Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Ny side: {{Infoboks_kommune2|ifylke=Sogn og Fjordane |våpen=Jolster_komm |kart={{PAGENAME}} |kommunenummer=1431 |senter=Skei |flatevidd=671 |folkemeng...) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 10: | Linje 10: | ||
|ordførarnamn=[[Gerd Dvergsdal]]|ordførarparti=[[Senterpartiet|Sp]]|ordførarår=[[2007]]-[[2011]] | |ordførarnamn=[[Gerd Dvergsdal]]|ordførarparti=[[Senterpartiet|Sp]]|ordførarår=[[2007]]-[[2011]] | ||
|anna=}} | |anna=}} | ||
'''Jølster''' er ein [[kommune]] i [[ | '''Jølster''' er ein [[kommune]] i [[Indre Sunnfjord]] i [[Sogn og Fjordane fylke]]. Det er to [[tettstad]]er i Jølster; [[Vassenden]] og [[Skei i Jølster|Skei]]. Vassenden er i nyare tid den største av dei to, noko som truleg kjem av nærleiken til byen [[Førde]]. Skei er kommunesenteret, men ligg lengre unna større senter og har eit mindre tilfang av innflyttarar. | ||
Det høgste [[fjell]]et i kommunen heiter [[Snønipa]] og er 1 827 meter høgt. Mykje av låglandet og dei fleste grendene i kommunen kretsar i stor grad rundt det store [[Jølstravatnet]], som ligg omlag 200 moh. Namnet ''Jølster'' stammar frå det [[norrøn]]e uttrykket ''jǫlmstr'' som tyder bråk og larm. | Det høgste [[fjell]]et i kommunen heiter [[Snønipa]] og er 1 827 meter høgt. Mykje av låglandet og dei fleste grendene i kommunen kretsar i stor grad rundt det store [[Jølstravatnet]], som ligg omlag 200 moh. Namnet ''Jølster'' stammar frå det [[norrøn]]e uttrykket ''jǫlmstr'' som tyder bråk og larm. | ||
| Linje 18: | Linje 18: | ||
Ein person som kjem frå Jølster vert kalla [[jølstring]]. | Ein person som kjem frå Jølster vert kalla [[jølstring]]. | ||
[[ | [[image:Nikolai Astrup-Soleienatt.jpg|thumb|260px|right|Måleriet «[[Soleie]]natt» av [[Nikolai Astrup]]. Biletet er målt i fleire versjonar og har motiv frå Jølster.]] | ||
=== Geografiske og politiske skiljeliner === | === Geografiske og politiske skiljeliner === | ||
Sidan tettstaden [[Vassenden]] ligg i den nedre (vestlege) delen av bygda og [[Skei i Jølster|Skei]] ligg i den indre (austlege) delen, snakkar ein ofte om ''Indrebygda'' (soknar til [[Skei i Jølster|Skei]]) og ''Nedrebygda'' (soknar til [[Vassenden]]). Denne skiljelina er heilt grunnleggjande, ettersom ein allereie i seksårsalderen vert gruppert til ein av dei to barne- og ungdomsskulane i kommunen — anten på Skei eller på Vassenden. | Sidan tettstaden [[Vassenden]] ligg i den nedre (vestlege) delen av bygda og [[Skei i Jølster|Skei]] ligg i den indre (austlege) delen, snakkar ein ofte om ''Indrebygda'' (soknar til [[Skei i Jølster|Skei]]) og ''Nedrebygda'' (soknar til [[Vassenden]]). Denne skiljelina er heilt grunnleggjande, ettersom ein allereie i seksårsalderen vert gruppert til ein av dei to barne- og ungdomsskulane i kommunen — anten på Skei eller på Vassenden. | ||
Denne skiljelina er òg ei tradisjonell politisk konfliktline som mellom anna har ført til at ein tidlegare | Denne skiljelina er òg ei tradisjonell politisk konfliktline som mellom anna har ført til at ein tidlegare berre hadde to [[bygdeliste]]r ved kommunevalet, ei for kvart kyrkjesokn. Desse listene er ikkje lenger i bruk, men dei førte mellom anna til ein tradisjon i dei største partia i kommunen om å sørge for god representasjon av personar med [[postnummer]] frå begge hovudbygdene (Skei og Vassenden). | ||
Ein kan sjå at målet i ''Indrebygda'' ber preg av å vere påverka av [[nordfjordsmål]], medan målet i ''Nedrebygda'' er påverka frå [[Førde]]-regionen. ( | Ein kan sjå at målet i ''Indrebygda'' ber preg av å vere påverka av [[nordfjordsmål]], medan målet i ''Nedrebygda'' er påverka frå [[Førde]]-regionen. (Sjå «[[Jølstramål]]») | ||
Eit anna geografisk uttrykk som ofte vert nytta er ''Sørsida'', som er eit namn på grendene på den sørlege sida av [[Jølstravatnet]]. Riksvegen går på den nordlege sida av vatnet. | Eit anna geografisk uttrykk som ofte vert nytta er ''Sørsida'', som er eit namn på grendene på den sørlege sida av [[Jølstravatnet]]. Riksvegen går på den nordlege sida av vatnet. | ||
| Linje 31: | Linje 31: | ||
=== Politikk === | === Politikk === | ||
[[Senterpartiet]] er det dominerande partiet i [[kommunestyre]]t med 11 av 25 representantar. Like etter følgjer [[Venstre]] (fire representantar), [[Sosialistisk Venstreparti]] (tre representantar) og [[Arbeidarpartiet]] (tre representantar). [[Framstegspartiet]], [[Høgre]] og [[Kristeleg Folkeparti]] er òg representerte i kommunestyret. | [[Senterpartiet]] er det dominerande partiet i [[kommunestyre]]t med 11 av 25 representantar. Like etter følgjer [[Venstre]] (fire representantar), [[Sosialistisk Venstreparti]] (tre representantar) og [[Arbeidarpartiet]] (tre representantar). [[Framstegspartiet]], [[Høgre]] og [[Kristeleg Folkeparti]] er òg representerte i kommunestyret. | ||
=== Næringsliv === | === Næringsliv === | ||
Dei største næringane i kommunen er [[jordbruk]], [[turisme]] og [[ | Dei største næringane i kommunen er [[jordbruk]], [[turisme]] og [[byggjeverksemd]]. I tillegg er Jølster ein [[kraftkommune]] med eit stort kraftverk i [[Stakaldefossen]] og eit nytt kraftverk under utbygging (pr. [[2005]]) i området rundt [[Kjøsnesfjorden]]. | ||
Jordbruket i Jølster har lange og gamle [[tradisjon]]ar, men | Jordbruket i Jølster har lange og gamle [[tradisjon]]ar, men [[turisme]]n har òg eit historisk fotfeste i området. Dei to hotella på [[Skei i Jølster|Skei]] og [[Vassenden]] dukka opp rundt [[1900]], men lenge før den tid har ein drive [[skysstasjon]]ar og [[breføring]] for spenningssøkande turistar som skulle utforske den norske fjellheimen eller ta seg opp på breen. Tradisjonane held seg, og eit klart fleirtal av føretaka i kommunen driv i dag med turisme, men då hovudsakleg overnatting og [[camping]]. | ||
Byggjeverksemda er ein nykommar i næringslivet til samanlikning med dei to andre og har kome i kjølvatnet av utviklinga av byen [[Førde]] som regionalt handlesenter. | |||
=== Grender i Jølster === | === Grender i Jølster === | ||
| Linje 56: | Linje 55: | ||
==== Kunst og kultur ==== | ==== Kunst og kultur ==== | ||
* '''[[Nikolai Astrup]]''' ([[1880]] | * '''[[Nikolai Astrup]]''' ([[1880]]–[[1928]]) vart fødd i [[Bremanger]], men vaks opp i Jølster der faren var [[prest]]. Nikolai Astrup er rekna som ein av dei største norske [[kunstnar]]ane frå tidleg [[1900-talet|1900-tal]], og fleire av bileta hans er selde på auksjonar for kring 4 millionar kroner. | ||
* '''[[Ludvik Eikaas]]''' (f. [[1920]]) vart fødd på [[Eikås i Jølster|Eikås]] i Jølster. Han vert rekna som ein svært sentral kunstnar i siste halvdelen av 1900-talet grunna arbeidet | * '''[[Ludvik Eikaas]]''' (f. [[1920]]) vart fødd på [[Eikås i Jølster|Eikås]] i Jølster. Han vert rekna som ein svært sentral kunstnar i siste halvdelen av 1900-talet grunna arbeidet hans med måling, [[skulptur]]ar og særleg [[grafikk]]. Vart [[professor]] på [[Kunstakademiet]] i [[Oslo]] i [[1970]]. Fekk eit eige kunstmuseum, [[Eikaasgalleriet]] oppkalla etter seg då han gav ei stor samling kunst til kommunen. | ||
* '''[[Audhild Viken]]''' ([[1915]] | * '''[[Audhild Viken]]''' ([[1915]]–[[2000]]) kjem frå [[Skei]] i Jølster. Ho tufta bedrifta [[Audhild Vikens Vevstove]], som spesialiserer seg på sal av [[tradisjon]]elt norsk [[handverk]] og [[suvenir]]. | ||
* '''[[Sigmund Eikaas]]''' (f. [[1947]]), prisvinnande [[hardingfele]]-spelemann frå Jølster. Tidlegare leiar i [[Landslaget for spelemenn]]. | * '''[[Sigmund Eikaas]]''' (f. [[1947]]), prisvinnande [[hardingfele]]-spelemann frå Jølster. Tidlegare leiar i [[Landslaget for spelemenn]]. | ||
* '''[[Linda Øvrebø]]''' (f. [[1966]]), [[opera]]songarinne frå Jølster kommune. [[Fil:Audun Hugleikson våpenmerke.gif|mini|høgre|Audun Hugleikson sitt segl. Ein kan òg sjå merket på ein minnestein om Hugleikson som er reist utanfor bygdehuset ''Borgja'' på [[Ålhus]] i [[Jølster]].]] | * '''[[Linda Øvrebø]]''' (f. [[1966]]), [[opera]]songarinne frå Jølster kommune. [[Fil:Audun Hugleikson våpenmerke.gif|mini|høgre|Audun Hugleikson sitt segl. Ein kan òg sjå merket på ein minnestein om Hugleikson som er reist utanfor bygdehuset ''Borgja'' på [[Ålhus]] i [[Jølster]].]] | ||
| Linje 64: | Linje 63: | ||
==== Politikarar ==== | ==== Politikarar ==== | ||
* '''[[Atle Hamar]]''' (f. [[1963]]) frå [[Vassenden]] i Jølster er [[direktør]] i [[Lotteritilsynet]] og [[Venstre]]politikar. Han er tidlegare leiar i [[Unge Venstre]] ([[1988]] | * '''[[Atle Hamar]]''' (f. [[1963]]) frå [[Vassenden]] i Jølster er [[direktør]] i [[Lotteritilsynet]] og [[Venstre]]politikar. Han er tidlegare leiar i [[Unge Venstre]] ([[1988]]–[[1990]]). Han er òg medlem i Jølster [[kommunestyre]] og [[fylkestinget]] i [[Sogn og Fjordane]]. | ||
* '''[[Ottar Befring]]''', [[fylkesmann]] i [[Møre og Romsdal]], er frå Stardalen i Jølster. | * '''[[Ottar Befring]]''', [[fylkesmann]] i [[Møre og Romsdal]], er frå Stardalen i Jølster. | ||
| Linje 77: | Linje 76: | ||
|- align=center style=background:#E6E7E6; | |- align=center style=background:#E6E7E6; | ||
| width="100px" | '''1838 | | width="100px" | '''1838–1842'''<br />Thor Hanson<br>Veiteberg<br> | ||
| width="100px" | '''1842 | | width="100px" | '''1842–1844'''<br />Samuel N.<br>Dvergsdal<br> | ||
| width="100px" | '''1844 | | width="100px" | '''1844–1848'''<br />Anders E. J.<br>Aalhus | ||
| width="100px" | '''1848 | | width="100px" | '''1848–1856'''<br />M. S. T.<br>Fasting<br> | ||
| width="100px" | '''1856 | | width="100px" | '''1856–1858'''<br />Samuel N.<br>Dvergsdal<br> | ||
| width="100px" | '''1858 | | width="100px" | '''1858–1861'''<br />Anders E. J.<br>Aalhus | ||
|- align=center style=background:#E6E7E6; | |- align=center style=background:#E6E7E6; | ||
| width="100px" | '''1862 | | width="100px" | '''1862–1864'''<br />Ludv. G.<br>Klakegg | ||
| width="100px" | '''1864 | | width="100px" | '''1864–1872'''<br />Nils O.<br>Øvrebø<br> | ||
| width="100px" | '''1872 | | width="100px" | '''1872–1874''' <br /> Anders K.<br>Myklebust<br> | ||
| width="100px" | '''1874 | | width="100px" | '''1874–1876''' <br /> Anton K.<br>Øygard<br> | ||
| width="100px" | '''1876 | | width="100px" | '''1876–1878''' <br /> Bendikt J.<br>Nedrebø | ||
| width="100px" | '''1878 | | width="100px" | '''1878–1880''' <br /> Anders K.<br>Myklebust | ||
|- align=center style=background:#E6E7E6; | |- align=center style=background:#E6E7E6; | ||
| width="100px" | '''1880 | | width="100px" | '''1880–1890''' <br /> Sjur B. <br> Heggheim | ||
| width="100px" | '''1890 | | width="100px" | '''1890–1892''' <br /> Ole O. <br> Viken | ||
| width="100px" | '''1892 | | width="100px" | '''1892–1899''' <br /> Nils S. <br> Dvergsdal | ||
| width="100px" | '''1899 | | width="100px" | '''1899–1911''' <br /> Sjur B. <br> Heggheim | ||
| width="100px" | '''1911 | | width="100px" | '''1911–1920''' <br /> T. H. <br> Veiteberg | ||
| width="100px" | '''1920 | | width="100px" | '''1920–1929''' <br /> Ludv. D. <br> Klakegg | ||
|- align=center style=background:#E6E7E6; | |- align=center style=background:#E6E7E6; | ||
| width="100px" | '''1929 | | width="100px" | '''1929–1937''' <br /> Nils O. <br> Øvrebø | ||
| width="100px" | '''1937 | | width="100px" | '''1937–1942''' <br /> A. K. <br> Øygard | ||
| width="100px" | '''1945 | | width="100px" | '''1945–1951''' <br /> A. K. <br> Øygard | ||
| width="100px" | '''1952 | | width="100px" | '''1952–1965''' <br /> Nils J. <br> Helgheim | ||
| width="100px" | '''1966 | | width="100px" | '''1966–1973''' <br /> Erling <br> Slåtten | ||
| width="100px" | '''1974 | | width="100px" | '''1974–1981''' <br /> Sverre P. <br> Befring | ||
|- align=center style=background:#E6E7E6; | |- align=center style=background:#E6E7E6; | ||
| width="100px" | '''1982 | | width="100px" | '''1982–1985''' <br /> Anders <br> Helgheim | ||
| width="100px" | '''1986 | | width="100px" | '''1986–1987''' <br /> Arne <br> Sandnes | ||
| width="100px" | '''1988 | | width="100px" | '''1988–1991''' <br /> Normann <br> Aarseth | ||
| width="100px" | '''1992 | | width="100px" | '''1992–1995''' <br /> Knut O. <br> Øygard | ||
| width="100px" | '''1996 | | width="100px" | '''1996–''' <br /> [[Gerd Dvergsdal|Gerd <br> Dvergsdal]] | ||
|} | |} | ||