Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
m
Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:»
(FT-lenkje) |
m (Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:») |
||
| (14 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude> | <onlyinclude>{{thumb|Sejersted, Johannes (1761 - 1823).jpg|Johannes Sejersted. Kunstnar ukjend.}} | ||
'''[[Johannes Sejersted|Johannes Klingenberg Sejersted]]''' (fødd i [[Flå]] i [[Melhus kommune|Melhus]] den [[7. april]] [[1761]], død i [[Trondheim]] den [[17. september]] [[1823]]) var offiser og oppnådde generalløytnants grad. I nær 30 år av sin militære karriere var han i teneste i [[Danmark]]. Sejersted fekk ei sentral militær rolle i storhendingane i 1814. Han var fyrste sjefen for den norske generalstaben frå 22. mai 1814 og stabssjef hjå [[Christian Frederik]] under [[Krigen i 1814|krigen i 1814]]. Sejersted var også med ved viktige politiske hendingar i opptakten til lausrivinga frå Danmark. </onlyinclude> | |||
== Familie == | == Familie == | ||
Johannes Sejersted var son av oberstløytnant [[Jens Fredrik Svane Sejersted]] (ca. 1722-1793) og hustru Dorothea Catharina fødd Klingenberg (1734-1820). Ho var dotter til overauditør Klingenberg på | Johannes Sejersted var son av oberstløytnant [[Jens Fredrik Svane Sejersted]] (ca. 1722-1793) og hustru Dorothea Catharina fødd Klingenberg (1734-1820). Ho var dotter til overauditør [[Johannes Klingenberg]] på garden [[Elgeseter (gård)|Elgeseter]] i Trondheim. Mellomnamnet Klingenberg går igjen i mange omtaler av general Sejersted, og det er brukt i familiens slektshistorie frå 1905. Det er uvisst kor vidt Sejersted sjølv nytta mellomnamnet. Sjølvbiografien hans frå 1811 er underteikna J.Sejersted. | ||
Johannes var nummer fem i ein syskenflokk på i alt 11. Berre fire av dei nådde vaksen alder. Oversynet nedanfor tek utgangspunkt i slektshistoria med merknader der opplysningane ikkje stemmer overeins med Stjørdalsboka. Vi har ikkje her undersøkt nøyare kva som måtte vere korrekt. | Johannes var nummer fem i ein syskenflokk på i alt 11. Berre fire av dei nådde vaksen alder. Oversynet nedanfor tek utgangspunkt i slektshistoria med merknader der opplysningane ikkje stemmer overeins med Stjørdalsboka. Vi har ikkje her undersøkt nøyare kva som måtte vere korrekt. | ||
| Linje 16: | Linje 15: | ||
:10) Anna Dorothea, fødd 18. mars 1768, død 30. desember 1773. | :10) Anna Dorothea, fødd 18. mars 1768, død 30. desember 1773. | ||
:11) Fredrik Christian, fødd 21. desember 1769 «paa Gjeving i Stjørdalen, døbt i Malvigs kirke Hellig-Tre-kongersdag 1770, død paa Mæhle i Stjørdalen 20. juli 1841.» Gift i Værnes kyrkje 7. mai 1795 (i Stjørdalsboka: i Skatval kyrkje 7. juli 1795) med Margrethe Jacobea Lund (1768-1847, i Stjørdalsboka død 1857), dotter av sokneprest i Kragerø Jacob Lund og Margrethe Sommer. | :11) Fredrik Christian, fødd 21. desember 1769 «paa Gjeving i Stjørdalen, døbt i Malvigs kirke Hellig-Tre-kongersdag 1770, død paa Mæhle i Stjørdalen 20. juli 1841.» Gift i Værnes kyrkje 7. mai 1795 (i Stjørdalsboka: i Skatval kyrkje 7. juli 1795) med Margrethe Jacobea Lund (1768-1847, i Stjørdalsboka død 1857), dotter av sokneprest i Kragerø Jacob Lund og Margrethe Sommer. | ||
Johannes Sejersted var ugift heile livet. | Johannes Sejersted var ugift heile livet. | ||
| Linje 30: | Linje 28: | ||
Det neste barnet etter Johannes, Martha Sophie, skal ha vore døypt i Melhus kyrkje i 1762. Hans Andreas skal vere fødd på Saksvik i Strinda i januar 1767. I desember 1769 var Fredrik Christian fødd på Gjeving. | Det neste barnet etter Johannes, Martha Sophie, skal ha vore døypt i Melhus kyrkje i 1762. Hans Andreas skal vere fødd på Saksvik i Strinda i januar 1767. I desember 1769 var Fredrik Christian fødd på Gjeving. | ||
Særleg yngre offiserar flytta mykje rundt etter skiftande tenestestader. I 1774 fekk Jens Fr. Svane Sejersted skøyte på garden [[Mæle]] i Stjørdal hovudsokn (gnr. 111), og flytta snart inn der. På det tidspunktet hadde Johannes starta på si militære løpebane, så han har neppe budd på Mæle anna enn under besøk hjå familien. Han hadde odelsrett på garden, men overlet denne til den yngre broren [[Fredrik Christian von Sejersted]], som også var offiser. Familien, inklusive mor deira i enkjestand, budde på Mæle sidan, slik det framgår mellom anna av folketeljinga 1801.<ref>{{folketelling | Særleg yngre offiserar flytta mykje rundt etter skiftande tenestestader. I 1774 fekk Jens Fr. Svane Sejersted skøyte på garden [[Mæle]] i Stjørdal hovudsokn (gnr. 111), og flytta snart inn der. På det tidspunktet hadde Johannes starta på si militære løpebane, så han har neppe budd på Mæle anna enn under besøk hjå familien. Han hadde odelsrett på garden, men overlet denne til den yngre broren [[Fredrik Christian von Sejersted]], som også var offiser. Familien, inklusive mor deira i enkjestand, budde på Mæle sidan, slik det framgår mellom anna av folketeljinga 1801.<ref>{{folketelling|pf01058452000688|Friderich Christian von Sejersted|1801|Stjørdal prestegjeld|nn}}.</ref> | ||
== Militær karriere fram til 1814 == | == Militær karriere fram til 1814 == | ||
| Linje 47: | Linje 44: | ||
*Overført frå 3. jydske infanteriregiment og tilsett i generalkvartermeisterstaben (i Danmark) som aide-generalkvartermester 13. april 1794. | *Overført frå 3. jydske infanteriregiment og tilsett i generalkvartermeisterstaben (i Danmark) som aide-generalkvartermester 13. april 1794. | ||
*Kaptein 14. august 1795. | *Kaptein 14. august 1795. | ||
*Generalkvartermeister-løytnant 30. januar 1801 og var i den funksjon med troppane som hærsette Lübeck og Hamburg. | *Generalkvartermeister-løytnant 30. januar 1801 og var i den funksjon med troppane som hærsette [[Lübeck]] og [[Hamburg]]. | ||
*I 1803 haadde han tilsvarande funksjon under generalløytnant von Evald til Hnanover, der dei var til dei hannoverske troppane hadde kapitulert og gjeve seg over for Napoleon. | *I 1803 haadde han tilsvarande funksjon under generalløytnant von Evald til Hnanover, der dei var til dei hannoverske troppane hadde kapitulert og gjeve seg over for Napoleon. | ||
*Våren 1804 og igjen om hausten var han beordra til «militære reiser» gjennom Hannover for å rapportere til øvstkommanderande (kongen). Båe reisene «bleve udførte til Hs. Majestæts Velbehag», skriv Sejersted sjølv i sin biografi. | *Våren 1804 og igjen om hausten var han beordra til «militære reiser» gjennom Hannover for å rapportere til øvstkommanderande (kongen). Båe reisene «bleve udførte til Hs. Majestæts Velbehag», skriv Sejersted sjølv i sin biografi. | ||
| Linje 60: | Linje 57: | ||
*I 1813 hadde Sejersted hovudansvaret for utarbeidinga av ein forsvarsplan for Sør-Noreg. | *I 1813 hadde Sejersted hovudansvaret for utarbeidinga av ein forsvarsplan for Sør-Noreg. | ||
*Tok avskil frå dansk teneste den 7. mars 1814. | *Tok avskil frå dansk teneste den 7. mars 1814. | ||
== 1814 == | == 1814 == | ||
Avskilen frå dansk teneste var naturlegvis ein konsekvens han tok av storhendingane i landet etter [[Kieltraktaten]]. | Avskilen frå dansk teneste var naturlegvis ein konsekvens han tok av storhendingane i landet etter [[Kieltraktaten]]. | ||
Som Christian Fredriks betrudde mann var Sejersted med på det såkalla rådsmøtet på Eidsvoll 29. og 30. januar 1814, saman med [[Carsten Tank]], [[stiftamtmann Thygeson]], [[biskop Bech]] og statthaldarsekretær [[C.H. von Holten]].<ref>Koht, H. 1914:88-89</ref> Det var semje mellom dei tilstadeverande at Kielfreden ikkje kunne godtakast. Møtet halla i retning av at prinsen var i sin fulle rett til å overta den norske krona i kraft av sin arverett. Lite er elles kjent om kva som gjekk føre seg på rådsmøtet. Som sentral militærperson må det nødvendigvis ha vore Sejersted saman med øvstkommanderande Christian Frederik som orienterte om dei forsvarsmessige premissane for ein oppreist mot Kieltraktaten. | Som Christian Fredriks betrudde mann var Sejersted med på det såkalla rådsmøtet på Eidsvoll 29. og 30. januar 1814, saman med [[Carsten Tank]], [[Nicolai Emanuel de Thygeson|stiftamtmann Thygeson]], [[Frederik Julius Bech|biskop Bech]] og statthaldarsekretær [[Carl Henrik von Holten|C.H. von Holten]].<ref>Koht, H. 1914:88-89</ref> Det var semje mellom dei tilstadeverande at Kielfreden ikkje kunne godtakast. Møtet halla i retning av at prinsen var i sin fulle rett til å overta den norske krona i kraft av sin arverett. Lite er elles kjent om kva som gjekk føre seg på rådsmøtet. Som sentral militærperson må det nødvendigvis ha vore Sejersted saman med øvstkommanderande Christian Frederik som orienterte om dei forsvarsmessige premissane for ein oppreist mot Kieltraktaten. | ||
Sejersted var også med på det viktige stormannsmøtet på Eidsvoll den 16. februar. Der var det større militær representasjon med general Haxthausen, oberst Arenfeldt, oberstløytnantane Haffner og Rode og major Brock. Blant desse var Brock motstandar av einevelde, Haffner for.<ref>Fotnote</ref> Christian Frederik, som let seg overtale til å ta krona på grunnlag av folkesuverenitetsprinsippet, ikkje etter Kongelova sin arveeinevaldsrett, skriv følgjande i dagboka si 16. februar: | Sejersted var også med på det viktige [[stormannsmøtet på Eidsvoll]] den 16. februar. Der var det større militær representasjon med general [[Frederik Gottschalk von Haxthausen|Haxthausen]], oberst Arenfeldt, oberstløytnantane [[Johan Friedrich Wilhelm Haffner|Haffner]] og Rode og major Brock. Blant desse var Brock motstandar av einevelde, Haffner for.<ref>Fotnote</ref> Christian Frederik, som let seg overtale til å ta krona på grunnlag av folkesuverenitetsprinsippet, ikkje etter Kongelova sin arveeinevaldsrett, skriv følgjande i dagboka si 16. februar: | ||
:«Jeg følte vegten av hvad de sa, og ofret med glæde baade den ret jeg trodde å ha, og min egen personlige mening for den offentlige mening, som blev uttalt av saa kloke og agtværdige mænd. Sejersted sa mig senere, at han var av samme mening.»<ref>Chr. Fr.s dagbok:163.</ref> | :«Jeg følte vegten av hvad de sa, og ofret med glæde baade den ret jeg trodde å ha, og min egen personlige mening for den offentlige mening, som blev uttalt av saa kloke og agtværdige mænd. Sejersted sa mig senere, at han var av samme mening.»<ref>Chr. Fr.s dagbok:163.</ref> | ||
Det er uråd å seie kor djuptfølt og sjølvstendig Sejersteds standpunkt var. Sitatet røpar vel implistt at Sejersted ikkje hadde uttala si meining under møtet, og at han dermed ikkje har agert politisk ved dette høvet. Det ville da også ha vore uhøyrt av den øvstkommanderande prinsens stabssjef. | Det er uråd å seie kor djuptfølt og sjølvstendig Sejersteds standpunkt var. Sitatet røpar vel implistt at Sejersted ikkje hadde uttala si meining under møtet, og at han dermed ikkje har agert politisk ved dette høvet. Det ville da også ha vore uhøyrt av den øvstkommanderande prinsens stabssjef. | ||
== Åra etter 1814 == | == Åra etter 1814 == | ||
| Linje 78: | Linje 73: | ||
I Trondheim åtte general Sejersted ein bygård i Kjøbmandsgaten 14. Han hadde ei samling av militær faglitteratur som etter hans død i utgjorde grunnstammen i eit offisersbibliotek i Trondheim. | I Trondheim åtte general Sejersted ein bygård i Kjøbmandsgaten 14. Han hadde ei samling av militær faglitteratur som etter hans død i utgjorde grunnstammen i eit offisersbibliotek i Trondheim. | ||
== Ordenar og heidersteikn == | == Ordenar og heidersteikn == | ||
*Riddar av [[ | *Riddar av [[Dannebrogordenen]] 4. klasse 28. januar 1811. | ||
*Riddar av [[Sverdordenen]] 26. november 1814. | *Riddar av [[Sverdordenen]] 26. november 1814. | ||
*Kommandør av Sverdordenen 7. januar 1815. | *Kommandør av Sverdordenen 7. januar 1815. | ||
| Linje 102: | Linje 96: | ||
*''Stjørdalsboka band II del II. Gards- og slektshistorie Stjørdal herad.'' Utgjeven av Størdal, Skatval, Lånke, Hegra og Meråker herad. | *''Stjørdalsboka band II del II. Gards- og slektshistorie Stjørdal herad.'' Utgjeven av Størdal, Skatval, Lånke, Hegra og Meråker herad. | ||
*''Stjørdalsboka band III. Gards- og slektshistorie Lånke herad''. (Utgjevar, sjå ovanfor.) | *''Stjørdalsboka band III. Gards- og slektshistorie Lånke herad''. (Utgjevar, sjå ovanfor.) | ||
* {{hbr1-1|pg00000007078526|Johannes Sejersted}}. | |||
{{DEFAULTSORT:Sejersted, Johannes}} | {{DEFAULTSORT:Sejersted, Johannes}} | ||
[[Kategori:Personer]] | [[Kategori:Personer]] | ||
[[ | [[Kategori:Melhus kommune]] | ||
[[Kategori:Stjørdal kommune]] | [[Kategori:Stjørdal kommune]] | ||
[[Kategori:Trondheim kommune]] | [[Kategori:Trondheim kommune]] | ||
[[Kategori:Offiserer]] | [[Kategori:Offiserer]] | ||
[[Kategori:Dannebrogordenen]] | |||
[[Kategori:Sverdordenen]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1761]] | [[Kategori:Fødsler i 1761]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1823]] | [[Kategori:Dødsfall i 1823]] | ||
[[Kategori:Krigen mot Sverige 1814]] | [[Kategori:Krigen mot Sverige 1814]] | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||
{{nn}} | |||