Gol stavkyrkje: Forskjell mellom sideversjoner

Sidan [[1884]] har kyrkja vore eigedommen til [[kongen av Noreg|den regjerande monarken i Noreg]], men folkemuseet held ho ved like. Det er laga fire kopiar av henne — to i [[Noreg]] og to i [[USA]].

[[image:Gol stavkirkje 1846.jpg|thumb|left|Teikning av J.N. Prahm av stavkyrkja i Gol i 1846]]

I [[1802]]–[[1803|03]] vart kyrkja utvida slik at den ''“tilforn altfor lille Kirke for en saa talrig Almue (var blivet) merkelig større, saa den rummer en Gang til saa mange Tilhørere som tilforn”''. Svalgangane kring skipet vart rivne, og nye yttervegger av bordkledd reisverk vart oppsette omtrent der svalgangsveggene hadde stått før. Framanføre vestportalen vart det reist eit [[våpenhus]] med saltak. Kyrkja fekk da den utsjånaden ho hadde da [[J.N. Prahm]] teikna henne i [[1846]].

Mot slutten av [[1870-åra]] ville kyrkjelyden i Gol ha ei større og meir tidsmessig kyrkje. [[Fortidsminneforeningen]] oppfordra til å bevara stavkyrkja på staden, men kyrkjelyden ville rive henne og selje materialane. Det endte med at foreininga kjøpte dei opprinnelege delene til kyrkja for 200 kroner, på det vilkåret at ho vart fjerna når den nye stod ferdig.

[[image:Gol stavkirkje_(Lindahl).jpg|thumb|left|Fotografi etter atterreisinga. {{byline|[[Axel Lindahl]] ([[1885]]–[[1890]])/ [[Norsk Folkemuseum]]}}]]

Dei store endringane gjennom [[1700-talet]] og utvidinga i [[1805]] gjorde det umuleg å atterreise kyrkja slik ho stod, men det var det heller ingen som kunne tenkje seg på den tida. Kyrkja vart restaurert til det ein trudde var opprinneleg form. Med støtte i bevarte spor og gamle materialar vart skip, kor og apside rekonstruerte. For å kunne halde seg ståande, laut stavkyrkjene avstivast med eit «magebelte» av [[andreaskors]] som gjekk kring heile kyrkja,  bogar eller «kne» mellom søylene i kyrkja, og i tillegg svalgang kring heile bygninga.<ref>[http://www.tf.uio.no/lo/stavkirker/stavkyrkjer.html www.tf.uio.no]</ref> Takryttar med spir var vanleg på stavkyrkjer og [[mellomalderkyrkje]]r.<ref>[http://no.wikipedia.org/wiki/T%C3%A5rn «Tårn» på Bokmålswikipeda]</ref> Dei fann det difor truleg at skipet hadde vore omgjeve av ein svalgang og hatt ein takryttar, og desse delene vart atterskapte med [[Borgund stavkyrkje]] som modell. Gode førebilde til detaljar som [[vindskie]]ne fann dei ikkje i Borgund, så dei vart laga etter mønster av vindskiene i [[Hopperstad stavkyrkje]].

Ved atterreisinga vart benkene, [[preikestol]]en i hjørnet i søraust og galleriet på nordsida av skipet sløyfa. Korbogen er ein rekonstruksjon utan sikre haldepunkt.

===Inventar===

Ein forminska kopi av kyrkja vart bygd til den norske paviljongen i [[EPCOT]] i [[Walt Disney World]] i 1988, og [[bygningssnikkar]]en [[Magnus Stensland]] har laga ein kopi i [[Savjord]] i [[Beiarn]] i [[Salten]].

== Litteratur ==

===Fotnotar===

{{Wikipedia|nn|Gol stavkyrkje}}