i eine enden til å vikle [[sen]]a kring. I det [[sørsamisk]]e området blir slike garnnåler laga av [[leggbein]] frå [[rein]] kalla ''soeje''. Ordet er òg belagt i forma ''suajja'' på [[umesamisk]] og ''suodja'' (‘garnnål’, ‘vevskyttel’) på [[pitesamisk]]. I [[Åfjord kommune|Åfjord]] i Fosen skal garnnålene ha vorte laga av sidebein av [[kvige]].<noinclude><ref>[http://www.digitaltmuseum.no/things/garnnl/MKA/STA.000016?query=garnn%C3%A5l+kvige&js=1&js=1&js=1&js=1&js=1&js=1&search_context=1&search_type=continue&search_type=new&search_type=new&search_type=new&search_type=new&search_type=new&search_type=new&js=1&count=1&pos=0 Søk på «Garnnål kvige»] i Digitaltmuseum.no</ref></noinclude> Garnnålmakeri var òg vanlig blant [[romanifolk]]et, og attåt dei vanlige trenålene laga somme av dei garnnåler i horn.<noinclude><ref>[http://old.glomdalsmuseet.no/html/romani/latjo-drom/arbeid/arbeid_andre.htm «Arbeid og håndverk: Arbeid i andre materialer»] i «Latjo Drom»-seksjonen på nettsidene til [[Glomdalsmuseet]].</ref></noinclude> | ||
== Namn == | |||
Det sørsamiske ordet ''soeje'' ({{pl.}} ''soejh'') blir bruka spesifikt om garnnåler av bein — normal leggbeinet på rein. Av eitt leggbein kan ein smi éi garnnål, i følgje Ole Nordseth frå [[Rendalen kommune|Rendalen]].<noinclude><ref>[http://digitaltmuseum.no/things/garnnl/NSK/SJF.00058 Gjenstand SJF.00058] ved [[Norsk Skogmuseum]]</ref></noinclude> | |||
== Arkeologi == | |||
== Fotnotar == | == Fotnotar == | ||
Sideversjonen fra 26. jun. 2013 kl. 10:14
Garnnåler av bein er kjent frå Nord-Østerdalen, Trondheim, Tustna på Nordmøre og Hitra og Åfjord i Fosen i sørvest og oppetter svensk Lappland til Finnmark og Kolahalvøya fram til nyare tid. Desse garnnålene er av den relativt vanlige, flate typen med tunge i eine enden til å vikle sena kring. I det sørsamiske området blir slike garnnåler laga av leggbein frå rein kalla soeje. Ordet er òg belagt i forma suajja på umesamisk og suodja (‘garnnål’, ‘vevskyttel’) på pitesamisk. I Åfjord i Fosen skal garnnålene ha vorte laga av sidebein av kvige.[1] Garnnålmakeri var òg vanlig blant romanifolket, og attåt dei vanlige trenålene laga somme av dei garnnåler i horn.[2]
Namn
Det sørsamiske ordet soeje (Mal:Pl. soejh) blir bruka spesifikt om garnnåler av bein — normal leggbeinet på rein. Av eitt leggbein kan ein smi éi garnnål, i følgje Ole Nordseth frå Rendalen.[3]
Arkeologi
Fotnotar
- ↑ Søk på «Garnnål kvige» i Digitaltmuseum.no
- ↑ «Arbeid og håndverk: Arbeid i andre materialer» i «Latjo Drom»-seksjonen på nettsidene til Glomdalsmuseet.
- ↑ Gjenstand SJF.00058 ved Norsk Skogmuseum