Veiledere, Administratorer
172 648
redigeringer
Johannes Berven: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
teleansatt
Ingen redigeringsforklaring |
(teleansatt) |
||
| (10 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb høyre|Johannes Berven spelar paa fjoelfela.jpg|Johannes Berven spelar på fjølfela si.|Olve Utne}}'''[[Johannes Berven]]''' ([[1899]]–[[1996]]), mest kjent som '''Jóanes Trø’n''' eller '''Bærven''' lokalt, var ein småbrukar, telefonist, postopnar, smed og spelemann frå Trøa under [[Innersetra på Tustna|Innersetra]] på [[Tustna]] i noverande [[Aure kommune]] på [[Nordmøre]]. </onlyinclude> | <onlyinclude>{{thumb høyre|Johannes Berven spelar paa fjoelfela.jpg|Johannes Berven spelar på fjølfela si.|[[Olve Utne]] (1995)}}'''[[Johannes Berven]]''' ([[1899]]–[[1996]]), mest kjent som '''Jóanes Trø’n''' eller '''Bærven''' lokalt, var ein småbrukar, telefonist, postopnar, smed og spelemann frå Trøa under [[Innersetra på Tustna|Innersetra]] på [[Tustna]] i noverande [[Aure kommune]] på [[Nordmøre]]. </onlyinclude> | ||
== Slekta og gardsbruket == | == Slekta og gardsbruket == | ||
{{thumb|1333_Bervensmia.jpg|Smia som Gjermund Gjermundson Berven bygde.|Olve Utne|2007}}<onlyinclude>Johannes Hilmar Gjermundson Berven vart fødd som den yngste av fem sysken den [[18. mars]] [[1899]]. </onlyinclude> Mora var Anne Marie Eriksdotter Sæter ([[1858]]–[[1925]]) frå same stad. Faren var Gjermund Gjermundson Berven ([[1850]]–[[1924]]). Gjermund var frå [[Øystese]] i [[Hardanger]], men kom flyttande til Nordmøre som [[smed]] i samband med skipsbygginga og [[hardangerjakt|jaktefarta]] som slektningen og sambygdingen frå Øystese Gjermund T. Øvrevik (1844–1920) sette i gang på Tustna. Gjermund G. Berven var det første postbodet i bygda, og frå [[1900]] hadde han telefonstasjon òg. | |||
Gardsbruket Trøa var opprinneleg [[husmannsplass]], men vart sjølveigarbruk i [[1850]]. Huset var av gammal type med bustad i sørenden og [[fjøs]] i nordenden. Huset er no ombygd, og det er bygd nytt fjøs, men enno i [[1970-åra]] stod den gamle fjøsenden av huset der. Gjermund G. Berven sette seg opp ei smie rett sørom huset, og [[Bervensmia|ho står enno]]. | Gardsbruket Trøa var opprinneleg [[husmannsplass]], men vart sjølveigarbruk i [[1850]]. Huset var av gammal type med bustad i sørenden og [[fjøs]] i nordenden. Huset er no ombygd, og det er bygd nytt fjøs, men enno i [[1970-åra]] stod den gamle fjøsenden av huset der. Gjermund G. Berven sette seg opp ei smie rett sørom huset, og [[Bervensmia|ho står enno]]. | ||
| Linje 25: | Linje 25: | ||
[[image:Fjølfela etter Johannes Berven lokket.jpg|thumb|100px|right|Fjølfela sett framanfrå. {{byline|Olve Utne}}]] | [[image:Fjølfela etter Johannes Berven lokket.jpg|thumb|100px|right|Fjølfela sett framanfrå. {{byline|Olve Utne}}]] | ||
[[image:Fjølfela etter Johannes Berven sett frå sida.jpeg|thumb|left|300px|Fjølfela sett frå sida. Legg merke til kor tjukke loket og botnen er. Sargen (sida) er saga ut av éi fjøl. {{byline|Olve Utne}}]] | [[image:Fjølfela etter Johannes Berven sett frå sida.jpeg|thumb|left|300px|Fjølfela sett frå sida. Legg merke til kor tjukke loket og botnen er. Sargen (sida) er saga ut av éi fjøl. {{byline|Olve Utne}}]] | ||
<onlyinclude>Da Johannes var kring tolvårsalderen, altså kring [[1911]], bygde han seg si eiga [[fjølfele]]. Johannes fekk noko hjelp av far sin der det trongst, og gripbrettet fekk han ein snikkar til å høvle til rett for seg. | <onlyinclude>Da Johannes var kring tolvårsalderen, altså kring [[1911]], bygde han seg si eiga [[fjølfele]]. </onlyinclude> Johannes fekk noko hjelp av far sin der det trongst, og gripbrettet fekk han ein snikkar til å høvle til rett for seg. | ||
Fjølfela hans Johannes er truleg ganske typisk for dei fjølfelene som ungdommar på [[Nordmøre]] og andre stader gjerne laga til eigen bruk før dei fekk tak i skikkelege feler. Ho manglar bassbjelke og er elles òg noko primitiv i forma: | |||
Sida («síå») er utsaga av eitt trestykkje; botnen («punnifjǿḷa») og lokket («oppåfjǿḷa») er laga av eit [[furu]]bord som vart utskifta frå bordkledinga på huset i Trøa. Det er som nemnt ikkje [[bassbjelke]] i fela. Halsen («háḷšn») er òg laga av furu, og far hans hjelpte han med utforminga av han. Gripebrettet («nótbrætte») er laga av [[bøk]]. Ein snikkar hjelpte han med å høvle ut rette kuvinga. Stolen («spælhæstn») er ein vanleg moderne [[fiolin]]stol. Strengene er av vanleg type for dei første tiåra av [[1900-talet]]: E-strengen («kviņņtn») er ein stålstreng, a-strengen («kvartn») og d-strengen («tærsn») er av uomspunnen tarm og g-strengen er ein omspunnen tarmstreng. | |||
Johannes bruka denne fela i mange år fram til han kjøpte ei vanleg [[tyskfele]] (fiolin). Etter dette spela han mest på den vanlege fiolinen, men da Olve Utne besøkte honom på dagen den [[24. desember]] [[1995]], så tok han fram gammalfela slik at det kunne bli teke nokre bilde av henne. | Johannes bruka denne fela i mange år fram til han kjøpte ei vanleg [[tyskfele]] (fiolin). Etter dette spela han mest på den vanlege fiolinen, men da Olve Utne besøkte honom på dagen den [[24. desember]] [[1995]], så tok han fram gammalfela slik at det kunne bli teke nokre bilde av henne. | ||
| Linje 70: | Linje 70: | ||
* Johannes Hals ([[1912]]–[[1996]]) | * Johannes Hals ([[1912]]–[[1996]]) | ||
* Torvald Gimnes ([[1909]]–[[1992]]) | * Torvald Gimnes ([[1909]]–[[1992]]) | ||
==Eksterne lenkjer== | |||
* {{hbr1-1|pf01036804001319|Johannes Berven}}. | |||
{{portal|Nordmøre}} | {{portal|Nordmøre}} | ||
| Linje 75: | Linje 79: | ||
{{DEFAULTSORT:Berven, Johannes}} | {{DEFAULTSORT:Berven, Johannes}} | ||
[[kategori: | [[kategori:folkemusikk]] | ||
[[kategori: | [[kategori:felespillere]] | ||
[[kategori:Tustna]] | [[kategori:Tustna]] | ||
[[kategori:personer]] | |||
[[kategori:Aure kommune]] | |||
[[Kategori:Teleansatte]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1899]] | [[Kategori:Fødsler i 1899]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1996]] | [[Kategori:Dødsfall i 1996]] | ||
{{nn}} | |||