Seksæring: Forskjell mellom sideversjoner
m (Teksterstatting – «[[Kategori:t» til «[[Kategori:T») |
|||
| (8 mellomliggende revisjoner av samme bruker vises ikke) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|C18174j åfjordsseksring.jpg|[[Åfjordsbåt|Åfjords]]seksring.|Olve Utne|2015}} | <onlyinclude>{{thumb|C18174j åfjordsseksring.jpg|[[Åfjordsbåt|Åfjords]]seksring.|Olve Utne|2015}} | ||
'''[[Seksæring]]''', '''trerø'''('''r''')'''ing''', '''trerømming''' og '''trekeiping''' er nokre av dei mange namna på opne vestnorske tradisjonsbåtar med tre [[rorsrom]] utan mellomliggjande rom. Seksæringen blir rekna som den største småbåten. Med sine seks årar og ei lengd som ofte berre er ein fot eller to større enn store [[færing]]ar får ein stor rorskraft, og seksæringen har da òg vore mykje bruka som skyssbåt — inkludert som postbåt og lensmannsbåt. </onlyinclude> | '''[[Seksæring]]''', '''trerø'''('''r''')'''ing''', '''trerømming''' og '''trekeiping''' er nokre av dei mange namna på opne vestnorske tradisjonsbåtar med tre [[rorsrom]] utan mellomliggjande rom. Seksæringen blir rekna som den største småbåten. Med sine seks årar og ei lengd som ofte berre er ein fot eller to større enn store [[færing]]ar får ein stor rorskraft, og seksæringen har da òg vore mykje bruka som skyssbåt — inkludert som postbåt og lensmannsbåt. </onlyinclude> | ||
{{sitat| | |||
Vårhærre e stærk — men tre mann i en sæksring e òg nokka! | |||
|Munnhell frå Helgeland | |||
}} | |||
== Namn == | == Namn == | ||
| Linje 13: | Linje 18: | ||
=== Trerømming === | === Trerømming === | ||
== Variasjon == | |||
Dei minste seksæringane er bygd som færingar, men har eit ekstra årepar i fram- eller bakskotten. Eit typisk eksempel på dette er postbåten frå Fusa (bygd ca. 1850), som [[Bernhard Færøyvik]] målte opp i 1945. I den andre enden har vi seksæringar med eit ekstra halvrom, som da helst ligg mellom fremste og nest fremste rorsrommet. Slike båtar kan kallast halvfjerderømmingar i [[Nord-Norge]]. | |||
Ein båt som er bygd med trerømmingsform, men der det er avdelt eit ekstra rorsrom i framskotten slik at det er fire par årar, blir tradisjonelt kalla [[honnfyring]] på Nordmøre. | |||
== Bildegalleri == | == Bildegalleri == | ||
<gallery> | <gallery> | ||
5291 gokstadseksringen.jpg|[[Gokstadseksringen]], [[Vikingskipshuset]] på [[Bygdøy]]. {{byline|Olve Utne|2008}} | |||
5295 gokstadseksringen.jpg|[[Gokstadseksringen]], [[Vikingskipshuset]] på [[Bygdøy]]. {{byline|Olve Utne|2008}} | |||
C18216 færøybåt.jpg|[[Færøybåt]] med tre rorsrom i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
C18214 færøybåt.jpg|[[Færøybåt]] med tre rorsrom i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
C18185 færøybåt.jpg|Ein [[færøybåt]] med tre rorsrom under kapproing i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
Aurgjeldstrerøring Våg (Kielland).jpg|[[aurgjeldgeit|Aurgjelds]]-trerøring på [[Våg (Aure)|Våg]] i [[Aure kommune]]. {{byline|[[Kristian Kielland]]|1930-åra}} | |||
C18262 åfjordsseksring.jpg|[[Åfjordsbåt|Åfjords]]seksring under kappsegling i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
C18391j åfjordsseksring.jpg|[[Åfjordsbåt|Åfjords]]seksring under kappsegling i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
C18400crj åfjordsseksring.jpg|[[Åfjordsbåt|Åfjords]]seksring under kappsegling i [[Valsøyfjord]]en. {{byline|Olve Utne|2015}} | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 51: | Linje 62: | ||
== Sjå òg == | == Sjå òg == | ||
[[ | [[Kategori:Robåter]] | ||
[[ | [[Kategori:Trerømminger| ]] | ||
{{nn}} | |||
Nåværende revisjon fra 26. nov. 2023 kl. 03:51
Seksæring, trerø(r)ing, trerømming og trekeiping er nokre av dei mange namna på opne vestnorske tradisjonsbåtar med tre rorsrom utan mellomliggjande rom. Seksæringen blir rekna som den største småbåten. Med sine seks årar og ei lengd som ofte berre er ein fot eller to større enn store færingar får ein stor rorskraft, og seksæringen har da òg vore mykje bruka som skyssbåt — inkludert som postbåt og lensmannsbåt.
|
Vårhærre e stærk — men tre mann i en sæksring e òg nokka! | ||
| – Munnhell frå Helgeland | ||
Namn
Seksæring
Seksæring viser til at båttypen har seks årar. Namnet seksæring, inkludert formene seksring og sekstring er bruka langs store deler av kysten. Somme stader blir det oppfatta som eit nyare ord — særlig formene seksring og sekstring.
Trekeiping
Trekeiping viser til antalet keipar på ei båtside. Namnet trekeiping blir bruka i Hardanger og Sunnhordland.
Trerøring
Trerømming
Variasjon
Dei minste seksæringane er bygd som færingar, men har eit ekstra årepar i fram- eller bakskotten. Eit typisk eksempel på dette er postbåten frå Fusa (bygd ca. 1850), som Bernhard Færøyvik målte opp i 1945. I den andre enden har vi seksæringar med eit ekstra halvrom, som da helst ligg mellom fremste og nest fremste rorsrommet. Slike båtar kan kallast halvfjerderømmingar i Nord-Norge.
Ein båt som er bygd med trerømmingsform, men der det er avdelt eit ekstra rorsrom i framskotten slik at det er fire par årar, blir tradisjonelt kalla honnfyring på Nordmøre.
Bildegalleri
.jpg)
Seksæringar i tradisjonsbåtregisteret
Her er det medteke båtar med tre rorsrom, uavhengig av lokal nemning.
Rogalandsbåtar
Sunnhordlands- og hardangerbåtar
Sunnmørsbåtar
Nordlandsbåtar
- Gammelbukken (krumstevning 1825)
- Bukken (treroring) (ca. 1920)
- Kiby 1 (treroring) (ca. 1920)
- Kiby 3 (treroring) (ca. 1920)
- Smelror (ranværing ca. 1920)