Skulehistorie i Leikanger

Skulehistorie i Leikanger skal gi ei oversikt over skulekrinsar, skulehus, skulevegar, statistikk, kjelder og arkiv frå Leikanger kommune si skulehistorie.

Målet er å utvide denne artikkelen med mest mogeleg fakta. Bidra gjerne med meir informasjon.

Tidleg skulehistorie

Allereie i 1741 blei det halden møte i Leikanger for å få framgang når det gjaldt skulesaken. Til prestegarden på Leikanger kom futen frå Balestrand og prosten frå Vik, soknepresten, kapellanen, lensmannen og nokre lokale såkalla "Dannemænd". Det var krav gjennom kongelig forordning at skulen no måtte organiseras, også i Leikanger prestegjeld. Frå kun å ha organisert katekismeundervisning på sundagar i kyrkja skulle no prestegjeldet bestå av ulike skulekrinsar (roder som det blei kalla i starten), og skuletiden skulle bestemmes. Ikkje minst skulle det også bli avgjeres kva borna skulle lære på skulen, og korleis dei kunne skaffe nok pengar til føremålet.

Oversikt over skulekrinsar

1891	1892	1896
Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum
Halland	Halland	Nybø
Njøs	Njøs
Fedje	Fedje	Fedje
Helleland	Helleland	Helleland
Bjørnetun	Fresvik	Fresvik
Fresvikdalen
Frønningen	Frønningen	Frønningen
Eitorn	Eitorn	Eitorn

Skulekrinsar

• Holum (el. Hauglum) krins
• Halland krins
• Njøs krins
• Nybø krins

Feios, i dag Vik

• Fedje krins
• Helleland krins
• Berdal krins
• Dale krins

Fresvik, i dag Vik

• Bjørnetun krins
• Bøtun krins
• Fresvikdalen krins
• Fresvik krins
• Simlenes krins

Frønningen, i dag Lærdal

• Frønningen krins

Eitorn, tidlegare Balestrand

• Balestrand krins

Lærarar

Etternamn	Fornamn	Fødd	Skule	Tilsett år	Slutta år	Utdanning frå	Merknad
Liljedahl	Edvard	1803		1829			Liljedal kom frå Vik og var klokkar i Leikanger-kyrkja og lærar på Holum faste skule halden på klokkargarden.
Hamre	Knud Chr.	1828	Rinde omgangsskule (Fedje, Dale og Berdal)	ca. 1852			Han kom frå Leikanger, var husmann med jord og kyrkjesongar på Fedje.
J. Haaheim	Lars		Frønningen	ca. 1866		Etter 1873
Flesche	Hans	1844		1868		Stord seminar
Thorkeldsen	Johan	1843		1865		Balestrands lærerskole
Sande	Olav	1850		1872		Stord seminar
Bøthun	Jakob	1851	Frønningen, Fresvikdalen (omgangsskule) og Fresvik	1873		Balestrands lærerskole
Tjønn	Nils	1860		1882		Stord seminar
Skeide	Aamund	1857		1879		Stord seminar
Fimland	Kristiane	1869		1892	1899	Rennebu private lærerindeskole	På opsigelse
Njøs	Maria	1877		1900		Rennebu private lærerindeskole	Overtok lærarposten for året 1900 då frøken Fimland flytta til Naustdal i 1899.

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

Femårsmeldingar frå Leikanger:

• Beretning om Leikangers folkeskoler for 5-året 1891-1895. J.D. Beyers bog- &accidentstrykkeri 1896
• Melding um Folkeskulen i Leikanger, Sogn. 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902

Aas, Sverre (1994) . Innsyn i den eldste skulesoga i Leikanger. Systrendingen, nr. 2, årgang 2, s. 5.

Digitale kjelder

• Hermund Kleppa (2007) Femårsmeldingar om folkeskulen 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905. Kulturhistorisk leksikon.
• Allkunne: Skular i Leikanger. Ottar Starheim, NRK Sogn og Fjordane
• Ola A. Vestrheim, Eitorn skule

Ikkje-prenta kjelder

Skulehistorie i Leikanger er ein del av prosjektet Skulen min - eit kartleggings- og formidlingsprosjekt om skulehistorie i Sogn og Fjordane. Bli med å bidra med fakta eller forteljingar frå din skule og di skuletid! Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane står bak prosjektet. Alle sider knytt til prosjektet er tilgjengelege i denne kategorien. Les meir på www.skulenmin.no.