Skribenter
95 754
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| (11 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
| sokn = [[Langset sokn|Langset]] | | sokn = [[Langset sokn|Langset]] | ||
| kommune = [[Eidsvoll kommune|Eidsvoll]] | | kommune = [[Eidsvoll kommune|Eidsvoll]] | ||
| fylke = [[Akershus]] | | fylke = [[Akershus fylke|Akershus]] | ||
| gnr = 168 | | gnr = 168 | ||
| bnr = | | bnr = | ||
| Linje 19: | Linje 19: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude>'''[[Hemli]]''' er ein matrikkelgard på austsida i [[Eidsvoll]] i den bygda som i mellomalderen gjekk under namnet Durål. Hemli ligg på om lag 200 meter over havet, og delet går i vest mot [[Milli]] og i nord mot [[Hol (Eidsvoll)|Oppgarden (Okkarn) Hol]]. I sør går delet mot Tynsåk, Sunnold (Sandholt) og Røkholt. I aust har garden skog mot ålmenninga. I dag er det tre Hemli-gardar. | <onlyinclude>'''[[Hemli (Eidsvoll gnr. 168)|Hemli]]''' er ein [[matrikkelgard]] (gnr. 168) på austsida i [[Eidsvoll]] i den bygda som i [[mellomalderen]] gjekk under namnet [[Durål]]. Hemli ligg på om lag 200 meter over havet, og delet går i vest mot [[Milli]] og i nord mot [[Hol (Eidsvoll)|Oppgarden (Okkarn) Hol]]. I sør går delet mot Tynsåk, Sunnold (Sandholt) og Røkholt. I aust har garden skog mot ålmenninga. I dag er det tre Hemli-gardar. | ||
Garden er nemnt fyrste gong i [[Biskop Eysteins jordebok|biskop Eysteins jordebok]] i 1394 i skriftforma "Hæmlini". To forngilde øyresbol låg då til Tynsåk kyrkje, og det må berre ha vori ein liten del ut av skylda. Holmsen meiner at Hemli i høgmellomalderen kan ha vori på mellom 20 og 30 øyresbol. Frå 1600-talet og framover var skylda på 1 skippund og 5 lispund. </onlyinclude> | Garden er nemnt fyrste gong i [[Biskop Eysteins jordebok|biskop Eysteins jordebok]] i 1394 i skriftforma "Hæmlini". To forngilde øyresbol låg då til Tynsåk kyrkje, og det må berre ha vori ein liten del ut av skylda. Holmsen meiner at Hemli i høgmellomalderen kan ha vori på mellom 20 og 30 øyresbol. Frå 1600-talet og framover var skylda på 1 skippund og 5 lispund. </onlyinclude> | ||
== Stadnamna på Hemli == | == Stadnamna på Hemli == | ||
<onlyinclude>{{ | <onlyinclude>{{Thumb|Hemli kart.jpg|Kart over Hemli som syner dei mange teignamna her.}} | ||
Hemli er eit vin-namn, der siste leddet tyder grasmark eller eng, og namnet kan vera frå dei fyrste århundra etter kristi fødsel. Namnet kan frå fyrst av ha vori namn på ei eng slik det òg kan vera med grannegarden Milli. Fyrste leddet er truleg skyldt ordet humul (m.) i tydinga stein. Det høver godt med læget åt garden som delvis ligg på berg. Hemli ser ut til å ha vori einbølt fram til garden vart delt i to lutar kring 1640. Den eine luten vart delt i to bruk i 1757. Desse to bruka kalla einannan truleg [[Arstun]] – eigentleg "are stua", og seinare vart den eine delen kalla Karlstun (bruksnummer 7) etter ein brukar ved namn Karl Larsson i tida 1789–1816.</onlyinclude> Det andre Arstun-namnet stivna og er i dag namn på bruksnummer 1. Den andre luten vart delt i to lutar i 1772. Desse to lutane har sidan vori kalla Nordstun (bruksnummer 3) og Søstun (bruksnummer 6 og 8). Truleg må dei ha hatt eit anna læge tidlegare, ettersom Nordstun i dag ligg sør for Søstun. Karlstun vart i 1889 lagt inn under Søstun. | Hemli er eit vin-namn, der siste leddet tyder grasmark eller eng, og namnet kan vera frå dei fyrste århundra etter kristi fødsel. Namnet kan frå fyrst av ha vori namn på ei eng slik det òg kan vera med grannegarden Milli. Fyrste leddet er truleg skyldt ordet humul (m.) i tydinga stein. Det høver godt med læget åt garden som delvis ligg på berg. Hemli ser ut til å ha vori einbølt fram til garden vart delt i to lutar kring 1640. Den eine luten vart delt i to bruk i 1757. Desse to bruka kalla einannan truleg [[Arstun]] – eigentleg "are stua", og seinare vart den eine delen kalla Karlstun (bruksnummer 7) etter ein brukar ved namn Karl Larsson i tida 1789–1816.</onlyinclude> Det andre Arstun-namnet stivna og er i dag namn på bruksnummer 1. Den andre luten vart delt i to lutar i 1772. Desse to lutane har sidan vori kalla Nordstun (bruksnummer 3) og Søstun (bruksnummer 6 og 8). Truleg må dei ha hatt eit anna læge tidlegare, ettersom Nordstun i dag ligg sør for Søstun. Karlstun vart i 1889 lagt inn under Søstun. | ||
| Linje 42: | Linje 42: | ||
== Bruk 1 Hemli == | == Bruk 1 Hemli == | ||
{{ | {{Thumb|Hemli Eidsvoll 2.jpg|Hemli i 1961. Søstun med Arstun bak. Det vesle kvite huset til venstre har gått under namnet Karlstun, og det var nok her denne garden låg.|Widerøe (AFM.W022753)}} | ||
Ved manntalet i 1664 hadde denne delen ei skyld på 2 1/2 fjerding | Ved manntalet i 1664 hadde denne delen ei skyld på 2 1/2 fjerding | ||
| Linje 97: | Linje 97: | ||
== Arstun Hemli == | == Arstun Hemli == | ||
{{ | {{Thumb|Hemli Eidsvoll 1.jpg|Hemli i 1961. Nordstun med bua i Søstun til venstre og Arstun lenger bak.|Widerøe (AFM.W022752)}} | ||
}} | |||
Arne selde Arstun i 1765 åt Ola Olsson, tidlegare brukar av Østre Ås, for 320 riksdaler, men gav seg og sine arvingar rett til halve Nørdre Hemlistua. | Arne selde Arstun i 1765 åt Ola Olsson, tidlegare brukar av Østre Ås, for 320 riksdaler, men gav seg og sine arvingar rett til halve Nørdre Hemlistua. | ||
| Linje 181: | Linje 180: | ||
== Karlstun Hemli == | == Karlstun Hemli == | ||
{{ | {{Thumb|Matrikkelen_1838_Hemli.jpg|Utsnitt frå 1838-matrikkelen. Hemli var då delt i fire bruk.|Digitalarkivet}} | ||
'''Kristen Bårdsson''', soneson åt Embret Kristensson i Bruk 1 var brukar av den eine delen av Bruk 1, seinare kalla Karlstun, etter at han selde den eine delen åt brorsonen Arne Embretsson i Arstun. Kristen var brukar av denne luten i tida 1757-1762. | '''Kristen Bårdsson''', soneson åt Embret Kristensson i Bruk 1 var brukar av den eine delen av Bruk 1, seinare kalla Karlstun, etter at han selde den eine delen åt brorsonen Arne Embretsson i Arstun. Kristen var brukar av denne luten i tida 1757-1762. | ||
| Linje 236: | Linje 235: | ||
gift med '''Anne Olsdotter''' frå Oppgarden Sander, f. kring 1799, d. 7. juni 1837.<br /> | gift med '''Anne Olsdotter''' frå Oppgarden Sander, f. kring 1799, d. 7. juni 1837.<br /> | ||
Born:<br /> | Born:<br /> | ||
1. Kristian Hansson, f. 1836. Han var busatt som ugift i drengestua i 1875.<br /> | 1. Kristian Hansson, f. 1836. Han var busatt som ugift i [[drengestua]] i 1875.<br /> | ||
2. Marte Maria Hansdotter, gift med Hans Hansson Habbarstad.<br /> | 2. Marte Maria Hansdotter, gift med Hans Hansson Habbarstad.<br /> | ||
3. Olea Hansdotter, gift med Kristian Henriksson Sneisrud.<br /> | 3. Olea Hansdotter, gift med Kristian Henriksson Sneisrud.<br /> | ||
| Linje 305: | Linje 304: | ||
'''Ola Jonsson''', f. kring 1740, son av førre brukar.<br /> | '''Ola Jonsson''', f. kring 1740, son av førre brukar.<br /> | ||
gift med '''Ambjørg Hallvardsdotter''' frå Dønnum, skifte 19. september 1807 i Syndre Hemlistun.<br /> | gift med '''Ambjørg Hallvardsdotter''' frå Østgarden Dønnum, skifte 19. september 1807 i Syndre Hemlistun.<br /> | ||
Born:<br /> | Born:<br /> | ||
1. Anne Olsdotter, f. kring 1767, gift med Kristen Jensson. Busatt på Sanderhaugen i 1807, seinare på Holtet, Ørbekkstøa og ein plass under Røysi, kanskje Sørenstua.<br /> | 1. Anne Olsdotter, f. kring 1767, gift med Kristen Jensson. Busatt på Sanderhaugen i 1807, seinare på Holtet, Ørbekkstøa og ein plass under Røysi, kanskje Sørenstua.<br /> | ||
2. Olo Olsdotter, f. kring 1770, gift med Hans Alvsson. Brukarar av Nordstun Habbarstad.<br /> | 2. Olo Olsdotter, f. kring 1770, gift med Hans Alvsson. Brukarar av Nordstun Habbarstad.<br /> | ||
3. Berte Olsdotter, f. kring 1780.<br /> | 3. Berte Olsdotter, f. kring 1780.<br /> | ||
4. Hallvard Olsson, f. kring 1772.<br /> | 4. Hallvard Olsson, f. kring 1772, d. 5. august 1863, gift med Marte Jonsdotter frå Øvre Holseter. Brukarar av Øvre Holseter.<br /> | ||
5. Jon Olsson, f. kring 1784.<br /> | 5. Jon Olsson, f. kring 1784.<br /> | ||
| Linje 324: | Linje 323: | ||
'''Torkjell Gislesson'''.<br /> | '''Torkjell Gislesson'''.<br /> | ||
'''Anders Nilsson''' frå Billerud på Toten, f. kring 1757,<br /> | '''Anders Nilsson''' frå [[Billerud (Østre Toten)|Billerud]] på Toten, f. kring 1757,<br /> | ||
gift med '''Johanne Samuelsdotter''', dotter av Samuel Mandal på Siggerud, f. kring 1759, d. 1803.<br /> | gift med '''Johanne Samuelsdotter''', dotter av Samuel Mandal på Siggerud, f. kring 1759, d. 1803.<br /> | ||
Born:<br /> | Born:<br /> | ||
| Linje 455: | Linje 454: | ||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
*[[Andreas Holmsen]]: ''[[Eidsvoll Bygds Historie]] Gårdshistorien I'', 1950, s. 192-200. | *[[Andreas Holmsen]]: ''[[Eidsvoll Bygds Historie]] Gårdshistorien I'', 1950, s. 192-200. | ||
*{{Matrikkel Akershus amt 1904}}, s. 485. | |||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
[[ | [[Kategori:Eidsvoll kommune]] | ||
{{bm}} | |||
{{F2}} | {{F2}} | ||