Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
Jæren: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
{{nn}}
(Frå nynorsk wikipedia) |
({{nn}}) |
||
| (16 mellomliggende versjoner av 9 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''Jæren''' er eit [[landskap i Noreg|kystlandskap]] i [[Rogaland fylke]]. Fram til byrjinga av 1900-talet var stavemåten | <onlyinclude>{{thumb|Jæren sommeren 2009.jpg|Sommermorgen på Jæren.|Bosc d'Anjou|2009}}</onlyinclude> | ||
{{thumb|Jernmennene på Solastrand 1999.jpg|Jernmennene på Solastrand, jernfigurer laget av kunstneren Antony Gormley, utstilt fra våren 1998 til høsten 1999.|Stig Rune Pedersen}} | |||
<onlyinclude>'''[[Jæren]]''' er eit [[landskap i Noreg|kystlandskap]] i [[Rogaland fylke]]. Fram til byrjinga av 1900-talet var stavemåten «Jæderen» i bruk. Namnet Jæren kjem av det [[norrønt|norrøne]] ''jaðarr'' som tyder ‘rand’, ‘kant’ eller ‘jare’. Namnet kan tyda ‘kanten mot havet’. </onlyinclude> | |||
Jæren er ei [[kyst]]stripe som strekk seg om lag 65 kilometer sør for [[Boknafjorden]] og nord-vest for [[Dalane]]. Nord-Jæren er rekna å vera kommunane [[Randaberg kommune|Randaberg]], [[Stavanger kommune|Stavanger]], [[Sola kommune|Sola]] og [[Sandnes kommune|Sandnes]]. Midt på Jæren ligg kommunane [[Time kommune|Time]] og [[Klepp kommune|Klepp]]. Sør-Jæren er [[Hå kommune]]. Høg-Jæren omfattar dei høgareliggjande områda i Time og Hå, og delar av [[Bjerkreim]] og [[Gjesdal]] kommunar. | <onlyinclude>Jæren er ei [[kyst]]stripe som strekk seg om lag 65 kilometer sør for [[Boknafjorden]] og nord-vest for [[Dalane]]. Nord-Jæren er rekna å vera kommunane [[Randaberg kommune|Randaberg]], [[Stavanger kommune|Stavanger]], [[Sola kommune|Sola]] og [[Sandnes kommune|Sandnes]]. Midt på Jæren ligg kommunane [[Time kommune|Time]] og [[Klepp kommune|Klepp]]. Sør-Jæren er [[Hå kommune]]. Høg-Jæren omfattar dei høgareliggjande områda i Time og Hå, og delar av [[Bjerkreim kommune|Bjerkreim]] og [[Gjesdal kommune|Gjesdal]] kommunar. </onlyinclude> | ||
Jæren er det med sine 1070 km<sup>2</sup> det største låglandsområdet i Noreg. Det flate landskapet ender i sandstrender, [[jærstrendene]]. Jæren er eit av dei beste [[landbruk|landbruksområda]] i landet, men har òg mykje [[industri]]. Mykje av industrien er tradisjonelt knytt til [[landbruk]], og mykje er knytt til [[petroleumsverksemd|oljeverksemda]] i [[Nordsjøen]]. | Jæren er det med sine 1070 km<sup>2</sup> det største låglandsområdet i Noreg. Det flate landskapet ender i sandstrender, [[jærstrendene]]. Jæren er eit av dei beste [[landbruk|landbruksområda]] i landet, men har òg mykje [[industri]]. Mykje av industrien er tradisjonelt knytt til [[landbruk]], og mykje er knytt til [[petroleumsverksemd|oljeverksemda]] i [[Nordsjøen]]. | ||
| Linje 7: | Linje 9: | ||
Forfattaren [[Arne Garborg]] vert omtala som "jærbu og europear". Ein [[jærbu]] er anten ein som bur på Jæren, eller ein som kjem derifrå. Dialekten (talemålet) vert kalla "[[jærsk]]". | Forfattaren [[Arne Garborg]] vert omtala som "jærbu og europear". Ein [[jærbu]] er anten ein som bur på Jæren, eller ein som kjem derifrå. Dialekten (talemålet) vert kalla "[[jærsk]]". | ||
Lokalavis for jærkommunane er | Lokalavis for jærkommunane er ''[[Jærbladet]]''. [[Jærbanen]] er namnet på [[jarnbane]]lina [[Stavanger]]-[[Egersund]]. Jærbanen vart opna i [[1878]], og gjorde Jæren meir tilgjengeleg for reisande utanfrå. I denne tida var fleire [[kunstmålar]]ar aktive på Jæren. [[Jærmålarar]] som [[Kitty Kielland]] og [[Nicolai Ulfsten]] var mykje på Jæren, og måla landskapsbilete. | ||
Eit kulturminne som først og fremst er kjent frå Jæren er [[Alvedans]]. | |||
==Galleri== | |||
<gallery> | |||
Fil:Egefield på Jedderen til Christiansand - no-nb krt 01021.jpg|Kart over Jæren, tegna av Grove, Vibe og Aubert 1800. | |||
Fil:Kitty Kielland - Torvmyr 1895.jpg|«Torvmyr» av Kitty Kielland. Olje på lerret, 1895. På Stavanger kunstmuseum. | |||
</gallery> | |||
== Sjå òg == | == Sjå òg == | ||
| Linje 28: | Linje 39: | ||
[[Kategori:Jæren| ]] | [[Kategori:Jæren| ]] | ||
[[Kategori:Rogaland]] | [[Kategori:Rogaland fylke]] | ||
{{nn}} | |||