Veiledere, Administratorer
172 820
redigeringer
bildetekster + F2
(bildetekster + F2) |
|||
| Linje 17: | Linje 17: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
'''[[Hemli]]''' er ein matrikkelgard på austsida i [[Eidsvoll]] i den bygda som i mellomalderen gjekk under namnet Durål. Hemli ligg på om lag 200 meter over havet, og delet går i vest mot [[Milli]] og i nord mot [[Hol (Eidsvoll)|Oppgarden (Okkarn) Hol]]. I sør går delet mot Tynsåk, Sunnold (Sandholt) og Røkholt. I aust har garden skog mot ålmenninga. I dag er det tre Hemli-gardar. | <onlyinclude>'''[[Hemli]]''' er ein matrikkelgard på austsida i [[Eidsvoll]] i den bygda som i mellomalderen gjekk under namnet Durål. Hemli ligg på om lag 200 meter over havet, og delet går i vest mot [[Milli]] og i nord mot [[Hol (Eidsvoll)|Oppgarden (Okkarn) Hol]]. I sør går delet mot Tynsåk, Sunnold (Sandholt) og Røkholt. I aust har garden skog mot ålmenninga. I dag er det tre Hemli-gardar. | ||
Garden er nemnt fyrste gong i [[Biskop Eysteins jordebok|biskop Eysteins jordebok]] i 1394 i skriftforma "Hæmlini". To forngilde øyresbol låg då til Tynsåk kyrkje, og det må berre ha vori ein liten del ut av skylda. Holmsen meiner at Hemli i høgmellomalderen kan ha vori på mellom 20 og 30 øyresbol. Frå 1600-talet og framover var skylda på 1 skippund og 5 lispund. | Garden er nemnt fyrste gong i [[Biskop Eysteins jordebok|biskop Eysteins jordebok]] i 1394 i skriftforma "Hæmlini". To forngilde øyresbol låg då til Tynsåk kyrkje, og det må berre ha vori ein liten del ut av skylda. Holmsen meiner at Hemli i høgmellomalderen kan ha vori på mellom 20 og 30 øyresbol. Frå 1600-talet og framover var skylda på 1 skippund og 5 lispund. </onlyinclude> | ||
== Stadnamna på Hemli == | == Stadnamna på Hemli == | ||
{{thumb høyre|Hemli kart.jpg|Kart over Hemli som syner dei mange teignamna her.}} | <onlyinclude>{{thumb høyre|Hemli kart.jpg|Kart over Hemli som syner dei mange teignamna her.}} | ||
Hemli er eit vin-namn, der siste leddet tydar grasmark eller eng, og namnet kan vera frå dei fyrste århundra etter kristi fødsel. Namnet kan frå fyrst av ha vori namn på ei eng slik det òg kan vera med grannegarden Milli. Fyrste leddet er truleg skyldt ordet humul (m.) i tydinga stein. Det høver godt med læget åt garden som delvis ligg på berg. Hemli ser ut til å ha vori einbølt fram til garden vart delt i to lutar kring 1640. Den eine luten vart delt i to bruk i 1757. Desse to bruka kalla einannan truleg [[Arstun]] – eigentleg "are stua", og seinare vart den eine delen kalla Karlstun (bruksnummer 7) etter ein brukar ved namn Karl Larsson i tida 1789–1816. Det andre Arstun-namnet stivna og er i dag namn på bruksnummer 1. Den andre luten vart delt i to lutar i 1772. Desse to lutane har sidan vori kalla Nordstun (bruksnummer 3) og Søstun (bruksnummer 6 og 8). Truleg må dei ha hatt eit anna læge tidlegare, ettersom Nordstun i dag ligg sør for Søstun. Karlstun vart i 1889 lagt inn under Søstun. | Hemli er eit vin-namn, der siste leddet tydar grasmark eller eng, og namnet kan vera frå dei fyrste århundra etter kristi fødsel. Namnet kan frå fyrst av ha vori namn på ei eng slik det òg kan vera med grannegarden Milli. Fyrste leddet er truleg skyldt ordet humul (m.) i tydinga stein.</onlyinclude> Det høver godt med læget åt garden som delvis ligg på berg. Hemli ser ut til å ha vori einbølt fram til garden vart delt i to lutar kring 1640. Den eine luten vart delt i to bruk i 1757. Desse to bruka kalla einannan truleg [[Arstun]] – eigentleg "are stua", og seinare vart den eine delen kalla Karlstun (bruksnummer 7) etter ein brukar ved namn Karl Larsson i tida 1789–1816. Det andre Arstun-namnet stivna og er i dag namn på bruksnummer 1. Den andre luten vart delt i to lutar i 1772. Desse to lutane har sidan vori kalla Nordstun (bruksnummer 3) og Søstun (bruksnummer 6 og 8). Truleg må dei ha hatt eit anna læge tidlegare, ettersom Nordstun i dag ligg sør for Søstun. Karlstun vart i 1889 lagt inn under Søstun. | ||
Framleis ligg jordvegen mellom Hemli-gardane i teigblanding, og i motsetnad til dei fleste gardane i Eidsvoll og på austlandet elles, har det aldri vori heldt utskifting her. Det er svært mange teignamn nytta på Hemli. | Framleis ligg jordvegen mellom Hemli-gardane i teigblanding, og i motsetnad til dei fleste gardane i Eidsvoll og på austlandet elles, har det aldri vori heldt utskifting her. Det er svært mange teignamn nytta på Hemli. | ||
| Linje 40: | Linje 40: | ||
== Bruk 1 Hemli == | == Bruk 1 Hemli == | ||
{{thumb høyre|Hemli Eidsvoll 2.jpg|Hemli i 1961 ( | {{thumb høyre|Hemli Eidsvoll 2.jpg|Hemli i 1961. Søstun med Arstun bak. Det vese kvite huset til venstre har gått under namnet Karlstun, og det var nok her denne garden låg.|Widerøe (AFM.W022753)}} | ||
Ved manntalet i 1664 hadde denne delen ei skyld på 2 1/2 fjerding | Ved manntalet i 1664 hadde denne delen ei skyld på 2 1/2 fjerding | ||
| Linje 95: | Linje 95: | ||
== Arstun Hemli == | == Arstun Hemli == | ||
{{thumb høyre|Hemli Eidsvoll 1.jpg|Hemli i 1961 ( | {{thumb høyre|Hemli Eidsvoll 1.jpg|Hemli i 1961. Nordstun med bua i Søstun til venstre og Arstun lenger bak.|Widerøe (AFM.W022752) | ||
}} | |||
Arne selde Arstun i 1765 åt Ola Olsson, tidlegare brukar av Østre Ås, for 320 riksdaler, men gav seg og sine arvingar rett til halve Nørdre Hemlistua. | Arne selde Arstun i 1765 åt Ola Olsson, tidlegare brukar av Østre Ås, for 320 riksdaler, men gav seg og sine arvingar rett til halve Nørdre Hemlistua. | ||
| Linje 435: | Linje 436: | ||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
[[kategori:Eidsvoll kommune]] | [[kategori:Eidsvoll kommune]] | ||
{{F2}} | |||
{{Infoboks gardsbruk | {{Infoboks gardsbruk | ||