Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
m
Teksterstatting – «[[Kategori:s» til «[[Kategori:S»
Ingen redigeringsforklaring |
m (Teksterstatting – «[[Kategori:s» til «[[Kategori:S») |
||
| (12 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Geiter.JPG|Folk og geiter på Nesasætra i [[Volda kommune]] på [[Sunnmøre]] sommaren [[1917]].}} | <onlyinclude>{{thumb|Geiter.JPG|Folk og geiter på Nesasætra i [[Volda kommune]] på [[Sunnmøre]] sommaren [[1917]].}}</onlyinclude> | ||
'''[[Geit]]''' ( | {{thumb|Lappget.jpg|Lappgeita er ein truga rase som hører heime i den nordlige delen av det [[sørsamar|sørsamiske]] området; dei dyra som finst i dag stammar frå [[Vilhelmina]] rett aust for [[Børgefjell]].|Jon Julius Sandal}} | ||
{{thumb|0824 geiter ryddar gravfeltet v Hakadal krk.jpg|Geita er god til å rydde gras og vekster. her er dei i sving ved gravfeltet ved Hakadal kyrkje.|Olve Utne|2007}} | |||
<onlyinclude>'''[[Geit]]''' ([[nynorsk]]/[[bokmål]]; eldre bokmål/riksmål òg ''gjet''), lat. ''Capra hircus'', er eit drøvtyggande klauvdyr som er vanlig som husdyr. Geita er særlig veleigna i brattlendt og karrig landskap, og til mjølkebruk der ein ikkje har nok fôr til kyr. Frå gammalt av har geita vore rekna som fattigmannsdyr. </onlyinclude> I [[Sæmundar Edda]] (Eldre Edda) les vi: | |||
{{sitat| | {{sitat| | ||
Bv er betra,<br/> | Bv er betra,<br/> | ||
| Linje 10: | Linje 12: | ||
– [[Hávamál]] 36 | – [[Hávamál]] 36 | ||
}} | }} | ||
I [[Ivar Mortensson-Egnund]]si omsetjing (1905, revidert 1964 og 1974) blir dette: ''Eit lite bu / er betre enn inkje, / heime er kvar mann herre. / Hev du geiter to / og ein tausperra sal, / då tarv du ikkje tigge.'' | I [[Ivar Mortensson-Egnund]] si omsetjing (1905, revidert 1964 og 1974) blir dette: ''Eit lite bu / er betre enn inkje, / heime er kvar mann herre. / Hev du geiter to / og ein tausperra sal, / då tarv du ikkje tigge.'' | ||
<onlyinclude>Geitemjølka har først og fremst vorte bruka til ysting av [[kvit geitost]], [[møssmør]] (lett innkoka, smørbar myse) og [[brunost]] (heilt innkoka, skjerbar myse). Møssmør og brunost kan innehalde geitemjølk (ofte kalla «ekte geitost», kumjølk (ofte kalla «mysost») eller ei blanding (ofte kalla «gudbrandsdalsost», «misværost» og liknande etter opphavsstaden). </onlyinclude> | <onlyinclude>Geitemjølka har først og fremst vorte bruka til ysting av [[kvit geitost]], [[møssmør]] (lett innkoka, smørbar myse) og [[brunost]] (heilt innkoka, skjerbar myse). Møssmør og brunost kan innehalde geitemjølk (ofte kalla «ekte geitost», kumjølk (ofte kalla «mysost») eller ei blanding (ofte kalla «gudbrandsdalsost», «misværost» og liknande etter opphavsstaden). </onlyinclude> | ||
<onlyinclude>Viktige tradisjonelle geitrasar i Noreg var [[dølageit]] (skimlut gudbrandsdalsgeit), [[kvit telemarksgeit]], [[vestlandsgeit]] (vestlandsk landrase) og [[nordlandsgeit]] — alle desse vart ihopslegne under namnet [[norsk mjølkegeit]] mot slutten av [[1900-talet]] — og [[kystgeit]]. [[Islandsgeit]]a eller den islandske landnåmsgeita har òg opphavet sitt i norrøne geiter. Over grensa til [[Sverige]] finn vi [[lappgeit]] (frå [[Vilhelmina]]), [[jamtgeit]] (frå [[Frostviken]] og andre deler av [[Jamtland]]) og [[göingeget]] (frå Sør-Sverige). </onlyinclude> | |||
<onlyinclude>Viktige tradisjonelle geitrasar i Noreg var [[dølageit]], [[kvit telemarksgeit]], [[ | |||
<onlyinclude>Frå slutten av [[1900-talet]] har ein del andre rasar vorte importert og er no relativt vanlige — først og fremst [[mohairgeit]] ([[1992]]), [[kasjmirgeit]] ([[1994]]), [[boergeit]] ([[2002]]) og [[dverggeit]]. </onlyinclude> | <onlyinclude>Frå slutten av [[1900-talet]] har ein del andre rasar vorte importert og er no relativt vanlige — først og fremst [[mohairgeit]] ([[1992]]), [[kasjmirgeit]] ([[1994]]), [[boergeit]] ([[2002]]) og [[dverggeit]]. </onlyinclude> | ||
[[ | == Lenkjer == | ||
* [http://www.nsg.no/geit/ Geiteavl] - på sidene til [[Norsk Sau og Geit]] | |||
=== Norsk mjølkegeit === | |||
* [http://www.nordgen.org/husdyrdb/visrase.php?id=63 Norsk melkegeit] på sidene til [[Nordisk Genbank Husdyr]] | |||
=== Kystgeit === | |||
* [http://www.nordgen.org/husdyrdb/visrase.php?id=61 Kystgeit] på sidene til [[Nordisk Genbank Husdyr]] | |||
* [http://www.kystgeit.com/ Kystgeit.com] - kystgeita på Sørlandet | |||
* [http://kystgeit.wordpress.com/ Kystgeitlaget i Selje] | |||
=== Andre geiterasar === | |||
* [http://www.norsk-kasjmirgeit.no/ Norsk Kasjmirlag] | |||
* [http://www.norboer.no/ NorBoer] - raselag for Norsk Boergeit | |||
* [http://mohairgeit.com/ Norsk Mohairlag] | |||
[[Kategori:Småfe]] | |||
{{f0}} | {{f0}} | ||
{{nn}} | |||