Anders Todal: Forskjell mellom sideversjoner

I perioden februar 1944 til mai 1945 var Todal mellombels beordra av [[riksarkivar|Riksarkivaren]] til å vere sjef for Arkivkontoret i [[Kongens gruve]] på [[Kongsberg]]. Der var mykje av arkivmaterialet frå [[Arkivverket]] plassert for å unngå øydeleggjingar under krigen. Todal var ein uttala motstandar av nazistyret, og okkupasjonsstyresmaktene ønskte å få han fjerna frå embetet. Riksarkivar [[Asgaut Steinnes]] frykta at Todal ville bli arrestert, og beordringa til Kongsberg vart løysinga på dette.<ref.>Dette er omtala med litt ulikt perspektiv hjå både Orten 2001, Løvlien 2000 og Schmidt 1969.</ref.>

Særleg frå og med folkehøgskuletida dreiv Todal ei ivrig samfunnsengasjert foredragsverksemd på Nordmøre og i tilgrensande strok. Han agiterte for [[Venstre]], for fråhald og målsak. Dessutan heldt han ei mengd folkeopplysande foredrag om ymse emne. På grunnlag av etterlatne foredragsmanuskript oppsummerer [[Per Eilert Orten]] bodskapen i denne verksemda som ”nasjonal, demokratisk, kristeleg-moralsk (ikkje evangelisk), psykologisk og fornufts-vitskapleg”. [[A. Skrondal]] omtalar i ein minnetale over Todal heftet ''Femtiårsskrift for Bondeungdomslaget i Nidaros 1904-1954'', som Todal hadde forfatta. Skrondal fortel korleis Todal her "skildrar den sterke nasjonale og kulturelle vakning, den sterke auking av sjølvkjensla åt landsfolk og landsungdom i dei første tiåra av dette hundreåret. Han viser korleis dei uklåre krav samla seg i tri hovudstraumar: Styrking av Forsvaret, oppløysing av unionen og reisning av norsk folkemål."