Joel Jacob Hirsch (1866–1943)
.jpg)
Joel Jacob Hirsch (f. 20. mai 1866 i Łomża; d. 3. mars 1943 i Auschwitz), òg kjent som Jacob Hirsch (Jakob Hirsch), var ein litauisk-fødd, norsk-jødisk handelsmann og ḥazzán (kantor) som arbeidde i Det mosaiske trossamfunn, Trondheim og i det jødiske samfunnet i Kristiansund. Han vart drepen av nazistane under andre verdskrigen den 3. mars 1943, 76 år gammal.
Joel Jacob Hirsch vart fødd i Łomża i det nordaustlege Polen søndag den 20. mai 1866 åt foreldra Sara Scheina og Leib Hirsch (d. 1902). Han gifta seg med Frida Dublinsky (f. 16. juni 1868 i Szczucin (Stutzin) i Gubernia łomżyńska i Polen). Han kom til Norge i 1891, og resten av familien kom etter i 1894. Jacob og Sara Scheina fikk åtte born:
- (Ethel) Ida Hirsch (f. 6. oktober 1885, Szczucin)
- Filip (Fillip) Hirsch (f. 28. august 1887, Szczucin)
- Elisabeth Hirsch (f. 11. oktober 1895, Trondhjem)
- Rolff (Rolf) Hirsch (f. 30. juli 1897, Trondhjem)
- Marie Hirsch (f. 18. september 1900, Levanger)
- Ester Hirsch (f. 26. mai 1905, Trondhjem)
- Rikka Hirsch (f. 26. september 1907, Trondhjem)
- Benjamin Leib Hirsch (f. 15. oktober 1910, Trondhjem)
I folketeljinga 1900 er familien oppført med bustad i Østersunds gt. 2 i Trondhjem. Kring denne tida dreiv Jacob som kjøpmann både i Trondhjem og på Levanger, og dottera Marie er oppført med fødestad Levanger i folketeljinga 1910 (men Trondhjem i 1900-teljinga). Truleg utpå året i 1900 flytta foreldra hans Jacob, Sara Scheina og Leib Hirsch, til Trondhjem, men Leib døydde berre 58 år gammal i 1902, og Sara Scheina flytta da tilbake til Russland. Yngste sonen av Jacob og Frida, Benjamin Leib (f. 1910), vart oppkalla etter den avlidne bestefaren etter asjkenazisk skikk.
Kring 1911 (?) etablerte Jacob Hirsch forretning i Vardø, men ikkje lenge etter flytta han og familien til Kristiansund, der deu vart buande fram til januar 1943. I Kristiansund dreiv han forretning, og samtidig virka han som lærar og kantor for det jødiske samfunnet der.
Jacob og Frida Hirsch vart arrestert av nazistane i Kristiansund søndag den 17. januar 1943 og deportert til Tyskland den 24. februar. Dei og fleire av borna deira omkom i konsentrasjonsleirane.
Kjelder
- Jacob Hirsch, Østersunds gt. 2, Trondhjem i folketeljinga 1900
- Jakob Hirsch, Indherredsveien 1b, Trondhjem i folketeljinga 1910
- Våre falne : 1939-1945, Grøndahl, Oslo 1950, bd. 2, s. 316 Digital versjon på Nettbiblioteket.
- Mendelsohn, Oskar: Jødenes historie i Norge gjennom 300 år, b. 1. Oslo (Universitetsforlaget), 1969. Digital versjon på Nettbiblioteket.