Røyrvik kommune: Forskjell mellom sideversjoner
Ingen redigeringsforklaring |
|||
(25 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Infoboks kommune | {{Infoboks kommune | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = | | navn = Raavrhvijhken tjïelte - Røyrvik kommune | ||
| våpen = 1739_Royrvik_komm.png | | våpen = 1739_Royrvik_komm.png | ||
| kart = {{PAGENAME}} | | kart = {{PAGENAME}} | ||
Linje 8: | Linje 8: | ||
| bildetekst = | | bildetekst = | ||
| historisknavn = | | historisknavn = | ||
| kommunenummer = | | kommunenummer = 5043 | ||
| fylke = [[ | | fylke = [[Trøndelag]] | ||
| administrasjonssenter = Røyrvik | | administrasjonssenter = [[Røyrvik]] | ||
<!--befolkningstall, -år og kommuneareal hentes fra sentral liste og oppdateres automatisk!--> | <!--befolkningstall, -år og kommuneareal hentes fra sentral liste og oppdateres automatisk!--> | ||
| grunnlagt = 1923 | | grunnlagt = 1923 | ||
Linje 20: | Linje 20: | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude><includeonly>[[Fil:1739 Royrvik komm.png|thumb|80px]]</includeonly> | <onlyinclude><includeonly>[[Fil:1739 Royrvik komm.png|thumb|80px]]</includeonly> | ||
'''[[Røyrvik kommune]]''' ( | '''[[Røyrvik kommune]]''' ([[bokmål]]/[[nynorsk]]) eller '''Raavrhvijhken tjïelte''' ([[sørsamisk]]) er ein kommune lengst nordaust i [[Trøndelag fylke]]. Kommunen vart utskilt frå [[Grong kommune|Grong herred]] i [[1923]]. Regionsmessig sett ligg kommunen i [[Indre Namdalen]]. Kommunen grensar til [[Lierne kommune|Lierne]] i søraust og [[Namsskogan kommune|Namsskogan]] i vest. I nord grensar kommunen til [[Grane kommune|Grane]] og [[Hattfjelldal kommune|Hattfjelldal]] kommunar i [[Nordland fylke]]. I aust grensar kommunen til [[Strömsunds kommun]] i [[Jämtlands län]] i Sverige. Røyrvik har sterke band til det [[sørsamar|sørsamiske]] og ligg under [[Forvaltningsområdet for samisk språk]]. </onlyinclude> | ||
Med sine | Med sine 474 innbyggarar <small>''(2018)''</small> er Røyrvik den minste kommunen i Trøndelag etter folketal og den tredje minste i heile [[Noreg]] (etter [[Utsira kommune|Utsira]] og [[Modalen kommune|Modalen]] kommunar). | ||
== Språk == | |||
=== Sørsamisk === | |||
Det sørsamiske språket i Røyrvik kommune er av nordlig type, relativt nærme [[vefsnsamisk]]. Kommunen vart innlemma i [[forvaltningsområdet for samisk språk]] frå [[1. januar]] [[2013]]. Det samiske namnet varierer melom ''Raavrevijhke'' og ''Raavrhvijhke'', der ''raavre'' er fiskeslaget [[røye]]. | |||
=== Norsk === | |||
Den norske dialekten i Røyrvik kommune hører med til dei indre [[trønder]]måla og ligg nærmast [[limål]], men med nokre trekk frå [[innernamdaling]]. Trekka frå '''limål''' inkluderer fremre u-uttale i ord som ''uļļ'', ''muņņ''; pronomenet ''me'' (vi); ''-a'' i fleirtal av svake hokjønnsord (''ma’ng gryta''); ''-a'' i dativ eintal av både sterke og svake hannkjønnsord (''i staļļa'', ''i bakka''); og lukka vokal i dativ fleirtal ''-om''. | |||
Trekk frå '''innernamdaling''' inkluderer presens ''kasta'' (limål ''ka’st'') og ''næmni'' (limål ''næ’mn'') så vel som 1. person eintal ''eig'', som rettnok varierer med limål ''i''. | |||
== Administrasjonshistorie == | == Administrasjonshistorie == | ||
=== Kyrkja === | |||
{{thumb|C10414 Royrvik krk.jpg|Rørvigens Capell, no Røyrvik kyrkje, vart bygd i 1828.|Olve Utne}} | |||
I [[1589]] låg sokna [[Høylandet kyrkje|Høylandet]], [[Grong kyrkje|Grong]] og [[Gløshaug kyrkje|«Glaszøø» (Gløshaug)]] under [[Overhalla prestegjeld]]. Gløshaug kyrkje dekte da Harran, Namsskogan og Røyrvik. I [[1820]] vart Overhalla prestegjeld delt, og det nye [[Grong prestegjeld]] dekte da Høylandet, Grong og Gløshaugen. Innafor Gløshaugen sokn vart det oppretta nye kapelldistrikt — [[Trones kyrkje|Trones]] og [[Røyrvik kyrkje|Røyrvik]]. Det sistnemnte var eit kapell ''for nybyggarar og samar'' som det vart gjeve løyve til i februar [[1828]]. [[Røyrvik kyrkje|Rørvigens Capell]] vart innvigd allereie den [[11. september]] same året. Røyrvik kapelldistrikt vart omgjort til sokn i [[1923]]. | |||
=== Kommunen === | |||
{{thumb|Heradsdelinga i Grong.jpg|Debatten gikk høgt om kommunenamnet. (''[[Indhereds-Posten]]'', 1922)}} | {{thumb|Heradsdelinga i Grong.jpg|Debatten gikk høgt om kommunenamnet. (''[[Indhereds-Posten]]'', 1922)}} | ||
Grong Formandskabsdistrict vart oppretta i [[1838]] og inkluderte vår tids Grong, Høylandet, Namsskogan og Røyrvik kommunar. I [[1901]] vart [[Høylandet kommune|Høylandet]] herad utskilt; og i [[1923]] vart [[Harran]], [[Namsskogan kommune|Namsskogan]] og Røyrvik utskilt frå [[Grong kommune|Grong herad]]. Det vart ein del debatt kring namnet på den nye kommunen i Røyrvik-området. Blant forslaga kan nemnast ''Jaama'', ''Fjellsjø''/''Fjellsjøan'' og ''Rørvik''. Det sistnemnte, i forma Røyrvik, endte opp som heradsnamn. | |||
== Kjente folk frå Røyrvik == | == Kjente folk frå Røyrvik == | ||
Linje 38: | Linje 52: | ||
* [http://www.royrvik-gard.barnehage.no/ Røyrvik Gårdsbarnehage] | * [http://www.royrvik-gard.barnehage.no/ Røyrvik Gårdsbarnehage] | ||
* [http://www.skytterlag2.no/royrvik/ Røyrvik skytterlag] | * [http://www.skytterlag2.no/royrvik/ Røyrvik skytterlag] | ||
*{{SNL-artikkel|https://snl.no/R%C3%B8yrvik|Røyrvik}} | |||
[[Kategori:Røyrvik kommune| ]] | |||
[[Kategori:Namdalen]] | |||
[[ | [[Kategori:Forvaltningsområdet for samisk språk]] | ||
[[ | [[Kategori:Etableringer i 1923]] | ||
[[ | {{nn}} | ||
[[ |
Nåværende revisjon fra 20. des. 2023 kl. 07:33
Forside for Raavrhvijhken tjïelte - Røyrvik kommune og bibliografi for Raavrhvijhken tjïelte - Røyrvik kommune
Raavrhvijhken tjïelte - Røyrvik kommune | |
---|---|
Basisdata | |
Kommunenummer | 5043 |
Fylke | Trøndelag |
Kommunesenter | Røyrvik |
Areal | 1335.52 km² |
Areal land | 1335.52 km² |
Areal vann | 0 km² |
Folketall | 429 (2023) |
Grunnlagt | 1923 |
Målform | nøytral; sørsamisk |
Nettside | Nettside |
Røyrvik kommune (bokmål/nynorsk) eller Raavrhvijhken tjïelte (sørsamisk) er ein kommune lengst nordaust i Trøndelag fylke. Kommunen vart utskilt frå Grong herred i 1923. Regionsmessig sett ligg kommunen i Indre Namdalen. Kommunen grensar til Lierne i søraust og Namsskogan i vest. I nord grensar kommunen til Grane og Hattfjelldal kommunar i Nordland fylke. I aust grensar kommunen til Strömsunds kommun i Jämtlands län i Sverige. Røyrvik har sterke band til det sørsamiske og ligg under Forvaltningsområdet for samisk språk.
Med sine 474 innbyggarar (2018) er Røyrvik den minste kommunen i Trøndelag etter folketal og den tredje minste i heile Noreg (etter Utsira og Modalen kommunar).
Språk
Sørsamisk
Det sørsamiske språket i Røyrvik kommune er av nordlig type, relativt nærme vefsnsamisk. Kommunen vart innlemma i forvaltningsområdet for samisk språk frå 1. januar 2013. Det samiske namnet varierer melom Raavrevijhke og Raavrhvijhke, der raavre er fiskeslaget røye.
Norsk
Den norske dialekten i Røyrvik kommune hører med til dei indre trøndermåla og ligg nærmast limål, men med nokre trekk frå innernamdaling. Trekka frå limål inkluderer fremre u-uttale i ord som uļļ, muņņ; pronomenet me (vi); -a i fleirtal av svake hokjønnsord (ma’ng gryta); -a i dativ eintal av både sterke og svake hannkjønnsord (i staļļa, i bakka); og lukka vokal i dativ fleirtal -om.
Trekk frå innernamdaling inkluderer presens kasta (limål ka’st) og næmni (limål næ’mn) så vel som 1. person eintal eig, som rettnok varierer med limål i.
Administrasjonshistorie
Kyrkja
I 1589 låg sokna Høylandet, Grong og «Glaszøø» (Gløshaug) under Overhalla prestegjeld. Gløshaug kyrkje dekte da Harran, Namsskogan og Røyrvik. I 1820 vart Overhalla prestegjeld delt, og det nye Grong prestegjeld dekte da Høylandet, Grong og Gløshaugen. Innafor Gløshaugen sokn vart det oppretta nye kapelldistrikt — Trones og Røyrvik. Det sistnemnte var eit kapell for nybyggarar og samar som det vart gjeve løyve til i februar 1828. Rørvigens Capell vart innvigd allereie den 11. september same året. Røyrvik kapelldistrikt vart omgjort til sokn i 1923.
Kommunen
Grong Formandskabsdistrict vart oppretta i 1838 og inkluderte vår tids Grong, Høylandet, Namsskogan og Røyrvik kommunar. I 1901 vart Høylandet herad utskilt; og i 1923 vart Harran, Namsskogan og Røyrvik utskilt frå Grong herad. Det vart ein del debatt kring namnet på den nye kommunen i Røyrvik-området. Blant forslaga kan nemnast Jaama, Fjellsjø/Fjellsjøan og Rørvik. Det sistnemnte, i forma Røyrvik, endte opp som heradsnamn.
Kjente folk frå Røyrvik
- Jens Ingvald Ornæs (1888–1959) - gardbrukar, reindriftsagronom og kommunepolitikar
- Jan Myrheim (f. 1948) - fysikar, oppdagaren av anyonar
- Alfhild Vekterli (f. 1948) - lærar og bildekunstnar