Åslandsgrend: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
 
(16 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist)
Linje 2: Linje 2:




'''Namnet'''
== Namnet ==


Åslandsgrend og Hegglandsgrend har båe eit grendenamn som har noko til felles i land-nemninga og at dei båe har blitt borte i si opphavelege form. Truleg har heile Åslandsgrend vore ein gard med namn Åsland, men garden var oppdela og borte lenge før me har skrivne kjelder. Det er Breiland Gnr. 57/6 som peikar seg ut som den store funnstaden i grenda.
Åslandsgrend og [[Hegglandsgrend]] har båe eit grendenamn som har noko til felles i land-nemninga og at dei båe har blitt borte i si opphavelege form. Truleg har heile Åslandsgrend vore ein gard med namn Åsland, men garden var oppdela og borte lenge før me har skrivne kjelder. Det er Breiland Gnr. 57/6 som peikar seg ut som den store funnstaden i grenda.




'''Gardar i Åslandsgrend'''
== Gardar i Åslandsgrend ==


* Austjord. Gnr. 54
* ''Austjord''. Gnr. 54


Austjord, eller det austre jordet, må etter namnet å døme vore skild ut frå ein større gard som truleg heite Åsland.  
Austjord, eller det austre jordet, må etter namnet å døme vore skild ut frå ein større gard som truleg heite Åsland.  


* Eiken. Gnr. 55  
* ''Eiken''. Gnr. 55


Gardsnamnet kjem truleg frå trenamnet eik.
Gardsnamnet kjem truleg frå trenamnet eik.


* Lundehall. Gnr. 56
* ''Lundehall''. Gnr. 56


Namnet kjem frå lund i ein skråning.
Namnet kjem frå lund i ein skråning.


* Rinden. Gnr. 57
* ''Rinden''. Gnr. 57
* Hadder. Gnr. 57/2
* Breiland. Gnr. 57/6
* Åsland skule. Gnr. 57/8


Ordet rindi tyder ein jordrygg eller ei lang høgde.
Ordet rindi tyder ein jordrygg eller ei lang høgde.


* Haga. Gnr. 58
* ''Haga.'' Gnr. 58
* Hagajordet. Gnr. 58/2
* Lauvland. Gnr. 58/5
*


Hage tyder hamnegang eller inngjerda jordstykke og er med på å teikne biletet av ein større gard dela opp i mindre partar i fjern fortid.
Hage tyder hamnegang eller inngjerda jordstykke og er med på å teikne biletet av ein større gard dela opp i mindre partar i fjern fortid.


* Holer. Gnr. 59
* ''Holer''. Gnr. 59


Namnet kan peike på rundaktige høgder.
Namnet kan peike på rundaktige høgder.


* Graver. Gnr. 60
* ''Graver''. Gnr. 60
* Graver øvre. Gnr. 60/1


Ei grav er eit hol i bakken laga av menneskje og truleg har det vore dyregraver her til fangst i gamal tid.
Ei grav er eit hol i bakken laga av menneskje og truleg har det vore dyregraver her til fangst i gamal tid.




'''Skule'''
== Skule ==


[[Åsland skule|Åslandsgrend skule]] Gnr. 57/9 er ein tradisjonsrik skulestad der det fyrste skulehuset vart bygd i 1863. Dette vart rive i 1926 og ny skule vart bygd same året. Skulen vart nedlagt i 1950 og bygningen fungerer i 2023 som eit godt drive grendehus.
[[Åsland skule|Åslandsgrend skule]] Gnr. 57/8 er ein tradisjonsrik skulestad der det fyrste skulehuset vart bygd i 1863. Dette vart rive i 1926 og ny skule vart bygd same året. Skulen vart nedlagt i 1950 og bygningen fungerer i 2023 som eit godt drive grendehus.




'''Kulturlandskapet'''
== Kulturlandskapet ==


Åslandsgrend har i ei rekke år stått på ei liste  over verdifulle kulturlandskap frå Miljødirektoratet.  Utskriftsdato: 07.02.2023.  
Åslandsgrend har i ei rekke år stått på ei liste  over verdifulle kulturlandskap frå Miljødirektoratet.  Utskriftsdato: 07.02.2023.  
Linje 90: Linje 97:
|-
|-
|'''Nøyaktighetsklasse'''
|'''Nøyaktighetsklasse'''
| -
-
|-
|-
|'''Kommuner'''
|'''Kommuner'''
Linje 99: Linje 106:
|}
|}
Kartverket, Geovekst, kommuner og OSM - Geodata AS | Miljødirektoratet |  
Kartverket, Geovekst, kommuner og OSM - Geodata AS | Miljødirektoratet |  
== Freda bygningar ==
I Åslandsgrend er det fleire freda bygningar. På Lundehald er hovudbygningen og loftet freda og på øvre Graver er eldhuset og loftet freda. På Hadder er det ei tømre inne i noverande låve som var nytta til stall. Denne kjem frå eit bur og er freda. På Rinden er og loftet blitt freda. Om freda bygningar og andre kulturminner er det rikeleg stoff å lese i [https://www.kulturminnesok.no/ kultutminnesøk.no] 
== Støylar ==
I nordvest for sjølve grenda, og geografisk knytta til denne, ligg Åslandsheia som og er eit relativt avgrensa område. Her har det frå lang tid attende vore eit mangfald av støylar med utgangspunkt i dei enkelte gardane. Dette er i 2022 rikeleg og grundig dokumentert av Gunhild Austjord i ein artikkel som er å lese i årbok for sogelaget 2022.
== Kjelder og til utdjupande lesnad ==
* Austjord, Gunhild: ''Gamle støylar og støylsliv på Åslandsheia. "''Sjå deg attyvi ", Fyresdal sogelag 2022 s. 7-52
* Marvik, Steinar: ''Fyresdal. Gards- og ættesoge''. Fyresdal kommune 1992
* [[Qvisling, J.L.|Qvisling, J.L]].: ''Fyresdals historie.'' Rasmussen & Aarhus’ boktrykkeri. Skien 1912, ny utgåve 2001.
* Rygh, O.: ''Norske gaardnavne''. Syvende bind, Bratsberg Amt. Bearbeidet af A. Kjær. W. C. Fabritius & Sønner A/S Kristiania 1914
* [[Taraldlien, Bendik]]: ''Fyresdal. Med bilæte. Fyrste utgåve 1910''. Alb. Cammermeyers forlag. Kristiania.
* Taraldlien, Bendik.: ''Fyresdal. Andre utgåva 1949''. Alb. Cammermeyers forlag. Oslo
* [[Bendik Gjermundson Veum|Veum, Bendik]]: ''Fyresdal. Ættebok''. Utgjevar Fyresdal kommune 1943 Prenta hjå Johansen & Nielsen, Oslo


== Biletgalleri ==


I
<gallery>
Fil:Åslandsgrend ca. 1910. Frå venstre Hadder, Breiland, Hagajordet og Lauvland. Foto Nylid .jpg|Åslandsgrend ca. 1910 sett frå Lundehald. Breiland fremst og bak frå venstre Hadder, Hagajordet og Lauvvland. Foto mogleg Olav S. Nylid.
Fil:Breiland omkring 1916 .jpg|Breiland i Åslandsgrend etter at bygningen vart måla. Rinden bak til høgre. Fotograf: Olav S. Nylid. Truleg 1916
Fil:Lundehald i Åslandsgrend .jpg|Den freda hovudbygningen på Lundehald i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010
Fil:Loft på Lundehald 2010 .jpg|Det freda loftet på Lundehald kledd i sveitserstil. 2010. Foto: Olav Momrak-Haugan
Fil:Breiland i Åslandsgrend .jpg|Loft og bur på Breiland, usikker på fredningsstatus i 2023. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010
Fil:Graver øvre Eldhus.jpg|Eldhuset på øvre Graver. Den tømra delen kan ha vore ei årestove og er freda. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010
Fil:Graver øvre Stabbur .jpg|Det freda loftet på øvre Graver er kledd med panel og prega av sveitserstil. Det er ein del av eit opent firkant-tun prega av same stil. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010
Fil:Åsland skule.jpg|[[Åsland skule|Åsland]] skulehus i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2007
Fil:Karveskurd og mellomalder I .jpg|Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan
Fil:Karveskurd og mellomalder II .jpg|Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan
</gallery>


[[Kategori:Fyresdal kommune]]
[[Kategori:Fyresdal kommune]]
[[Kategori:Grender og bygdelag]]
[[Kategori:Grender og bygdelag]]
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 21. feb. 2023 kl. 13:36

Åslandsgrend ligg høgt og fritt på ein ås nordvest for Hegglandsgrend i Fyresdal


Namnet

Åslandsgrend og Hegglandsgrend har båe eit grendenamn som har noko til felles i land-nemninga og at dei båe har blitt borte i si opphavelege form. Truleg har heile Åslandsgrend vore ein gard med namn Åsland, men garden var oppdela og borte lenge før me har skrivne kjelder. Det er Breiland Gnr. 57/6 som peikar seg ut som den store funnstaden i grenda.


Gardar i Åslandsgrend

  • Austjord. Gnr. 54

Austjord, eller det austre jordet, må etter namnet å døme vore skild ut frå ein større gard som truleg heite Åsland.

  • Eiken. Gnr. 55

Gardsnamnet kjem truleg frå trenamnet eik.

  • Lundehall. Gnr. 56

Namnet kjem frå lund i ein skråning.

  • Rinden. Gnr. 57
  • Hadder. Gnr. 57/2
  • Breiland. Gnr. 57/6
  • Åsland skule. Gnr. 57/8

Ordet rindi tyder ein jordrygg eller ei lang høgde.

  • Haga. Gnr. 58
  • Hagajordet. Gnr. 58/2
  • Lauvland. Gnr. 58/5

Hage tyder hamnegang eller inngjerda jordstykke og er med på å teikne biletet av ein større gard dela opp i mindre partar i fjern fortid.

  • Holer. Gnr. 59

Namnet kan peike på rundaktige høgder.

  • Graver. Gnr. 60
  • Graver øvre. Gnr. 60/1

Ei grav er eit hol i bakken laga av menneskje og truleg har det vore dyregraver her til fangst i gamal tid.


Skule

Åslandsgrend skule Gnr. 57/8 er ein tradisjonsrik skulestad der det fyrste skulehuset vart bygd i 1863. Dette vart rive i 1926 og ny skule vart bygd same året. Skulen vart nedlagt i 1950 og bygningen fungerer i 2023 som eit godt drive grendehus.


Kulturlandskapet

Åslandsgrend har i ei rekke år stått på ei liste over verdifulle kulturlandskap frå Miljødirektoratet. Utskriftsdato: 07.02.2023.

  [1] Naturbase faktaark
ID KF00000271
Kulturminneverdi Verdifullt
Biologisk mangfold verdi Ikke registrert
Verdi -
Bruksgrad -
Registreringsdato -
Beskrivelse I et skogkledd og storlinjet landskap med slake åser, ligger Åslandsgrend på et sørvendt platå i en svakt skrånende li. Grenda ligger høyt, med en svakt buet amfiform med utsikt mot hoveddalføret. Jordbruksarealene er varierte og småskalapregede. Mesteparten av bebyggelsen er knyttet til landbruket, og mange av hovedbygningene kan spores tilbake til slutten av 1700 - eller begynnelsen av 1800-tallet. Enkelte tunanlegg preges av delvis uheldig modernisering og fargebruk. Men gode eksempler på tradisjonelt bevarte gårdsanlegg finnes fortsatt, og høyner områdets kvaliteter.
Beskrivelse beliggenhet -
Beskrivelse tilstand -
Beskrivelse naturtyper -
Beskrivelse kulturhistorie -
Areal fra kartobjekt (daa) 4 836,0
Nøyaktighetsklasse 
-
Kommuner Fyresdal (3823)
Spesiell forvaltningsstatus Tilskuddsberettiget, Klima- og miljødepartementet

Kartverket, Geovekst, kommuner og OSM - Geodata AS | Miljødirektoratet |

Freda bygningar

I Åslandsgrend er det fleire freda bygningar. På Lundehald er hovudbygningen og loftet freda og på øvre Graver er eldhuset og loftet freda. På Hadder er det ei tømre inne i noverande låve som var nytta til stall. Denne kjem frå eit bur og er freda. På Rinden er og loftet blitt freda. Om freda bygningar og andre kulturminner er det rikeleg stoff å lese i kultutminnesøk.no

Støylar

I nordvest for sjølve grenda, og geografisk knytta til denne, ligg Åslandsheia som og er eit relativt avgrensa område. Her har det frå lang tid attende vore eit mangfald av støylar med utgangspunkt i dei enkelte gardane. Dette er i 2022 rikeleg og grundig dokumentert av Gunhild Austjord i ein artikkel som er å lese i årbok for sogelaget 2022.

Kjelder og til utdjupande lesnad

  • Austjord, Gunhild: Gamle støylar og støylsliv på Åslandsheia. "Sjå deg attyvi ", Fyresdal sogelag 2022 s. 7-52
  • Marvik, Steinar: Fyresdal. Gards- og ættesoge. Fyresdal kommune 1992
  • Qvisling, J.L.: Fyresdals historie. Rasmussen & Aarhus’ boktrykkeri. Skien 1912, ny utgåve 2001.
  • Rygh, O.: Norske gaardnavne. Syvende bind, Bratsberg Amt. Bearbeidet af A. Kjær. W. C. Fabritius & Sønner A/S Kristiania 1914
  • Taraldlien, Bendik: Fyresdal. Med bilæte. Fyrste utgåve 1910. Alb. Cammermeyers forlag. Kristiania.
  • Taraldlien, Bendik.: Fyresdal. Andre utgåva 1949. Alb. Cammermeyers forlag. Oslo
  • Veum, Bendik: Fyresdal. Ættebok. Utgjevar Fyresdal kommune 1943 Prenta hjå Johansen & Nielsen, Oslo

Biletgalleri

  • Åslandsgrend ca. 1910 sett frå Lundehald. Breiland fremst og bak frå venstre Hadder, Hagajordet og Lauvvland. Foto mogleg Olav S. Nylid.

    Åslandsgrend ca. 1910 sett frå Lundehald. Breiland fremst og bak frå venstre Hadder, Hagajordet og Lauvvland. Foto mogleg Olav S. Nylid.

  • Breiland i Åslandsgrend etter at bygningen vart måla. Rinden bak til høgre. Fotograf: Olav S. Nylid. Truleg 1916

    Breiland i Åslandsgrend etter at bygningen vart måla. Rinden bak til høgre. Fotograf: Olav S. Nylid. Truleg 1916

  • Den freda hovudbygningen på Lundehald i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

    Den freda hovudbygningen på Lundehald i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

  • Det freda loftet på Lundehald kledd i sveitserstil. 2010. Foto: Olav Momrak-Haugan

    Det freda loftet på Lundehald kledd i sveitserstil. 2010. Foto: Olav Momrak-Haugan

  • Loft og bur på Breiland, usikker på fredningsstatus i 2023. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

    Loft og bur på Breiland, usikker på fredningsstatus i 2023. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

  • Eldhuset på øvre Graver. Den tømra delen kan ha vore ei årestove og er freda. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

    Eldhuset på øvre Graver. Den tømra delen kan ha vore ei årestove og er freda. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

  • Det freda loftet på øvre Graver er kledd med panel og prega av sveitserstil. Det er ein del av eit opent firkant-tun prega av same stil. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

    Det freda loftet på øvre Graver er kledd med panel og prega av sveitserstil. Det er ein del av eit opent firkant-tun prega av same stil. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2010

  • Åsland skulehus i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2007

    Åsland skulehus i Åslandsgrend. Foto: Olav Momrak-Haugan. 2007

  • Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan

    Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan

  • Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan

    Dette er truleg karveskurd frå 1450-1550 åra etter det fagfolk meiner, og på ei planke som ber preg av å vere bruka om att fleire gonger. Men kor langt attende i tida er utgangspunktet? Spanande! Foto 2010. Olav Momrak-Haugan

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Åslandsgrend&oldid=1835385»