Kristen Stalleland: Forskjell mellom sideversjoner
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{under arbeid}} | |||
'''[[Kristen Stalleland]]''' (fødd 6. februar 1861 i [[Landvik]] i nåverande [[Grimstad kommune]], død same stad 1949) var forfattar, redaktør og utgjevar, lærar og bonde. Han er mest kjend som grunnleggjaren av [[Norsk Barneblad]] i 1887. Målsaka stod fremst hjå han i hans engasjement i samfunn og kultur. Han blir tillagd ein del av æra for at [[jamstellingsvedtaket]] frå 1885, dvs. stortingsvedtaket om at landsmålet skulle sidestillast med «det almindelige Skrift- og Bogsprog». | '''[[Kristen Stalleland]]''' (fødd 6. februar 1861 i [[Landvik]] i nåverande [[Grimstad kommune]], død same stad 1949) var forfattar, redaktør og utgjevar, lærar og bonde. Han er mest kjend som grunnleggjaren av [[Norsk Barneblad]] i 1887. Målsaka stod fremst hjå han i hans engasjement i samfunn og kultur. Han blir tillagd ein del av æra for at [[jamstellingsvedtaket]] frå 1885, dvs. stortingsvedtaket om at landsmålet skulle sidestillast med «det almindelige Skrift- og Bogsprog». | ||
| Linje 6: | Linje 7: | ||
Kristen Stalleland gifta seg med Maren Tomine Hyrte i 1886. Ho var fødd på garden Hyrte i Landvik i 1862 og døydde på Stalleland allereie i 1891. Foreldra hennar var gardbrukarparet Salve Gjeruldson Hyrte (fødd 1833) og Aase Persdotter fødd Igland (1836-1899). | Kristen Stalleland gifta seg med Maren Tomine Hyrte i 1886. Ho var fødd på garden Hyrte i Landvik i 1862 og døydde på Stalleland allereie i 1891. Foreldra hennar var gardbrukarparet Salve Gjeruldson Hyrte (fødd 1833) og Aase Persdotter fødd Igland (1836-1899). | ||
Kristen og Maren Tomine fekk to døtrer. Aasa vart fødd i 1887, men døydde i ei ulykke som treåring i 1890. Aasa Helene vart fødd i 1889, men også ho døydde ung, i 1905. | Kristen og Maren Tomine fekk to døtrer. Aasa vart fødd i 1887, men døydde i ei ulykke som treåring i 1890. Aasa Helene vart fødd i 1889, men også ho døydde ung, i 1905. | ||
== Utdanning og tidleg yrkeserfaring == | |||
Fyrste skulegangen til Kristen var i omgangsskulen. Etter konfirmasjonen gjekk han ein vinter på amtsskulen i [[Fjære]].<Aanby 13>Akkurat desse åra heldt [[Viggo Ullmann]]s folkehøgskule til i Landvik (1875-1880). Det er verd å leggje merke til at Stalleland valde amtsskulen i Fjære framfor folkehøgskulen i heimbygda. Det var klåre ideologiske motsetnader mellom den meir kristenkonservativt baserte amtsskulen og den grundtvigianske folkehøgskulen i desse åra. | |||
Frå oktober 1878 las Stalleland privat til mellomskuleeksamen i [[Lillesand]], og tok eksamen i juni 1880. Om hausten det same året kom han inn på øvste gymnasklasse ”på latinskulen hans Holan i Marbugata” (Lillesand?). og tok eksamen artium i Kristiania i 1881. Han tok andreeksamen (førebuande prøver) ved Universitetet i 1882, og tok til på teologistudium. Han avbraut studiane hausten 1884 på grunn av sviktande helse. | |||
Nå tok han til med ein del undervisning for vaksen ungdom, og las mellom anna med gutar til mellomskuleeksamenar. Han hadde ein del vikariat i folkeskulen. | |||
Sideversjonen fra 9. jun. 2016 kl. 19:43
Det har trolig ikke vært gjort noen endringer på artikkelen den siste uka. I så fall kan denne markeringa fjernes, men sjekk redigeringshistorikken og eventuelt diskusjonssida først.
Kristen Stalleland (fødd 6. februar 1861 i Landvik i nåverande Grimstad kommune, død same stad 1949) var forfattar, redaktør og utgjevar, lærar og bonde. Han er mest kjend som grunnleggjaren av Norsk Barneblad i 1887. Målsaka stod fremst hjå han i hans engasjement i samfunn og kultur. Han blir tillagd ein del av æra for at jamstellingsvedtaket frå 1885, dvs. stortingsvedtaket om at landsmålet skulle sidestillast med «det almindelige Skrift- og Bogsprog».
Bakgrunn og familie
Kristen var eldst i ein syskenflokk på sju som vaks opp. Foreldra var Terje Terjeson Stalleland (1833-1908) og Åse Helene Persdotter fødd Igland (1840-1892). Dei to dreiv garden Stalleland i Øvre Landvik. Faren var aktiv på mange felt, og var mellom anna ordførar i bygda. Både faren og mora var sterkt engasjert i kristeleg arbeid. I 1877/1878 stod dei sentralt i skipinga av ei misjonsforeining som dei fyrste åra hadde fast møtestad på Stalleland. Morbror til Kristen var stortingsmann Nils Igland.
Kristen Stalleland gifta seg med Maren Tomine Hyrte i 1886. Ho var fødd på garden Hyrte i Landvik i 1862 og døydde på Stalleland allereie i 1891. Foreldra hennar var gardbrukarparet Salve Gjeruldson Hyrte (fødd 1833) og Aase Persdotter fødd Igland (1836-1899). Kristen og Maren Tomine fekk to døtrer. Aasa vart fødd i 1887, men døydde i ei ulykke som treåring i 1890. Aasa Helene vart fødd i 1889, men også ho døydde ung, i 1905.
Utdanning og tidleg yrkeserfaring
Fyrste skulegangen til Kristen var i omgangsskulen. Etter konfirmasjonen gjekk han ein vinter på amtsskulen i Fjære.<Aanby 13>Akkurat desse åra heldt Viggo Ullmanns folkehøgskule til i Landvik (1875-1880). Det er verd å leggje merke til at Stalleland valde amtsskulen i Fjære framfor folkehøgskulen i heimbygda. Det var klåre ideologiske motsetnader mellom den meir kristenkonservativt baserte amtsskulen og den grundtvigianske folkehøgskulen i desse åra. Frå oktober 1878 las Stalleland privat til mellomskuleeksamen i Lillesand, og tok eksamen i juni 1880. Om hausten det same året kom han inn på øvste gymnasklasse ”på latinskulen hans Holan i Marbugata” (Lillesand?). og tok eksamen artium i Kristiania i 1881. Han tok andreeksamen (førebuande prøver) ved Universitetet i 1882, og tok til på teologistudium. Han avbraut studiane hausten 1884 på grunn av sviktande helse.
Nå tok han til med ein del undervisning for vaksen ungdom, og las mellom anna med gutar til mellomskuleeksamenar. Han hadde ein del vikariat i folkeskulen.