Skulehistorie i Leikanger

Skulehistorie i Leikanger skal gi ei oversikt over skulekrinsar, skulehus, skulevegar, statistikk, kjelder og arkiv frå Leikanger kommune si skulehistorie.

Målet er å utvide denne artikkelen med mest mogeleg fakta. Bidra gjerne med meir informasjon.

Tidleg skulehistorie

Allereie i 1741 blei det halden møte i Leikanger for å få framgang når det gjaldt skulesaken. Til prestegarden på Leikanger kom futen frå Balestrand og prosten frå Vik, soknepresten, kapellanen, lensmannen og nokre lokale såkalla "Dannemænd". Det var krav gjennom kongelig forordning at skulen no måtte organiseras, også i Leikanger prestegjeld. Frå kun å ha organisert katekismeundervisning på sundagar i kyrkja skulle no prestegjeldet bestå av ulike skulekrinsar (roder som det blei kalla i starten), og skuletiden skulle bestemmes. Ikkje minst skulle det også bli avgjeres kva borna skulle lære på skulen, og korleis dei kunne skaffe nok pengar til føremålet.

Oversikt over skulekrinsar

1891	1892	1896
Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum
Halland	Halland	Nybø
Njøs	Njøs
Fedje	Fedje	Fedje
Helleland	Helleland	Helleland
Bjørnetun	Fresvik	Fresvik
Fresvikdalen
Frønningen	Frønningen	Frønningen
Eitorn	Eitorn	Eitorn

Skulekrinsar

• Holum (el. Hauglum) krins
• Halland krins
• Njøs krins
• Nybø krins

Feios, i dag Vik

• Fedje krins
• Helleland krins
• Berdal krins
• Dale krins

Fresvik, i dag Vik

• Bjørnetun krins
• Bøtun krins
• Fresvikdalen krins
• Fresvik krins
• Simlenes krins

Frønningen, i dag Lærdal

• Frønningen krins

Eitorn, tidlegare Balestrand

• Eitorn krins

Lærarar

Etternamn	Fornamn	Fødd	Skule	Tilsett år	Slutta år	Utdanning frå	Merknad
Liljedahl	Edvard	1803	Leikanger faste skule (Holum)	1829	etter 1840		Liljedal kom frå Vik og var klokkar i Leikanger-kyrkja og lærar på Holum faste skule halden på klokkargarden.
Hamre	Knud Chr.	1828	Rinde omgangsskule (Fedje, Dale og Berdal)	ca. 1852	ca. 1858		Han kom frå Leikanger, var husmann med jord og kyrkjesongar på Fedje.
J. Haaheim	Lars	Etter 1873	Frønningen (Fresvik, 1867)	ca. 1866			Han underviste i Frønningen 1866-1873, sett bort frå 1869 då Syse tok over.
Flesche	Hans	1844	Halland	1868		Stord seminar	Han var og kyrkjesongar.
O. Syse	Peder		Frønningen	1869
Thorkeldsen	Johan	1843	Bjørnetun, Fresvik og Frønningen	1865	1906	Balestrands lærerskole
Sande	Olav	1850	Holum og Nybø	1872	1927	Stord seminar
Bøthun	Jakob	1851	Frønningen, Fresvikdalen (omgangsskule) og Fresvik	1873	1923	Balestrands lærerskole
Tjønn	Nils	1860	Fedje i Feios (gamleskulen)	1882-		Stord seminar
Skeide	Aamund	1857	Holum	1879		Stord seminar
Fimland	Kristiane	1869		1892	1899	Rennebu private lærerindeskole	På opsigelse
Njøs	Maria	1877		1900		Rennebu private lærerindeskole	Overtok lærarposten for året 1900 då frøken Fimland flytta til Naustdal i 1899.
Tveit	Olav	1885	Nybø	ca. 1907	Etter 1917
Lidal	Endre	1892	Holum	1917
H. Bøthun	Per	1898	Leikanger framhaldskule og Fresvik	1918-1962	1906	Volda lærerskole

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

Femårsmeldingar frå Leikanger:

• Beretning om Leikangers folkeskoler for 5-året 1891-1895. J.D. Beyers bog- &accidentstrykkeri 1896
• Melding um Folkeskulen i Leikanger, Sogn. 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902

Aas, Sverre (1994) . Innsyn i den eldste skulesoga i Leikanger. Systrendingen, nr. 2, årgang 2, s. 5.

Digitale kjelder

• Hermund Kleppa (2007) Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905. Kulturhistorisk leksikon.
• Allkunne: Skular i Leikanger. Ottar Starheim, NRK Sogn og Fjordane
• Ola A. Vestrheim, Eitorn skule

Ikkje-prenta kjelder

Skulehistorie i Leikanger er ein del av prosjektet Skulen min - eit kartleggings- og formidlingsprosjekt om skulehistorie i Sogn og Fjordane. Bli med å bidra med fakta eller forteljingar frå din skule og di skuletid! Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane står bak prosjektet. Alle sider knytt til prosjektet er tilgjengelege i denne kategorien. Les meir på www.skulenmin.no.