Holdhus kyrkje: Forskjell mellom sideversjoner

{{thumb|Holdhus kyrkje Hordaland.JPG|Holdhus kyrkje i Hålandsdalen i Fusa kommune slik kyrkjebygget framstår i dag. Kyrkja har ei bruks- og bygningshistorie tilbake til 1300-talet. (Foto: Knut Rage)|}} '''Holdhus kyrkje''' ligg i gardklyngja [[Holdhus]] i [[Hålandsdalen]] søraust for [[Bergen]]. Kyrkja er nemnd i eit dokument frå 1306, og sidan omtala som soknekyrkje i [[Bjørgvin kalvskinn]] omlag 1350. Etter det finst det ingen skriftlege nedteikningar før 1600-talet, gjennom rekneskaper og synfaringar i perioden 1618 - 1722, og frå yngre kjelder. Før 1900 vart kyrkja kalla Haalandsdalen kyrkje. Utetter 1800-talet vart kyrkja for lita for den aukande folkemengda, samstundes som manglande vedikehald og trong for ny kyrkjegard gjorde at kyrkja gjekk or bruk på 1880-talet, då det vart bygd ei ny kyrkje på den meir sentrale staden [[Eide i Hålandsdalen]] 1890. Det vart bestemt at Holdhus kyrkje skulle rivast, men i staden vart ho overteken av [[Fortidsminneforeningen]] i 1900. Det vart gjort omfattande reparasjonsarbeider på kyrkja i 1905-1906. Sidan 1920-åra har det vore halde olsokmesser i kyrkja, i tillegg til annan bruk. Kyrkja er også nytta i undervisinga til leirskulen som ligg like i nærleiken. Dei siste åra har kyrkja også vore brukt av [[Den nordisk-katolske kyrkje]] i [[Bergen]] som held messe sommars tid, og er også open for turistar i sommarsesongen.

{{thumb|Mariaskulptur Holdhus kyrkje Hordaland.JPG|Maria med det lesande Jesusbarnet er ein skultpur i sandstein som truleg daterer seg til 1400-talet, og er framleis ein del av inventaret i Holdhus kyrkje. Det er den einaste måla steinskulpturen i Noreg. (Foto: Øystein Lid)|}} Skriftlege kjelder frå 1688 og fram til 1722 framstiller kyrkja som ei [[stavkyrkje]] med tårn, med eit sekundært tilbygd tømmerkor i aust og eit våpenhus i vest. Truleg var skipet det einaste som stod att av mellomalderkyrkja. <ref>Nettutgåva av Norges Kirker, artikkel om Holdhus kyrkje av Anne Marta Hoff.  http:www.norgeskirker.no/wiki/Holdhus_kyrkje </ref>. Ut frå opplysningane i dokumentet frå 1306 er stopelen knappast den same som tårnet som er nemnd i kjeldene frå 1600- og 1700-talet. Det er heller ikkje så enkelt å avgjera kvar ein skal plassera tårnet i byggeprosessen. Etter konstruksjonen å døme er det lite truleg at det kan ha vore oppført før mot slutten av mellomalderen.  <ref>Nettutgåva av Norges Kirker, artikkel om Holdhus kyrkje av Anne Marta Hoff.  http:www.norgeskirker.no/wiki/Holdhus_kyrkje </ref>. Tårnet har kanskje fungert som ein integrert del av kyrkjerommet, men det kan óg ha fungert som våpenhus. Tårnet kan, som eit tredje alternativ, ha vore ein del av ein mellomliggjande bygning som det i dag ikkje finst spor etter.

Det finst framleis oppattbrukte veggbord frå stavkyrkja i den kyrkja som står i dag. Nokre bord står i same posisjon som dei gjorde på 1600-talet, med måling som truleg har vore veggmåling i kyrkja frå midten av 1600-talet. Ut frå rekneskapar i perioden 1630-1698 har skipet vore oppført i stavverk med eit sekundært kor av tømmer. Utvendes har heile kyrkja vore bordkledd og tjørebreidd.  

{{thumb|Krossfestingsmotiv i Holdhus kyrkje Hordaland.JPG|Krossfestingsmotiv i koret i Holdhus kyrkje, tømmerkyrkja etter 1726. (Foto: Øystein Lid) |}} I dag framstår Holdhus kyrkje som ei trekyrkje med kor og skip lafta opp av plantelgd tømmer. Koret er litt smalare enn skipet og har litt lågare tak. Tårnet lengst i vest og våpenhuset er i bindingsverk.  Bygningsdelane utvendes er kledde med sulagde bord som er festa med trenaglar. På dei tre saltaka over kor, skip og våpenhus er det store, diagonalt lagde ruteheller.  

:*Lid, Øystein: Fusa-fragmentet. Artikkel i Os og Fusaposten 10. august 2013.

:*Lidén, Hans-Emil: Kirkene i Hordaland gjennom tidene. Eide forlag, 2008.

:*Norges kirker. Hefte 2. Red. Anne-Marta Hoff m.fl.  Gyldendal, 1997.

:*[http://www.norgeskirker.no/wiki/Holdhus_kyrkje Norges kirker, artikkel om Holdhus kyrkje av Anne Marta Hoff]

:*[http://www.fortidsminneforeningen.no/artikkel.aspx?nr=5116%20%20 Fortidsminneforeningen har ei eiga side om Holdhusmadonnaen med filmar.]  

[[Kategori: Stavkirker]]

[[Kategori: Middelalderkirker]]

[[Kategori: Fortidsminneforeningen]]

[[Kategori: Fusa kommune]]