276 671
redigeringer
m
Robot: Endrer mal: Thumb høyre
(kategorisplitting/forenkling) |
m (Robot: Endrer mal: Thumb høyre) |
||
| (20 mellomliggende versjoner av 6 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>'''[[Oluf Kolsrud|Nils Oluf Kolsrud]]''' (fødd 7. juli [[1885]] i [[Østre Toten]], død 17. juni [[1945]] i Oslo) var teolog, kyrkjehistorikar, kjeldeskriftutgjevar og lokalhistorikar. Han var professor i kyrkjehistorie ved Universitetet i Oslo. Truleg er han best kjend for si sentrale rolle innan kjeldeskriftutgjevinga i fyrste halvparten av 1900-talet, mellom anna som hovuddrivkraft bak skipinga av [[Norsk historisk kjeldeskriftinstitutt]], som han også var fyrste styraren for. Kolsrud gjorde også ein betydeleg innsats for lokalhistoria særleg i [[Hedmark]] og [[Oppland]], både som granskar, forfattar og organisator.</onlyinclude> | <onlyinclude>{{Thumb|Oluf Kolsrud.jpg|Oluf Kolsrud.|Teologisk fakultet, UiO}} | ||
'''[[Oluf Kolsrud|(Nils) Oluf Kolsrud]]''' (fødd 7. juli [[1885]] i [[Østre Toten]], død 17. juni [[1945]] i [[Oslo]]) var teolog, kyrkjehistorikar, kjeldeskriftutgjevar og lokalhistorikar. Han var professor i kyrkjehistorie ved [[Universitetet i Oslo]]. Truleg er han best kjend for si sentrale rolle innan kjeldeskriftutgjevinga i fyrste halvparten av 1900-talet, mellom anna som hovuddrivkraft bak skipinga av [[Norsk historisk kjeldeskriftinstitutt]], som han også var fyrste styraren for. Kolsrud gjorde også ein betydeleg innsats for lokalhistoria særleg i [[Hedmark]] og [[Oppland]], både som granskar, forfattar og organisator. [[Oluf Kolsruds gate]] på [[Hamar]] er oppattkalla etter han.</onlyinclude> | |||
{{Thumb|Om nynorsk salmebok i Gudbrandsdølen 18.11. 1925.jpg|Om salmebokkomiteen.|[[Gudbrandsdølen]] 18. november 1925.}} | |||
== Familie, oppvekst og utdanning == | == Familie, oppvekst og utdanning == | ||
Oluf Kolsrud var son av [[Knut Kolsrud (1861-1937)]] og Berte Maria Bakke (1855-1940). Faren var bonde og lærar. Oluf Kolsrud gifta seg i 1911 med Borghild Nettum (1883- | Oluf Kolsrud var son av [[Knut Kolsrud (1861-1937)]] og Berte Maria Bakke (1855-1940). Faren var bonde og lærar i Østre Toten, seinare i [[Løten kommune|Løten]]. Oluf Kolsrud gifta seg i 1911 med Borghild Nettum (1883-1958), også ho frå Østre Toten, dotter av ekspeditør Nils Olsen Nettum (1850–1931) og Karine Jensdatter Nylendet (1849–1943). Oluf var bror til professor i nordisk målvitskap [[Sigurd Kolsrud]] (1888-1957), og onkel til etnologen [[Knut Kolsrud (1916–1989)|Knut Kolsrud]] (1916-89) og fysikaren, professor [[Marius Kolsrud]] (1919-2007), sistnemnde har same gravstad som Oluf og Borghild Kolsrud. | ||
Etter folkeskulen på Østre Toten gjekk Oluf Kolsrud mellomskule og gymnas på | Etter folkeskulen på Østre Toten gjekk Oluf Kolsrud mellomskule og gymnas på Hamar med eksamen artium frå latinlinja i 1903. Han byrja på filologistudiar ved Universitetet i Kristiania, men gjekk snart over til teologi og fullførde teologisk embetseksamen i 1908. Året 1909-1910 studerte han i Berlin. Både via studiane og på eiga hand lærde han seg å meistre ei lang rad språk, både klassiske og moderne: Gamalnorsk, gresk, hebraisk, gotisk, arabisk, russisk, kirkeslavisk, samisk, finsk og polsk. Han gjekk sterkt inn for målsaka og både tala og skreiv nynorsk. | ||
== Yrkesgjerning og samfunnsvirke == | == Yrkesgjerning og samfunnsvirke == | ||
{{thumb|Oluf Kolsrud gravminne Oslo.jpg|Olaf Kolsrud er gravlagd i familiegrav på [[Vår Frelsers gravlund]] i Oslo.|[[Stig Rune Pedersen]] (2016)}} | |||
Allereie året etter embetseksamen vart Kolsrud tilsett ved Teologisk fakultet som stipendiat, sidan dosent og frå 1921 professor i kyrkjehistorie. Mykje av yrkesgjerninga kom til å dreie seg om registrering, innsamling og utgjeving av kjeldemateriale til norsk språk og historie frå arkiv og samlingar i inn- og utland. Frå 1911, da han byrja som utgjevar for [[Den norske Kildeskriftkommission]], fekk han stadig fleire oppgåver og verv innan alle dei tre kommisjonane som frå midten av 1800-talet hadde stått bak dei store kjeldeskriftutgjevingane: Kildeskriftkommisjonen (Kjeldeskriftfondet), [[Den rettshistoriske kommisjon]] (som m.a. gav ut [[Norges gamle Love]]) og [[Kommisjonen for Diplomatarium Norvegicum]]. | Allereie året etter embetseksamen vart Kolsrud tilsett ved Teologisk fakultet som stipendiat, sidan dosent og frå 1921 professor i kyrkjehistorie. Mykje av yrkesgjerninga kom til å dreie seg om registrering, innsamling og utgjeving av kjeldemateriale til norsk språk og historie frå arkiv og samlingar i inn- og utland. Frå 1911, da han byrja som utgjevar for [[Den norske Kildeskriftkommission]], fekk han stadig fleire oppgåver og verv innan alle dei tre kommisjonane som frå midten av 1800-talet hadde stått bak dei store kjeldeskriftutgjevingane: Kildeskriftkommisjonen (Kjeldeskriftfondet), [[Den rettshistoriske kommisjon]] (som m.a. gav ut [[Norges gamle Love]]) og [[Kommisjonen for Diplomatarium Norvegicum]]. | ||
| Linje 18: | Linje 19: | ||
Av tillitsverv innan frivillig samfunns- og kulturgagnleg verksemd kan nemnast at han var medlem i direksjonen for [[Foreningen til norske Fortidsminnesmerkers Bevaring]] 1913-1921, og at han i mange år frå 1915 var med i [[Noregs lærarlags nemnd for skulehistorie]]. Han var med og skipa den høgkyrkjelege samanslutninga [[Pro Ecclesia]]. | Av tillitsverv innan frivillig samfunns- og kulturgagnleg verksemd kan nemnast at han var medlem i direksjonen for [[Foreningen til norske Fortidsminnesmerkers Bevaring]] 1913-1921, og at han i mange år frå 1915 var med i [[Noregs lærarlags nemnd for skulehistorie]]. Han var med og skipa den høgkyrkjelege samanslutninga [[Pro Ecclesia]]. | ||
== Lokalhistorisk innsats == | == Lokalhistorisk innsats == | ||
| Linje 24: | Linje 24: | ||
Oluf Kolsruds store og mangfaldige gjerning som kjeldeskriftutgjevar har ikkje minst gagna den vitskapleg funderte lokalhistoriske verksemda. Men også meir direkte har Kolsrud verka på denne sektore som forfattar, redaktør, rådgjevar og organisator. Som gymnasiast og student utarbeidde han biografiar for prestane på Toten, og han skreiv historia om gardane på Hedemarken i mellomalderen. | Oluf Kolsruds store og mangfaldige gjerning som kjeldeskriftutgjevar har ikkje minst gagna den vitskapleg funderte lokalhistoriske verksemda. Men også meir direkte har Kolsrud verka på denne sektore som forfattar, redaktør, rådgjevar og organisator. Som gymnasiast og student utarbeidde han biografiar for prestane på Toten, og han skreiv historia om gardane på Hedemarken i mellomalderen. | ||
I 1914 tok han initiativ til ei felles distriktshistorie for [[Land]]. Arbeidet kom i gang året etter med han sjølv som hovudredaktør. Den fyrste delen av verket kom ut i 1925, men Kolsrud opplevde ikkje å sjå det ferdig før han gjekk bort. Oluf Kolsrud var | I 1914 tok han initiativ til ei felles distriktshistorie for [[Land]]. Arbeidet kom i gang året etter med han sjølv som hovudredaktør. Den fyrste delen av verket kom ut i 1925, men Kolsrud opplevde ikkje å sjå det ferdig før han gjekk bort. Oluf Kolsrud var òg rådgjevar for komiteen som arbeidde med ''[[Totens bygdebok]]''. | ||
I 1918 vart han engasjert som fagkunnig i [[Fælleskomiteen for Hedemarkens historie]]. Verksemda her leidde direkte til ein større innsats for å organisere regionale historielag og bygde- og distriktshistoriske bokprosjekt i Hedmark og Oppland. Kolsrud stod sjølv i spissen for [[Oplands Historielag]] så lenge dette eksisterte (1919-1928). | I 1918 vart han engasjert som fagkunnig i [[Fælleskomiteen for Hedemarkens historie]]. Verksemda her leidde direkte til ein større innsats for å organisere regionale historielag og bygde- og distriktshistoriske bokprosjekt i Hedmark og Oppland. Kolsrud stod sjølv i spissen for [[Oplands Historielag]] så lenge dette eksisterte (1919-1928). | ||
| Linje 35: | Linje 35: | ||
Allereie som stipendiat i 1914 vart Kolsrud innvalt i [[Det Norske Videnskaps-Akademi]]. I 1922 vart han æresdoktor ved Universitetet i Padova. Han vart 1924 utnemnd til kommandør av den pavelege St. Silvester-ordenen. Kolsrud var også ridder av den svenske Nordstjärneorden. | Allereie som stipendiat i 1914 vart Kolsrud innvalt i [[Det Norske Videnskaps-Akademi]]. I 1922 vart han æresdoktor ved Universitetet i Padova. Han vart 1924 utnemnd til kommandør av den pavelege St. Silvester-ordenen. Kolsrud var også ridder av den svenske Nordstjärneorden. | ||
== Bibliografi (utvalde verk, inklusive kjeldeutgjevingar)== | == Bibliografi (utvalde verk, inklusive kjeldeutgjevingar)== | ||
| Linje 41: | Linje 40: | ||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
*{{folketelling|pf01037052001142|Nils Oluf Kolsrud|1900|Løten herred}} | |||
*Fæhn, Helge: [http://snl.no/.nbl_biografi/Oluf_Kolsrud/utdypning Artikkel om Oluf Kolsrud i ''Norsk biografisk leksikon'' 2002.] | *Fæhn, Helge: [http://snl.no/.nbl_biografi/Oluf_Kolsrud/utdypning Artikkel om Oluf Kolsrud i ''Norsk biografisk leksikon'' 2002.] | ||
*''Lokal historie i forskning og kulturarbeid gjennom 200 år''. Universitetsforlaget 1970. | *''Lokal historie i forskning og kulturarbeid gjennom 200 år''. Universitetsforlaget 1970. | ||
*Seierstad, Andreas: Artikkel om Oluf Kolsrud i ''Norsk biografisk leksikon'' 1936. | *Seierstad, Andreas: Artikkel om Oluf Kolsrud i ''Norsk biografisk leksikon'' 1936. | ||
==Eksterne lenkjer== | |||
* {{hbr1-1|pf01037052001142|Oluf Kolsrud}}. | |||
{{DEFAULTSORT:Kolsrud, Oluf}} | {{DEFAULTSORT:Kolsrud, Oluf}} | ||
[[Kategori:Personer]] | [[Kategori:Personer]] | ||
[[Kategori:Østre Toten kommune]] | [[Kategori:Østre Toten kommune]] | ||
[[Kategori:Oslo kommune]] | |||
[[Kategori:Hamar kommune]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1885]] | [[Kategori:Fødsler i 1885]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1945]] | [[Kategori:Dødsfall i 1945]] | ||
[[Kategori:Lokalhistorikere]] | [[Kategori:Lokalhistorikere]] | ||
[[Kategori:Historikere]] | [[Kategori:Historikere]] | ||
[[Kategori:Teologer]] | |||
[[Kategori:Professorer]] | |||
[[Kategori:Universitetet i Oslo]] | |||
{{F2}} | |||
{{nn}} | |||