lokalhistoriewiki.no

Skulehistorie i Gloppen: Forskjell mellom sideversjoner

Side Samtale

Skulehistorie i Gloppen (vis kilde)

Sideversjonen fra 26. apr. 2024 kl. 08:58

4 784 byte lagt til ,  26 april
m
Robot: automatisk teksterstatning: (-no#. +)
mIngen redigeringsforklaring
m (Robot: automatisk teksterstatning: (-no#. +))
 
(15 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist)
Linje 101: Linje 101:


====== Krinsreguleringa i 1890 ======
====== Krinsreguleringa i 1890 ======
Med innføringa av dei nye skulelovane i 1889 vart det naudsynt å revidere skulekrinsane. Paragraf 3 i den nye lova sa at ein skulle etterstrebe "en hensigtsmæssig klasseinddeling". Dette betød at ein kunne dele større krinsar inn i småkrinsar der det var mogleg, men at på gardar eller bygder der talet på born var for lågt til å ha eigen skule, skulle desse leggjast til den krinsen som var mest hensiktsmessig med tanke på skuleveg.<ref>[https://www.stortinget.no/no/Saker-og-publikasjoner/Stortingsforhandlinger/Lesevisning/?p=1889&paid=8&wid=a&psid=DIVL554&pgid=a_1019&vt=a&did=DIVL578 Lov om Folkeskolen paa Landet, dat. 26de Juni. (1889)]</ref> I Gloppen valde ein å slå saman [[Gimmestad krins|Gimmestad]] og [[Sande krins (Gloppen)|Sande]] til [[Rygg krins (Gloppen)|Rygg krins]]. Eide krins vart på si side delt opp: [[Ryssdal skule|Ryssdal]] (Vassenden) vart ny krins, mens resten av Eide vart til [[Sandane krins]]. Grensene for nokre krinsar vart også endra. Mellom anna vart gardene Hjelmesæter og Andenes lagt til [[Vereide krins]], mens garden Gloppestad vart flytta frå Vereide til [[Austrheim krins]]. Skulestyret kom også med forslag om å slå saman [[Sandane krins|Sandane]] og [[Mardal krins|Mardal]] til ein krins, men dette vart ikkje gjenomført. Likeins foreslo skulestyret at Andenes/[[Devik krins]] og Skeistrand krins skulle slås saman med [[Nesjane krins]]. Kommunestyret i Gloppen kommune gjekk i mot dette forslaget og krinsane held fram som før. [[Solheim krins (Gloppen)|Solheim]] og [[Eimhjellen krins|Eimhjellen]] vart også vedteken at skulle slåast saman til Hyen Vestredels krins, med skulestad på Eimhjellen [''usikkert om dette vart gjennomført''].<ref>Møtebok for skulestyret i Gloppen, 1890-1927. Side 4-6. </ref>
Med innføringa av dei nye skulelovane i 1889 vart det naudsynt å revidere skulekrinsane. Paragraf 3 i den nye lova sa at ein skulle etterstrebe "en hensigtsmæssig klasseinddeling". Dette betød at ein kunne dele større krinsar inn i småkrinsar der det var mogleg, men at på gardar eller bygder der talet på born var for lågt til å ha eigen skule, skulle desse leggjast til den krinsen som var mest hensiktsmessig med tanke på skuleveg.<ref>[https://www.stortinget.no/no/Saker-og-publikasjoner/Stortingsforhandlinger/Lesevisning/?p=1889&paid=8&wid=a&psid=DIVL554&pgid=a_1019&vt=a&did=DIVL578 Lov om Folkeskolen paa Landet, dat. 26de Juni. (1889)]</ref> I Gloppen valde ein å slå saman [[Gimmestad krins|Gimmestad]] og [[Sande krins (Gloppen)|Sande]] til [[Rygg krins (Gloppen)|Rygg krins]]. Eide krins vart på si side delt opp: [[Ryssdal skule|Ryssdal]] (Vassenden) vart ny krins, mens resten av Eide vart til [[Sandane krins]]. Grensene for nokre krinsar vart også endra. Mellom anna vart gardene Hjelmesæter og Andenes lagt til [[Vereide krins]], mens garden Gloppestad vart flytta frå Vereide til [[Austrheim krins]]. Skulestyret kom også med forslag om å slå saman [[Sandane krins|Sandane]] og [[Mardal krins|Mardal]] til ein krins, men dette vart ikkje gjenomført. Likeins foreslo skulestyret at Andenes/[[Devik krins]] og Skeistrand krins skulle slås saman med [[Nesjane krins]]. Kommunestyret i Gloppen kommune gjekk i mot dette forslaget og krinsane held fram som før. [[Solheim krins (Gloppen)|Solheim]] og [[Eimhjellen krins|Eimhjellen]] vart forsøkt slått saman til Hyen Vestredels krins, med skulestad på Eimhjellen,<ref>Møtebok for skulestyret i Gloppen, 1890-1927. Side 4-6. </ref> men herradsstyret vedtok at dei tre krinsane skulle forbli ubrigda.<ref>Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.].  1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}. Side 115.</ref>
* [[Straume krins]] (også kalla Hope krins) vart delt i 1895 og [[Osmundnes krins|Osmundnes]] vart eigen krins, saman med Kleppenes.
* [[Straume krins]] (også kalla Hope krins) vart delt i 1895 og [[Osmundnes krins|Osmundnes]] vart eigen krins, saman med Kleppenes.
* [[Eimhjellen krins]] og [[Solheim krins (Gloppen)|Solheim krins]] vart oppretta ca 1874, etter søknad frå læraren i Hyen.<ref name=":1" />
* [[Eimhjellen krins]] og [[Solheim krins (Gloppen)|Solheim krins]] vart oppretta ca 1874, etter søknad frå læraren i Hyen.<ref name=":1" />
Linje 121: Linje 121:
!1861
!1861
!1869  
!1869  
!1876
!1884
!1884
!1890
!1890
Linje 139: Linje 140:
|-
|-
|Ytre Nordstranda (Fastskulen)
|Ytre Nordstranda (Fastskulen)
| colspan="16" |[[Vereide krins|Vereide]]
| colspan="17" |[[Vereide krins|Vereide]]
| rowspan="2" |Nordstranda
| rowspan="2" |Nordstranda
|-
|-
|Indre Nordstranda og Fjellbygda
|Indre Nordstranda og Fjellbygda
| colspan="16" |[[Austrheim krins|Austrheim]]
| colspan="17" |[[Austrheim krins|Austrheim]]
|-
|-
| rowspan="4" |Hyen (omgangsskule)
| rowspan="4" |[[Hyen krins|Hyen]] (omgangsskule)
| colspan="9" |
| rowspan="3" |[[Hyen krins|Vestre Hyen]]
|?
| colspan="3" |[[Solheim krins (Gloppen)|Solheim]]
| colspan="2" |[[Røyrvik krins|Røyrvik]]
| rowspan="4" |Gjengedal
| colspan="4" rowspan="3" |Vestre Hyen
| colspan="12" |[[Solheim krins (Gloppen)|Solheim]]
(med fleire skulestader)
| rowspan="5" |[[Hyen krins|Hyen]]
| rowspan="5" |Hyen
|-
|-
| colspan="2" |Eimhjellen (frå 1874)
| colspan="2" rowspan="2" |[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]]
| rowspan="2" |(Hyen vestredel krins?)
|[[Røyrvik krins|Røyrvik]]
| colspan="9" |[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]]
| colspan="2" |[[Røyrvik krins|Røyrvik]] (under Eimhjellen frå 1913)
| colspan="3" rowspan="2" |[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]] og [[Røyrvik krins|Røyrvik]]
|[[Røyrvik krins|Røyrvik]]
| colspan="6" rowspan="2" |Eimhjellen og Røyrvik(?)
|-
|-
| colspan="2" |Solheim (frå 1874)
|[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]]
| colspan="9" |[[Solheim krins (Gloppen)|Solheim]]
| colspan="2" |[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]]
|[[Eimhjellen krins|Eimhjellen]]
|-
|-
| colspan="12" |[[Gjengedal krins|Gjengedal]]
| colspan="4" |[[Gjengedal krins|Gjengedal]]
| colspan="4" rowspan="2" |Hyen
| colspan="8" |[[Gjengedal krins|Gjengedal]]
| colspan="4" rowspan="2" |[[Hyen krins|Hyen]]
|-
|-
| rowspan="5" |Nesjane
| rowspan="5" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
| rowspan="5" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
| colspan="2" rowspan="2" |[[Straume krins|Straume]]
| rowspan="5" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
| colspan="9" |Straume
| colspan="3" rowspan="2" |[[Straume krins|Straume]] (Hope)
| colspan="9" |[[Straume krins|Straume]]
|-
|-
| colspan="6" |[[Osmundnes krins|Osmundnes]]
| colspan="6" |[[Osmundnes krins|Osmundnes]]
| colspan="6" rowspan="4" |Nesjane
| colspan="6" rowspan="4" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
| rowspan="6" |Rygg
| rowspan="6" |[[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]
| rowspan="10" |[[Sandane krins|Sandane]]
| rowspan="10" |[[Sandane krins|Sandane]]
|-
|-
| rowspan="2" | ?
| colspan="2" rowspan="2" |?
| colspan="4" |Skeistrand
| colspan="4" |Skeistrand
| colspan="3" rowspan="3" |Nesjane
| colspan="3" rowspan="3" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
|-
|-
| colspan="4" |[[Devik krins|Devik]]
|[[Devik krins|Devik]]-Andenes
| colspan="3" |[[Devik krins|Devik]]
|-
|-
| colspan="5" |Nesjane
| colspan="6" |[[Nesjane krins|Nesjane]]
|-
|-
| rowspan="2" |Gimmestad og Sande
| rowspan="2" |Gimmestad og Sande
| colspan="2" |[[Gimmestad krins|Gimmestad]]
| colspan="3" |[[Gimmestad krins|Gimmestad]]
| colspan="8" rowspan="2" |[[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]  
| colspan="8" rowspan="2" |[[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]  
| colspan="5" rowspan="2" |[[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]
| colspan="5" rowspan="2" |[[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]
|-
|-
| colspan="2" | [[Sande krins (Gloppen)|Sande]]
| colspan="3" | [[Sande krins (Gloppen)|Sande]]
|-
|-
| rowspan="3" |Sandane og Bukta
| rowspan="3" |Sandane og Bukta
| colspan="14" |[[Mardal krins|Mardal]]
| colspan="15" |[[Mardal krins|Mardal]]
| colspan="2" rowspan="4" |[[Sandane krins|Sandane]]
| colspan="2" rowspan="4" |[[Sandane krins|Sandane]]
|-
|-
| colspan="2" rowspan="2" |Eide
| colspan="3" rowspan="2" |Eide
| colspan="9" | [[Ryssdal skule|Ryssdal]]
| colspan="9" | [[Ryssdal (Vassenden) krins|Ryssdal]]
| colspan="2" rowspan="2" |[[Sandane krins|Sandane]]
| colspan="2" rowspan="2" |[[Sandane krins|Sandane]]
| rowspan="3" |[[Sandane krins|Sandane]]
| rowspan="3" |[[Sandane krins|Sandane]]
Linje 200: Linje 206:
|-
|-
|''Nesstranda og Årdalen (Breim)''
|''Nesstranda og Årdalen (Breim)''
| colspan="2" |''Nesstranda (Breim)''
| colspan="3" |''Nesstranda (Breim)''
| colspan="11" |[[Kandal krins|Kandal]] (''Breim'')
| colspan="11" |[[Kandal krins|Kandal]] (''Breim'')
|-
|-
| rowspan="2" |Nordbygda og Hennebygda
| rowspan="2" |Nordbygda og Hennebygda
| rowspan="2" |Hennebygda/Lote
| rowspan="2" |Hennebygda/Lote
|
| colspan="10" |[[Lote krins|Lote]] ''(seinare i [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]])''
| colspan="10" |[[Lote krins|Lote]] ''(seinare i [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]])''
| colspan="6" | --> [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]]
| colspan="6" | --> [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]]
|-
|-
|
| colspan="16" |[[Hennebygda krins|Hennebygda]] (seinare ''i [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]]'')
| colspan="16" |[[Hennebygda krins|Hennebygda]] (seinare ''i [[Skulehistorie i Eid|Eid kommune]]'')
|-
|-
|Hopland
|[[Hopland krins|Hopland]]
| colspan="17" | --> [[Rand krins]] i Stryn frå 1863<ref>''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.</ref>
| colspan="18" | --> [[Rand krins]] i Stryn frå 1863<ref>''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.</ref>
|}
|}


===Lærarar i Gloppen===
===Lærarar i Gloppen===
[[Fil:SFFf-1990060 SFFf-1990060.0191.jpg|alt=Svart-kvitt foto av ei stor gruppe lærarar, kring 80 stykker. Dei sitt på ein gressbakke. Dei fleste er menn med dress og slips - nokre held hattar i hendene. Det er også nokre kvinner litt lenger bak i gruppa. Tre damer bakerst har hatt på hovudet. |miniatyr|487x487pk|Firda lærarlag sitt 25-årsjubileum 22. august 1921. Fleire av lærarane i Gloppen og Breim er avbilda her. [https://foto.fylkesarkivet.no/foto/preview.php?id=SFFf-1990060.119827 Namneliste finnast hos Fylkesarkivet i Vestland]. ''Foto: Isak Isaksen Hellebust / Fylkesarkviet i Vestland (1921).'' ]]
Dei som vart lærarar etter skulefundasen i 1743 fekk fri for soldatteneste, noko fleire lokalhistorikarar pekar på som ein mogleg årsak til at ein fekk relativt god rekrutering til læraryrket til trass for dårleg løn. I byrjinga var det få krav til utdanning for lærarane. Det spegla seg truleg noko i korleis skuledrifta arta seg. Jacob Aaland skriv i ''Gloppen-Breim kommunesoga'' om ei innberetning til kommmunestyret i Gloppen frå kapellan R. Arnet om ståa i Gloppenskulen i 1838, kor det seies det at "''for å få skulestellet her i betre gjenge, hadde det vore sers naudturvande å gjeva fleire av lærarane avskil med ein liten pensjon, då dei er gamle og langt ifrå maktar umbodet sitt''"<ref name=":7" />.  
Dei som vart lærarar etter skulefundasen i 1743 fekk fri for soldatteneste, noko fleire lokalhistorikarar pekar på som ein mogleg årsak til at ein fekk relativt god rekrutering til læraryrket til trass for dårleg løn. I byrjinga var det få krav til utdanning for lærarane. Det spegla seg truleg noko i korleis skuledrifta arta seg. Jacob Aaland skriv i ''Gloppen-Breim kommunesoga'' om ei innberetning til kommmunestyret i Gloppen frå kapellan R. Arnet om ståa i Gloppenskulen i 1838, kor det seies det at "''for å få skulestellet her i betre gjenge, hadde det vore sers naudturvande å gjeva fleire av lærarane avskil med ein liten pensjon, då dei er gamle og langt ifrå maktar umbodet sitt''"<ref name=":7" />.  


Linje 220: Linje 231:


Stillingane som lærar i [[Vereide krins]] ("Fastskulekrinsen") og [[Gimmestad krins]] var lenge knytta til jobben som kyrkjesongar i kyrkjene på Vereide og på Gimmestad.   
Stillingane som lærar i [[Vereide krins]] ("Fastskulekrinsen") og [[Gimmestad krins]] var lenge knytta til jobben som kyrkjesongar i kyrkjene på Vereide og på Gimmestad.   
 
[[Fil:Breim og Gloppen Lærarlag - 01.08.1924.jpg|alt=Svart-kvitt gruppebilde av lærarar. 18 damer sitt forran, medan 19 menn står bak dei. Damene har kjolar eller skjørt, dei fleste med jakkar, frakkar eller sjal over. Herrane har vest, frakk og hatt eller lue.|miniatyr|490x490pk|Breim og Gloppen lærarlag, 1. august 1924. Frå samling etter fotograf Olav Kvaale. ''Foto: Olav Kvaale/Fylkesarkivet i Vestland (1924)'']]
Namn på lærarar er å finne i fleire lokalhistoriske verk og i bygdebøker. I arkivmaterialet finn ein også att lærarane; mange har signert skuleprotokollane sine i tillegg til at dei er omtala i møtebøkene etter skulestyret og tilsynsutvala i krinsane. Under finn du eit utval av lærarar i Gloppen før 1890, samt lærarar med ei eige side på lokalhistoriewiki. For lærarar tilsett etter 1890, sjå dei einskilde krinsane.   
Namn på lærarar er å finne i fleire lokalhistoriske verk og i bygdebøker. I arkivmaterialet finn ein også att lærarane; mange har signert skuleprotokollane sine i tillegg til at dei er omtala i møtebøkene etter skulestyret og tilsynsutvala i krinsane. Under finn du eit utval av lærarar i Gloppen før 1890, samt lærarar med ei eige side på lokalhistoriewiki. For lærarar tilsett etter 1890, sjå dei einskilde krinsane.   
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
!Namn!!Fødd!!Skule!! Tilsett år!!Slutta år!!Utdanning frå
!Namn!!Fødd!!Skule!!Tilsett år!!Slutta år!!Utdanning frå
!Merknad
!Merknad
|-
|-
Linje 232: Linje 243:
| || ||
| || ||
|-
|-
|Jakob Jonson Henden|| || [[Lote krins|Lote]], [[Hennebygda krins|Hennebygda]] og [[Hopland krins|Hopland]] (omgangsskule) ||1743|| || ||
|Jakob Jonson Henden|| ||[[Lote krins|Lote]], [[Hennebygda krins|Hennebygda]] og [[Hopland krins|Hopland]] (omgangsskule)||1743|| || ||
|-
|-
|Jon Larsson Rygg|| ||[[Gimmestad krins|Gimmestad]] sokn (omgangsskule)|| 1743 | || ||
|Jon Larsson Rygg|| ||[[Gimmestad krins|Gimmestad]] sokn (omgangsskule)|| 1743 | || ||
Linje 238: Linje 249:
|Jens Olson Henden|| ||Heile [[Hyen krins|Hyen]] (omgangsskule)||1743|| || ||
|Jens Olson Henden|| ||Heile [[Hyen krins|Hyen]] (omgangsskule)||1743|| || ||
|-
|-
|Anders Nilsson Skjerdal<ref name=":7">Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. no#. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}. Side 79-169. </ref>
|Anders Nilsson Skjerdal<ref name=":7">Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}. Side 79-169. </ref>
|
|
|[[Nesjane krins|Nesjane]]
|[[Nesjane krins|Nesjane]]
Linje 246: Linje 257:
|
|
|-
|-
|Jon Jonsen [Østreim] Hyenes ("Skule-Jo")||1805||[[Vereide krins|Ytre Nordstranden/Fastskulekrinsen]], [[Gimmestad krins|Gimmestad]]||1829||1850|| ||Sjå avsnitt om "[[Skulehistorie i Gloppen#Konflikten mellom «Skule-Jo» og sogneprest Heffermehl|Konflikten mellom «Skule-Jo» og sokneprest Heffermehl]]".  
|Jon Jonsen [Østreim] Hyenes ("Skule-Jo")||1805||[[Vereide krins|Ytre Nordstranden/Fastskulekrinsen]], [[Gimmestad krins|Gimmestad]]||1829||1850|| ||Sjå avsnitt om "[[Skulehistorie i Gloppen#Konflikten mellom «Skule-Jo» og sogneprest Heffermehl|Konflikten mellom «Skule-Jo» og sokneprest Heffermehl]]".
 
|-
|-
|Nils Samsonson Sandvik<ref name=":7" />
|Nils Samsonson Sandvik<ref name=":7" />
Linje 256: Linje 268:
|Kyrkjesongar i Gimmestad. Far til lærar Abraham Sandvik.
|Kyrkjesongar i Gimmestad. Far til lærar Abraham Sandvik.
|-
|-
|Jakob Jakobsen Eimhjellen ("Skule-Jakob"<ref name=":6">Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. no#. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102408017}}.</ref>)|| ||[[Hyen krins|Hyen]]||1832||1854
|Jakob Jakobsen Eimhjellen ("Skule-Jakob"<ref name=":6">Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102408017}}.</ref>)|| ||[[Hyen krins|Hyen]]||1832||1854
|
|
|
|
Linje 302: Linje 314:
|
|
|-
|-
|Ola S. Nybø<ref name=":7" />
|Ola Sørensen Nybø<ref name=":7" />
|1841
|Nordstrand (melombels), [[Gimmestad krins|Gimmestad]], [[Sande krins (Gloppen)|Sande]], [[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]
|1859
|1902
|[[Volda lærarskule]] 1864
|
|-
|Jens Kristensøn Arnestad
|1842
|
|1861
|
|[[Volda lærarskule]] 1864
|
|-
|Endre Kristensøn Henden||1838||[[Austrheim krins]]||1863||1891||[[Volda lærarskule]]||
|-
|Mons Rasmussøn Rye
|1858
|
|1882
|
|[[Stord lærerskole|Stord lærarskule]] 1881
|
|-
|Hans Edvard Hansson Skram
|1856
|[[Sandane krins|Sandane]], [[Austrheim krins|Austrheim]], [[Vereide krins|Vereide]]
|1884 (Sandane og Austrheim 1891, Vereide 1894)
|1894
|[[Stord lærerskole|Stord lærarskule]] 1882
|
|-
|Jens Jakobsøn Lote
|1863
|
|1884
|
|[[Stord lærerskole|Stord lærarskule]] 1884
|
|-
|Ole Mathias Øisteinssøn Ommedal
|1862
|
|
|Nordstrand (melombels), [[Gimmestad krins|Gimmestad]], [[Sande krins (Gloppen)|Sande]], [[Rygg krins (Gloppen)|Rygg]]
|1889
|(seinast 1878)
|(tidl. 1896)
|
|
|[[Kristiansand lærerhøgskole|Kristiansands seminar]] 1883
|
|
|-
|-
|Endre Henden||1838||[[Austrheim krins]] ||1863||1891||[[Volda lærarskule]]||
|Jøri Marta Martinusdatter Dobak
|1868<ref>https://www.digitalarkivet.no/census/person/pf01037366002491</ref>
|[[Austrheim krins|Austrheim]], [[Sandane krins|Sandane]]
|1891
|1905
|Lærarinneprøve i Bergen 1890
|(Truleg) den førstre kvinna som fekk lærarpost i Gloppen.<ref>''Jul i Nordfjord''. no. 2021. {{nb.no|NBN:no-nb_digitidsskrift_2022033183022_001}}.</ref>
|-
|-
|[[Samson Sande]]||1866||[[Gjengedal krins|Gjengedal]]||1895||1936||[[Stord lærerskole]] 1891||
|[[Samson Sande]]||1866||[[Gjengedal krins|Gjengedal]]||1892||1936||[[Stord lærerskole]] 1891||
|-
|-
| [[Knut Gjengedal]]||1900|| [[Gjengedal krins|Gjengedal]]||1936||1967||[[Volda lærerskole]] 1922-25.||
|[[Knut Gjengedal]]||1900||[[Gjengedal krins|Gjengedal]]||1936||1967||[[Volda lærerskole|Volda lærarskule]] 1922-25.||
|}
|}


==== Konflikten mellom «Skule-Jo» og sokneprest Heffermehl<ref name=":6" /> ====
====Konflikten mellom «Skule-Jo» og sokneprest Heffermehl<ref name=":6" />====
Jørgen Meier Heffermehl (1805 – 1879) var sokneprest i Gloppen frå 1843 til 1866. Heffermehl var også ordførar i periodane 1848-1851 og 1856-1865. Både som sokneprest og ordførar hadde han mykje med skulen å gjere i desse åra. Kring 1850 kom Heffermehl i konflikt med Jon Jonsen Hyenes (1805-1884), også kjend som «Skule-Jo». Skule-Jo vart først lærar for omgangsskulen i den ytre delen av Nordstranda skuledistrikt i 1829. Sidan var han mellom anna lærar og kyrkjesongar i [[Gimmestad krins|Gimmestad]] nokre år, før han vart lærar og kyrkjesongar i Fastskulekrinsen ([[Vereide krins]]).  
Jørgen Meier Heffermehl (1805 – 1879) var sokneprest i Gloppen frå 1843 til 1866. Heffermehl var også ordførar i periodane 1848-1851 og 1856-1865. Både som sokneprest og ordførar hadde han mykje med skulen å gjere i desse åra. Kring 1850 kom Heffermehl i konflikt med Jon Jonsen Hyenes (1805-1884), også kjend som «Skule-Jo». Skule-Jo vart først lærar for omgangsskulen i den ytre delen av Nordstranda skuledistrikt i 1829. Sidan var han mellom anna lærar og kyrkjesongar i [[Gimmestad krins|Gimmestad]] nokre år, før han vart lærar og kyrkjesongar i Fastskulekrinsen ([[Vereide krins]]). [[Fil:Ledig stilling som kyrkjesongar og lærar i Gloppen - Bergens Adressecontoirs Efterretninger 9.oktober 1850.PNG|alt=Avisutklipp: I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 B 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl|miniatyr|484x484px|Utlysinga av den ledige kyrkjesongar- og lærarposten etter Skule-Jo i Bergens Adressecontoirs Efterretninger den 9. oktober 1850. Teksten i utlysinga seier: "I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 Btt[Bismerpund] 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl."<ref>''Bergens Adressecontoirs Efterretninger 1850.10.09''. 18501009. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_bergensadressecontoirsefterretninger_null_null_18501009_86_81_1}}</ref>]]


Skule-Jo og mange av dei rundt han var [[Haugianisme|haugianarar]], og kom mot slutten av 1840-talet på kant med presten. Nokre meinte at Heffermehl pressa bøndene for pengar i form av avgiftar. Det vart også sagt at han hadde avvist dåpsbarn og folk som kom til nattverd. I valet 1850 vart Skule-Jo vald til valmann over Heffermehl, med 130 stemmar mot 3. Etter dette fekk Heffermehl fekk med seg prosten til å avsette Skule-Jo frå stillinga si som kyrkjesongar og lærar. Årsaka som vart oppgitt var eit tilhøve kor Skule-Jo hadde forstyrra ein auksjon, og ei sak kor han hadde skreve under på eit dokument med lærar Jakob Jakobsen Eimhjellen ("Skule-Jakob") sitt namn utan Eimhjellen si medvit. Bygdefolket var ikkje nøgde med framferda til Heffermehl, og sende ei klage på han til biskopen. Heffermehl gjekk på si side til motklage. Søksmålet mellom Skule-Jo og Heffermehl fekk mykje merksamd lokalt, og kyrkjesongaren såleis ry på seg som ein talsmann for bygdefolket. Saka gjekk heilt til Høgsterett, kor Heffermehl vann i 1858. Dette fekk store økonomiske konsekvensar for Skule-Jo, som vart dømd til å betale bot og kostnadar.
Skule-Jo og mange av dei rundt han var [[Haugianisme|haugianarar]], og kom mot slutten av 1840-talet på kant med presten. Nokre meinte at Heffermehl pressa bøndene for pengar i form av avgiftar. Det vart også sagt at han hadde avvist dåpsbarn og folk som kom til nattverd. I valet 1850 vart Skule-Jo vald til valmann over Heffermehl, med 130 stemmar mot 3. Etter dette fekk Heffermehl fekk med seg prosten til å avsette Skule-Jo frå stillinga si som kyrkjesongar og lærar. Årsaka som vart oppgitt var eit tilhøve kor Skule-Jo hadde forstyrra ein auksjon, og ei sak kor han hadde skreve under på eit dokument med lærar Jakob Jakobsen Eimhjellen ("Skule-Jakob") sitt namn utan Eimhjellen si medvit. Bygdefolket var ikkje nøgde med framferda til Heffermehl, og sende ei klage på han til biskopen. Heffermehl gjekk på si side til motklage. Søksmålet mellom Skule-Jo og Heffermehl fekk mykje merksamd lokalt, og kyrkjesongaren såleis ry på seg som ein talsmann for bygdefolket. Saka gjekk heilt til Høgsterett, kor Heffermehl vann i 1858. Dette fekk store økonomiske konsekvensar for Skule-Jo, som vart dømd til å betale bot og kostnadar.


Til å fylle posten vart Jørgen Petter Meldal tilsett som lærar og kyrkjesongar. Stillinga vart lyst ut i bergensavisa Bergens Adressecontoirs Efterretninger, og Meldal kom dermed flyttande frå Luster for å ta stillinga. Bygdefolket, som hadde teke Skule-Jo si side i konflikta med Heffermehl, skal ha gitt han ei heller kald mottakelse. Han vart berre i Gloppen til 1852, då han reiste til Bergen.<ref>''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.</ref>
Til å fylle posten vart Jørgen Petter Meldal tilsett som lærar og kyrkjesongar. Stillinga vart lyst ut i bergensavisa Bergens Adressecontoirs Efterretninger, og Meldal kom dermed flyttande frå Luster for å ta stillinga. Bygdefolket, som hadde teke Skule-Jo si side i konflikta med Heffermehl, skal ha gitt han ei heller kald mottakelse. Han vart berre i Gloppen til 1852, då han reiste til Bergen.<ref>''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.</ref>
[[Fil:Ledig stilling som kyrkjesongar og lærar i Gloppen - Bergens Adressecontoirs Efterretninger 9.oktober 1850.PNG|alt=Avisutklipp: I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 B 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl|miniatyr|399x399pk|Utlysinga av den ledige kyrkjesongar- og lærarposten etter Skule-Jo i Bergens Adressecontoirs Efterretninger den 9. oktober 1850. Teksten i utlysinga seier: "I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 Btt[Bismerpund] 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl."<ref>''Bergens Adressecontoirs Efterretninger 1850.10.09''. 18501009. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_bergensadressecontoirsefterretninger_null_null_18501009_86_81_1}}</ref>]]
===Målrørsla===
===Målrørsla===
Anders Lothe skriv i ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane'' at "Gloppen kom tidleg og sterkt med i målrørsla"<ref name=":5"> Lothe, Anders A.. ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane''. Utg. Firda lærarlag. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011050405016}}.</ref>. Fleire av lærarane var sterkt for målsaka; Lothe trekk mellom anna fram Gudbrand Henden, Jon Henden, Ola Sande og Jakob Lothe. Gloppens Mållag sende i 1905 eit framlegg til skulestyret i Gloppen om at [[Andreas Austlid|Austlids]] Lesebok (på landsmål) måtte verte teke i bruk som lesebok i skulene i Gloppen. Skulestyret sende dette videre til krinsane med spørsmål om kva hovudmål dei ville nytte. Det nye hovudmålet var innførd frå hausten 1906 i dei krinsane som ønska det. I 1913 vedtok skulestyret at møteboka skulle førast på nynorsk. [[Sandane krins|Sandane]] vart siste krinsen til å bytte målform i 1916.<ref name=":5" />
Anders Lothe skriv i ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane'' at "Gloppen kom tidleg og sterkt med i målrørsla"<ref name=":5"> Lothe, Anders A.. ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane''. Utg. Firda lærarlag. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011050405016}}.</ref>. Fleire av lærarane var sterkt for målsaka; Lothe trekk mellom anna fram Gudbrand Henden, Jon Henden, Ola Sande og Jakob Lothe. Gloppens Mållag sende i 1905 eit framlegg til skulestyret i Gloppen om at [[Andreas Austlid|Austlids]] Lesebok (på landsmål) måtte verte teke i bruk som lesebok i skulene i Gloppen. Skulestyret sende dette videre til krinsane med spørsmål om kva hovudmål dei ville nytte. Det nye hovudmålet var innførd frå hausten 1906 i dei krinsane som ønska det. I 1913 vedtok skulestyret at møteboka skulle førast på nynorsk. [[Sandane krins|Sandane]] vart siste krinsen til å bytte målform i 1916.<ref name=":5" />
Linje 331: Linje 389:
Eigen kommune frå 1886 til 1964.
Eigen kommune frå 1886 til 1964.


===Skulekrinsar i Breim===
===Skulekrinsar i Breim===  


* [[ Reed krins]]
*[[ Reed krins]]
* [[ Høygardane (Dale) krins]]
*[[ Høygardane (Dale) krins]]
* [[ Årdal krins (Breim)]]
*[[ Årdal krins (Breim)]]
* [[ Bjørnarheim krins]]
*[[ Bjørnarheim krins]]
* [[ Hole krins]]
*[[ Hole krins]]
* [[ Myklebust krins (Gloppen)]]
*[[ Myklebust krins (Gloppen)]]
* [[ Sandal krins]]
* [[Sandal krins (Gloppen)|Sandal krins]]
* [[ Gåsemyr krins]]
*[[ Gåsemyr krins]]
* [[ Teita krins]]
*[[ Teita krins]]
* [[ Bergheim krins]]
*[[ Bergheim krins]]
* [[ Byrkjelo krins]]
*[[ Byrkjelo krins]]
* [[ Nesstranda krins]]
*[[ Nesstranda krins]]
* [[ Kandal krins]]
*[[ Kandal krins]]
* [[ Førde krins (Breim)]]
*[[ Førde krins (Breim)]]


==== Krinsutvikling ====
====Krinsutvikling====
Dei tre krinsane i Breim etter skulefundasen i 1743 var 1) '''Høgebygden (Bygdekrinsen)''', 2) '''Myklebustdalen og Eggedalen (Dalakrinsen)'''  og 3) '''Nesstranda og Årdalen'''.<ref name=":2" /> Ei ny skulelov i 1827 medførte ei nyordning av krinsane.<ref name=":3" /> Den eldste møteboka etter skulestyret i Gloppen oppgir kva inndeling ein hadde i 1828.<ref name=":4" /> Ein hadde då skule''distrikt'', som igjen var inndelt i fleire rodar. Ein lærar veksla dermed på å halde undervisning i dei ulike rodane i kvart distrikt.  
Dei tre krinsane i Breim etter skulefundasen i 1743 var 1) '''Høgebygden (Bygdekrinsen)''', 2) '''Myklebustdalen og Eggedalen (Dalakrinsen)'''  og 3) '''Nesstranda og Årdalen'''.<ref name=":2" /> Ei ny skulelov i 1827 medførte ei nyordning av krinsane.<ref name=":3" /> Den eldste møteboka etter skulestyret i Gloppen oppgir kva inndeling ein hadde i 1828.<ref name=":4" /> Ein hadde då skule''distrikt'', som igjen var inndelt i fleire rodar. Ein lærar veksla dermed på å halde undervisning i dei ulike rodane i kvart distrikt.  


Linje 363: Linje 421:
*'''Næsstranden med Aardalen og Raadeleden'''
*'''Næsstranden med Aardalen og Raadeleden'''
**1. rode (Raadeleden): Stokke, Høylo, Bøe, Raad og Seime.
**1. rode (Raadeleden): Stokke, Høylo, Bøe, Raad og Seime.
** 2. rode (Aardalen): Frøystad, Bogstad (og inn til Førde?)
**2. rode (Aardalen): Frøystad, Bogstad (og inn til Førde?)
**3. rode (Næsstranden): Møkland, Ryg, Indre-Kandal, Midt-Kandal, Skarsteen, Ytre-Kandal og Næs.
**3. rode (Næsstranden): Møkland, Ryg, Indre-Kandal, Midt-Kandal, Skarsteen, Ytre-Kandal og Næs.


Linje 380: Linje 438:
!1922
!1922
!1924
!1924
! 1928
!1928
!1950-talet
!1950-talet
!1964
!1964
Linje 416: Linje 474:
| colspan="2" rowspan="2" |Bygden
| colspan="2" rowspan="2" |Bygden
| rowspan="2" |Bygda- / Rekrinsen
| rowspan="2" |Bygda- / Rekrinsen
| colspan="9" |[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane (Dale)]]  
| colspan="9" |[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane (Dale)]]
 
| rowspan="2" |[[Reed krins|Reed]]
| rowspan="2" |[[Reed krins|Reed]]
| colspan="3" rowspan="3" |[[Reed krins|Reed]]
| colspan="3" rowspan="3" |[[Reed krins|Reed]]
Linje 442: Linje 501:
Med den nye krinsreguleringa i 1861, oppsto den krinsinndelinga som i stor grad vart gjeldande fram til ein begynte å slå saman skular på 60- og 70-talet. Kring 1890 vart [[Nesstranda krins|Nesstranda]] (Skarstein skule) delt, slik at [[Kandal krins|Kandal]] vart eigen krins. Førde krins vart lagt under Årdal krins i 1910, då skulestyret konkluderte med at talet på born var for lågt.<ref>Møtebok for skulestyret i Breim, 1902-1926. Side 32-33.</ref>
Med den nye krinsreguleringa i 1861, oppsto den krinsinndelinga som i stor grad vart gjeldande fram til ein begynte å slå saman skular på 60- og 70-talet. Kring 1890 vart [[Nesstranda krins|Nesstranda]] (Skarstein skule) delt, slik at [[Kandal krins|Kandal]] vart eigen krins. Førde krins vart lagt under Årdal krins i 1910, då skulestyret konkluderte med at talet på born var for lågt.<ref>Møtebok for skulestyret i Breim, 1902-1926. Side 32-33.</ref>
*[[Høygardane (Dale) krins]] vart slegen saman med [[Reed krins]] i 1949.
*[[Høygardane (Dale) krins]] vart slegen saman med [[Reed krins]] i 1949.
* I 1964 vart [[Årdal krins (Breim)|Årdal krins]] slegen saman med [[Reed krins|Reed]], mens [[Førde krins (Breim)|Førde krins]] vart ein del av [[Skulehistorie i Jølster|Jølster kommune]].
*I 1964 vart [[Årdal krins (Breim)|Årdal krins]] slegen saman med [[Reed krins|Reed]], mens [[Førde krins (Breim)|Førde krins]] vart ein del av [[Skulehistorie i Jølster|Jølster kommune]].
*På 2000-talet vart det klart at [[Gloppen kommune]] måtte spare 15 millionar kronar innan utgangen av 2011. Eit av tiltaka vart å leggje ned fleire mindre skular. I 2009 vart derfor [[Reed krins|Reed skule]] vart slege saman med [[Byrkjelo krins|Byrkjelo]].<ref name=":0" />
*På 2000-talet vart det klart at [[Gloppen kommune]] måtte spare 15 millionar kronar innan utgangen av 2011. Eit av tiltaka vart å leggje ned fleire mindre skular. I 2009 vart derfor [[Reed krins|Reed skule]] vart slege saman med [[Byrkjelo krins|Byrkjelo]].<ref name=":0" />


===Lærarar i Breim===
===Lærarar i Breim===
[[Fil:Lærarane i Breim på skuletrappa.jpg|alt=Svart-kvitt foto av 11 lærarar som står på ei trapp. |miniatyr|506x506pk|Lærarane i Breim på skuletrappa, Framme f.v. Nils Bjørkelo, Ola Råd, Gabriel Reed, Ingebrikt Næss. Bak f.v. K. Svanheim?, Kristianne Glomnes, Karoline Skram Gåsemyr, Arne Hunskår, Kristi Myklebust, Krispinius Førde, Ingolv Bogstad. ''Foto: Olav Kvaale/Fylkesarkivet i Vestland (1921)''.]]For lærarar tilsett etter 1890, sjå dei einskilde krinsane.
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
! Namn !!Fødd!!Skule!!Tilsett år!!Slutta år!!Utdanning frå!!Merknad
!Namn!!Fødd!!Skule!!Tilsett år!!Slutta år!!Utdanning frå!!Merknad
|-
|-


|Jon Bjørkelo|| ||Høygardane (omgangsskule) || 1743|| || ||
|Jon Bjørkelo|| ||Høygardane (omgangsskule)||1743|| || ||
|-
|-
|Peder Olson Bergheim|| ||Myklebustdalen og Eggedalen (omgangsskule)||1743|| || ||
|Peder Olson Bergheim|| ||Myklebustdalen og Eggedalen (omgangsskule)||1743|| || ||
Linje 457: Linje 517:
|Rasmus Raad|| ||Årdal og Nesstrand (omgangsskule)||1743|| || ||
|Rasmus Raad|| ||Årdal og Nesstrand (omgangsskule)||1743|| || ||
|-
|-
|Anders Kristenson Mardal||1784||Nessestrand, Årdal og Førde (omgangskule)||Truleg 1801/1802|| 1841|| ||Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
|Anders Kristenson Mardal||1784||Nessestrand, Årdal og Førde (omgangskule)||Truleg 1801/1802||1841|| ||Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
|-
|-
|Nils Jonson Myklebust<ref name=":7" />
|Nils Jonson Myklebust<ref name=":7" />
Linje 468: Linje 528:
|-
|-
|Rasmus Larsson Hole (Gåsemyr)<ref name=":7" />
|Rasmus Larsson Hole (Gåsemyr)<ref name=":7" />
|1806<ref name=":8">''Breim kyrkje 100 år 9. juli 1986''. Utg. Soknerådet. no#. 1986. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016062348037}}.</ref>
|1806<ref name=":8">''Breim kyrkje 100 år 9. juli 1986''. Utg. Soknerådet. 1986. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016062348037}}.</ref>
|Bygdekrinsen, Nesstrand
|Bygdekrinsen, Nesstrand
|1831
|1831
Linje 517: Linje 577:
|Peder R. Torheim<ref name=":7" />
|Peder R. Torheim<ref name=":7" />
|
|
|Nesstrand
|[[Nesstranda krins|Nesstrand]]
|1846
|1846
|1848
|1848
Linje 525: Linje 585:
|Arne Steinsåker<ref name=":7" />
|Arne Steinsåker<ref name=":7" />
|
|
|Nesstrand
|[[Nesstranda krins|Nesstrand]]
|1851
|1851
|1858
|1858
Linje 531: Linje 591:
|
|
|-
|-
|Gudbrand Henden||1866||Nessestrand krins og Sandane krins (Gloppen)||[[Nesstranda krins|Nessestrand krins]] 1887-1894 og [[Sandane krins]] (Gloppen) 1894||1927 ||[[Stord lærerskole]] 1886||
|Torbjørn Olson Teiten<ref name=":7" />
|
|[[Nesstranda krins|Nesstrand]]
|1858
|
|
|Brorson til lærar Anders Teiten Steinsåker.
|-
|Per Felde
|
|[[Bjørnarheim krins|Bjørnareim]]
|1865
|1890
|
|
|-
|Gabriel Reed d.e.
|
|[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]], [[Nesstranda krins|Nesstranda]]
|1865
|1882
|
|
|-
|Mons Rye
|
|[[Høygardane (Dale) krins|Høygardane]], Nesstranda
|1882
|1887
|
|
|-
|Gudbrand Andersøn Henden||1866||[[Nesstranda krins|Nessestrand]] og [[Sandane krins|Sandane (Gloppen)]]||[[Nesstranda krins|Nessestrand krins]] 1887-1894 og [[Sandane krins]] (Gloppen) 1894||1927||[[Stord lærerskole]] 1886||
|-
|-
|Gabriel G. Reed<ref name=":8" />
|Gabriel G. Reed<ref name=":8" />
|1869
|1869
|Myklebust, Reed
|[[Myklebust krins (Gloppen)|Myklebust]], [[Reed krins|Reed]]
|Myklebust (?), Reed (1892-1925)
|Myklebust (?), Reed (1892-1925)
|1925
|1925
Linje 541: Linje 633:
|
|
|}
|}
[[Fil:Breim lærarlag på tur til Nesstøylen (1924).jpg|alt=Ei gruppe lærarar ståande forran eit lite støylhus. Svart-kvitt foto.|miniatyr|492x492pk|Breim lærarlag på tur til Nesstøylen i Kandal (1924). ''Foto: Olav Kvaale / Fylkesarkivet i Vestland.'']]
[[Fil:Lærarane i Breim på Myklebuststøylen.jpg|alt=Ei gruppe lærarar og ein liten gut ståande forran eit lite støylhus med torvtak. |miniatyr|492x492pk|Lærarane i Breim på Myklebustsstøylen i 1926. ''Foto: Olav Kvaale / Fylkesarkivet i Vestland.'']]
==Framhaldsskule==
[[Firda videregående skole|Firda Gymnas]] vart stifta i 1922.
==Fotnotar==
==Fotnotar==
<references />
<references />
==Kjelder og litteratur==
==Kjelder og litteratur==
=== Prenta kjelder===
===Prenta kjelder===
*Sandal, Per (1978) Soga om Gloppen og Breim, band 1. Sandane. (''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1978. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2018032148030}}.)
*Sandal, Per (1978) Soga om Gloppen og Breim, band 1. Sandane. (''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1978. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2018032148030}}.)
*Sandal, Per (1979) Soga om Gloppen og Breim, band 2. Sandane. (''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.)
*Sandal, Per (1979) Soga om Gloppen og Breim, band 2. Sandane. (''Soga om Gloppen og Breim''. Utg. Banken. no. 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013101808032}}.)
*Lothe, Anders A.. ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane''. Utg. Firda lærarlag. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011050405016}}.
*Lothe, Anders A.. ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane''. Utg. Firda lærarlag. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011050405016}}.
*Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. no#. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102408017}}.
*Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102408017}}.
*Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. no#. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}.
*Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}.
*''Breim kyrkje 100 år 9. juli 1986''. Utg. Soknerådet. no#. 1986. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016062348037}}.
*''Breim kyrkje 100 år 9. juli 1986''. Utg. Soknerådet.  1986. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016062348037}}.
*''"''Kvinnelege pionerar i læraryrket i Gloppen" i ''Jul i Nordfjord''. no. 2021. {{nb.no|NBN:no-nb_digitidsskrift_2022033183022_001}}.
*[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100293 Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905]  ''Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane''.
*[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100293 Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905]  ''Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane''.
*Sogn Avis
*Sogn Avis
Linje 571: Linje 672:
*[https://www.fagsider.org/kirkehistorie/lover/1860_skole.htm Lov om Almueskolevæsenet paa Landet] (1860)
*[https://www.fagsider.org/kirkehistorie/lover/1860_skole.htm Lov om Almueskolevæsenet paa Landet] (1860)
*[https://www.stortinget.no/no/Saker-og-publikasjoner/Stortingsforhandlinger/Lesevisning/?p=1889&paid=8&wid=a&psid=DIVL554&pgid=a_1019&vt=a&did=DIVL578 Lov om Folkeskolen paa Landet, dat. 26de Juni. (1889)]
*[https://www.stortinget.no/no/Saker-og-publikasjoner/Stortingsforhandlinger/Lesevisning/?p=1889&paid=8&wid=a&psid=DIVL554&pgid=a_1019&vt=a&did=DIVL578 Lov om Folkeskolen paa Landet, dat. 26de Juni. (1889)]
*[https://www.digitalarkivet.no/ Digitalarkivet.no]
*''Kan det ikkje byggjast på det rette vi gjorde og lærast av det vrange? Attersyn på ein lang arbeidsdag i Stortinget. Samtale med Jakob Lothe.''. NRK (the Norwegian Broadcasting Corporation). 19690413. {{nb.no|NBN:no-nb_dra_1994-13823P}}.


{{Skulehistorie i Sogn og Fjordane}}
{{Skulehistorie i Sogn og Fjordane}}
Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/wiki/Spesial:Mobildiff/2059104...2361031»