Byråkrater, checkuser, editaccount, Grensesnittadministratorer, staff, Sidefjernere, Administratorer
30 620
redigeringer
m
Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:»
m (Teksterstatting – «etter etter» til «etter») |
m (Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:») |
||
| (2 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude><includeonly>{{thumb|Breive 50 - HFB I 104.jpg|«Bjaaen Turiststation» ca 1903. Mannen med det store skjegget er Knut B. Bjåen, til høgre for han står kona, Torbjørg S. Bjåen, og til venstre står Borgny Abrahamson frå Kristiansand, dotter åt August Abrahamson, han som tok biletet. Huset i bakgrunnen er Nor i stoga, det næraste er Su i stoga, som var turiststasjonen. Bilete frå [[Setesdalsmuseet]].}}</includeonly> | <onlyinclude><includeonly>{{thumb|Breive 50 - HFB I 104.jpg|«Bjaaen Turiststation» ca 1903. Mannen med det store skjegget er Knut B. Bjåen, til høgre for han står kona, Torbjørg S. Bjåen, og til venstre står Borgny Abrahamson frå Kristiansand, dotter åt August Abrahamson, han som tok biletet. Huset i bakgrunnen er Nor i stoga, det næraste er Su i stoga, som var turiststasjonen. Bilete frå [[Setesdalsmuseet]].}}</includeonly> | ||
'''[[Bjåen (Bykle gnr 1/3)|Bjåen]]''' eller '''Sud i stoga''' er den nordlegaste garden i [[Bykle kommune]], og dermed den fyrste faste busetnaden ein kjem til når ein køyrer riksvegen frå Tallaksbru i Haukeli og over mot [[Setesdal]]. | '''[[Bjåen (Bykle gnr 1/3)|Bjåen]]''' eller '''Sud i stoga''' er den nordlegaste garden i [[Bykle kommune]], og dermed den fyrste faste busetnaden ein kjem til når ein køyrer riksvegen frå [[Tallaksbru]]] i [[Haukeli]] og over mot [[Setesdal]]. | ||
[[Johannes Skar]] har skrive ein særs velsvarva karakteristikk av denne verestaden (''Gamalt or Sætesdal'' I, 129): | [[Johannes Skar]] har skrive ein særs velsvarva karakteristikk av denne verestaden (''Gamalt or Sætesdal'' I, 129): | ||
| Linje 31: | Linje 31: | ||
Endå skal me taka med litt meir filologi, for når me fyrst er inne på den låma, tykkjest det vera eit poeng å få fram ei noko meir presis forklaring: Det gamalnorske grunnordet er bŒr (bø), som tyder 'gard'. Bjár er genitivsforma av dette ordet. Den mest endeframme tydinga av denne forma skulle vera «garden sitt» eller «som høyrer garden til». Men så har det i neste omgang kome opp eit sjølvstendig hokjønnsord Bjár med utgangspunkt i genitivsforma, og det ordet tyder ikkje gard eller engslette, men støyl, eller kanskje meir presist støylsvoll (jfr. Hans Ross: ''Norsk Ordbog'', 1895). Denne tydinga høver då også framifrå på vårt Bjåen, ettersom desse eigedomane lenge tykkjest ha lege som støylar og beite for Breive, inntil dei i nyare tid vart sjølvstendige gardsbruk. | Endå skal me taka med litt meir filologi, for når me fyrst er inne på den låma, tykkjest det vera eit poeng å få fram ei noko meir presis forklaring: Det gamalnorske grunnordet er bŒr (bø), som tyder 'gard'. Bjár er genitivsforma av dette ordet. Den mest endeframme tydinga av denne forma skulle vera «garden sitt» eller «som høyrer garden til». Men så har det i neste omgang kome opp eit sjølvstendig hokjønnsord Bjár med utgangspunkt i genitivsforma, og det ordet tyder ikkje gard eller engslette, men støyl, eller kanskje meir presist støylsvoll (jfr. Hans Ross: ''Norsk Ordbog'', 1895). Denne tydinga høver då også framifrå på vårt Bjåen, ettersom desse eigedomane lenge tykkjest ha lege som støylar og beite for Breive, inntil dei i nyare tid vart sjølvstendige gardsbruk. | ||
Arkeologane har ikkje funne spor etter korndyrking her, som dei gjorde i Breive, men også i og kring Bjåen var det jernvinne frå 800-talet og frametter mot Svartedauden, og denne aktiviteten har rimelegvis også her ført heilårsbusetnad med seg. Endå mange hundreår seinare kan ein greitt sjå spor i terrenget, og mellom dei som gauma på såvore | Arkeologane har ikkje funne spor etter korndyrking her, som dei gjorde i Breive, men også i og kring Bjåen var det jernvinne frå 800-talet og frametter mot Svartedauden, og denne aktiviteten har rimelegvis også her ført heilårsbusetnad med seg. Endå mange hundreår seinare kan ein greitt sjå spor i terrenget, og mellom dei som gauma på såvore var Svein Hovden (Jansen og Berg, 1991, 131): «Mellom Bjåen og Hovden har vore svært tjukt bygt i gamle dagar. Her er så uhorveleg mange husstader. Jern har dei brent mangestad». | ||
Den store mengda med fornfunn tyder altså på busetnad i fyrrhistorisk tid. Men spør ein etter alderen på den busetnaden me kjenner i dag, går han ikkje lenger attende enn til fyrste tiåret av 1800-talet. Det fyrste Bjåen-bruket vart utskilt frå alle Breive-gardane og matrikulert i 1843. Den som sto for dette var Knut Knutsson i [[Midbø (Bykle gnr 1/7)|Breive Der sø]], som same året hadde kaupt dei partane i Bjåen som høyrde til Der inne og Utistoga hjå ervingane etter Øystein Sandåk og Aslak Botne i Vinje, og la parten åt Der sø attåt den nye matrikkeleininga, som vart «lnr 1 c; 2c» under Breive, og seinare fekk bnr 3. Men då dette vart gjort, hadde her alt vore folk i nokså mange år. | Den store mengda med fornfunn tyder altså på busetnad i fyrrhistorisk tid. Men spør ein etter alderen på den busetnaden me kjenner i dag, går han ikkje lenger attende enn til fyrste tiåret av 1800-talet. Det fyrste Bjåen-bruket vart utskilt frå alle Breive-gardane og matrikulert i 1843. Den som sto for dette var Knut Knutsson i [[Midbø (Bykle gnr 1/7)|Breive Der sø]], som same året hadde kaupt dei partane i Bjåen som høyrde til Der inne og Utistoga hjå ervingane etter Øystein Sandåk og Aslak Botne i Vinje, og la parten åt Der sø attåt den nye matrikkeleininga, som vart «lnr 1 c; 2c» under Breive, og seinare fekk bnr 3. Men då dette vart gjort, hadde her alt vore folk i nokså mange år. | ||
| Linje 235: | Linje 235: | ||
I 1958 reiv Knut den gamle stoga etter godfaren, og sette opp nytt hus på same tufta. I samband med denne operasjonen skifte Bjåen turiststasjon namn til [[Breivatn høgfjellsstoge]]. Her dreiv då Knut som gardbrukar og turistvert liksom faren hadde vore. Men i motsetnad til tidlegare, då dei berre hadde teke imot turistar om sumaren, vart det nå både sumar- og vinterturisme. I tillegg arbeidde Knut frå 1961 som landpostbod. | I 1958 reiv Knut den gamle stoga etter godfaren, og sette opp nytt hus på same tufta. I samband med denne operasjonen skifte Bjåen turiststasjon namn til [[Breivatn høgfjellsstoge]]. Her dreiv då Knut som gardbrukar og turistvert liksom faren hadde vore. Men i motsetnad til tidlegare, då dei berre hadde teke imot turistar om sumaren, vart det nå både sumar- og vinterturisme. I tillegg arbeidde Knut frå 1961 som landpostbod. | ||
Knut og Gunhild tok imot turistar i full pensjon til 1975, sidan vart turistverksemda avgrensa til berre overnatting. Av kretur sat dei dei til å byrje | Knut og Gunhild tok imot turistar i full pensjon til 1975, sidan vart turistverksemda avgrensa til berre overnatting. Av kretur sat dei dei til å byrje med hest, 3 kyr, 12 sauer, nokre høns og ein gris. Frå omlag 1970 vart det omleggjing til rein sauedrift, med kring 50 vinterfora dyr. Hausten 1998 tok det slutt med dyrehaldet i Sud i stoga. | ||
==Primærkjelder== | ==Primærkjelder== | ||
| Linje 246: | Linje 246: | ||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
[[ | [[Kategori:Bykle kommune]] | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||
{{artikkelkoord|59.63992|N|7.4399|Ø}} | {{artikkelkoord|59.63992|N|7.4399|Ø}} | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||