Gulatinget: Forskjell mellom sideversjoner

Namnet er teke vare på i form av [[Gulating lagmannsrett]] i [[Bergen]], som dekker eit noko mindre område enn den gamle Gulatingslagen.  

<blockquote>Men då Island var vorte vidt busett, då hadde ein austrøn mann [nordmann] som heitte Ulvljot, fyst lover hit frå Noreg (...) og dei var då kalla Ulvljotslovene (...) Og dei fleste av dei vart fastsette etter det som då var Gulatingslovene, og Torleiv den spake [kloke], som til Horda-Kåre, hadde gjeve råd om hvar ein skulle leggje til eller ta vekk eller fastsetje på anna vis (...) Alltinget var sett etter råd av Ulvljot og alt landsfolket der det no er. <ref>(Íslendingabók Sitat i Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref></blockquote>

<blockquote>Men då det skulle tingast om sakane til folk, gjekk begge partar dit domstolen var sett for å føre fram saksgrunnane sine (...) Men der domstolen var sett, var det ein slett voll, og hasselstenger var sette ned i vollen i ein ring og snøre lagt omkring, det vart kalla veband [heilag-band]. Men innanfor i ringen sat dommarane, tolv frå Firdafylke og tolv frå Sygnafylke, tolv frå Hordafylke. Dei tre tylftene skulle der dømme i sakene til folk.<ref>Egils saga. Sitat i Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref></blockquote>

==Moglege tingstader==

'''Da va ei øksarti. Dei goe æsene tykte da vart verre og verre. Dei kom i hug gamalt skyldskap mudlo seg og sygnene. Hordane vo dei mest steinhare. Då sakjæ va dryft på gudeting, sende dei tingvaktaren sin te å skips semje. ÅSVORD heitte han. sume hev sagt at da va ein hund, men mange hev meint da va eit menneskje. Visst æ da at han kunne både tala og syngja og rita runor. Våpenlaus kom han og våpenlaus gjekk han. Men då han kom, hadde han med seg ein ask med gudl. Da tømde han ut i Sygnarsæen, hjå Fljålilande. Dar reknar dei gamle at merkje va mydlo hordar og sygner.Vilde dei leita uppatt dette gudle, let han, so skulde kvar buande mann verta rikare på gudl enn dei no vo adle samne. Men helst skulde dei taka frenarfolkjæ sine med og skipa ein tingsta ette æsene sitt mynster. Våpenbur måtte ikkje tolast dar, fy retten skulde råda.hegn skulde møta både klo og klauv. Sanningjø skulde hava fritt gjengje som fuglen fljugande. Gudle fann dei og Gudløynæ kalla dei sidan den staden der gudle låg. Dette er opphavet til Gulatingje."''

Ein tingstad for Gulatinget var på garden [[Flolid (gard i Gulen)|Flolid]] på [[Guløy]] i Gulen kommune, men om dette var den opphevlege staden veit si ikkje sikkert. Ein svakheit for teorien om Guløy som opphavleg tingstad er at det i nokre versjonar. I originalversjonen av ''[[Håkon Håkonssons saga]]'' står at "hann lét gera kirkju i Guley nodr frå Bjørgyn ok færdi tangat Gulathing" . Han bygde kyrkje nord for Bergen der dei reiste/hadde reist på Gulating. Dette kan tyde at kyrkja vart bygd etter at tinget var flytta. I Knut Helle si bok "under kirke og kongemakt" skriv han at dei sat i Bergen og reviderte Gulatingslova og den feller lova for Eidsivating og Borgarting. Dette arbeidet var ferdig i 1268. <ref>Sitert frå Helle 2001: 51. </ref> Når i hans regjeringstid frå 1217 til 1263 dette hende er ikkje sikkert. Då Landslova skulle leggast fram for tinga i 1274 heitte det at ting skulle møte «i Guløy på rett tingstad».<ref>Sitert frå Helle 2001: 51.</ref> Knut Helle konkluderar i boka ''Gulatinget og Gulatingslova'' med at Gulatinget vart «halde på minst tre ulike stader i mellomalderen: Fyrst «I Gulen», så «i Guløy» og til slutt i Bergen».<ref>Helle 2001: 52.</ref>Gulen er eit namn kommunen tok i 1890- åra. Guløy heiter ei lita halvøy som tilhøyrer Flolid gard.

{{thumb|Domsteinen.jpg|Dette er domsteinen på toppen av Guløy. Historiske overleveringar seier at her vart dommen avsagt på Gulatinget i oldtida. Undersida viser at steinen er lagt opp.|Liv Karin Flolid Lien}}

* Domsteinen: ligg på toppen av Guløy. Namnet seier kva han vart brukt til. Når du står ved steinen, vendt mot landsida, ser du berget slik det var før det grodde til for mykje, eit fint amfi.

* På austsida : Ligg Knarrholmen, der vølte dei båtane. Tidlegare kunne dei sjå ei steinsett grop der, med restar etter kol. Knarr er ein båttype som var brukt i vikingtida.  

* På vestvågen ligg Veholmen: der vigsla dei tinget med blot i hedensk tid.

'''Timmerøyna:'''  

Ligg vest for Flolid. Sagnet seier at dette var holmgangsplassen.  Hans B. Flolid brevveksla med skulestyrar  B.E. Bendiksen Han fortalde denne historia i 1911, i brev til Bendiksen: "Det står i Egil Skalagrims saga, kap 57. Han stemte sin rettsak, arvesak, til Gulatinget, og der tilbød sin motstander, at gå  

Det viser ennu ligsom en gravhøi eller avlang tue, på det formentlige sted".

Referanse: O.A. Øverland "Norgeshistorie",utgive 1885. Der er holmgangen nøye skildra.

Gulafjorden rekk frå Hammarsneset (Leversund) og garden Nese til Gulesteinen, altså til Flolid. Dei reknar ei stutt mil frå Nordgul-, Austgulbukta og frå Eidsbryggja til Gulesteinen på Guløy, og ei lang mil til Eivindvik. Fjorden austom Guløy er det ein kallar Gulafjorden og etter den var dampstoppestaden Gulafjord oppkalla. Når båtar kjem nord gjennom Eidsfjorden og fer nordom Klokkeidsundet, seier ein at dei fer ut gjennom Osen. Dei strok som til dagleg vert kalla Osen, med Guløy og Flolidlandet på austre sida og Timmerøyna på vestre sida, strekk seg frå Ildneset til Klokkeid-øyna.

Vestanfor Timmerøyna kjem Neverdalsosen med gardane Neverdal, Hausevik og Fonda omkring. Gamle folk i grannebygdene Brekke og Masfjorden sa når dei hadde ærend til nokon i bygda,viss dei budde i Nordgulen, Eidsfjorden eller Austgulfjorden, at dei skulle til Gula.Skulle dei til presten, eller doktoren, derimot, skulle dei til Eivindvik.Der var dei å finne. Dette er Gulafjorden frå gamalt av.

"Framvoksteren frå dette vart so, då Gulatingsmennene stemde inn råka dei på eit gamalt lovsamfund som hadde skapa eit miljø særs høveleg for den staden ting skulde setjast. Det er mi faste tru at dette er eit monent som ved sida av det geografiske lægjet har vege då tinget vart i Gula. Les ein dei sitera linene frå Gulatingslova med velvijug ettertanke, lyder det av noko som liknar lovsong over Gula - inkarnasjonen av bondesamfundet på Vestlandet. På meg verkar det som symbol for tanken når det slo varmt hjå vestlandsbøndene då den kunnskapsrike professor Knut Robberstad i eit foredrag i Bergen hevda at Gulatinget var ei Vestlande bondestemne."