276 671
redigeringer
m
Robot: Endrer mal: Thumb høyre
m (Robot: Endrer mal: Thumb høyre) |
|||
| (9 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{ | <onlyinclude>{{Thumb|Just Knud Qvigstad.jpg|Læraren, filologen, folkloristen og sameforskaren Just Knud Qvigstad}} | ||
'''[[Just Knud Qvigstad]]''' (fødd 4. april [[1853]] i [[Lyngen kommune|Lyngen]], død 15. mars [[1957]] i [[Tromsø]]) var rektor, filolog, folklorist og forskar — og frå 1920 [[statsstipendiat]] — i [[samiske språk]]. Han var dessutan [[høgre]]politikar og statsråd for Kirkedepartementet. Enda meir oppsiktsvekkjande enn kor gammal han vart – han døydde knapt tre veker før 104-årsdagen sin – er det uvanlig langvarige og innhaldsrike yrkeslivet hans. Den første vitskaplige publikasjonen hans kom ut i 1881, og den siste, om samiske kjærligheitsforteljingar, vart trykt 72 år seinare, i 1953! </onlyinclude> | '''[[Just Knud Qvigstad]]''' (fødd 4. april [[1853]] i [[Lyngen kommune|Lyngen]], død 15. mars [[1957]] i [[Tromsø]]) var rektor, filolog, folklorist og forskar — og frå 1920 [[statsstipendiat]] — i [[samiske språk]]. Han var dessutan [[høgre]]politikar og statsråd for Kirkedepartementet. Enda meir oppsiktsvekkjande enn kor gammal han vart – han døydde knapt tre veker før 104-årsdagen sin – er det uvanlig langvarige og innhaldsrike yrkeslivet hans. Den første vitskaplige publikasjonen hans kom ut i 1881, og den siste, om samiske kjærligheitsforteljingar, vart trykt 72 år seinare, i 1953! </onlyinclude> | ||
== Oppvekst og utdanning == | == Oppvekst og utdanning == | ||
<onlyinclude>Just Knud Qvigstad vart fødd på [[Lyngseidet]] av Edel Petrine, f. Krogh Wadel (1828–1905) og distriktslege [[Engebret Qvigstad]] (1814–1869). Farfaren var juristen [[Knud Qvigstad]] (1785-1842), som mellom anna var fut på [[Nedre Romerike futedømme|Nedre Romerike]]. Just Knud tok [[examen artium]] som 16-åring ved [[Kongsbakken videregående skole|Tromsø Lærde og Realskole]] og vart immatrikulert til filologiske studium ved [[Det Kongelige Frederiks Universitet]] i Kristiania i 1869. Han vart [[cand.philol.]] i språk og historie i 1874; så vart han [[cand.teol.]] i 1881 etter sin andre embetseksamen. </onlyinclude> | <onlyinclude>Just Knud Qvigstad vart fødd på [[Lyngseidet]] av Edel Petrine, f. Krogh Wadel (1828–1905) og distriktslege [[Engebret Qvigstad]] (1814–1869). Farfaren var juristen [[Knud Qvigstad]] (1785-1842), som mellom anna var fut på [[Nedre Romerike futedømme|Nedre Romerike]]. Just Knud tok [[examen artium]] som 16-åring ved [[Kongsbakken videregående skole|Tromsø Lærde og Realskole]] og vart immatrikulert til filologiske studium ved [[Det Kongelige Frederiks Universitet]] i Kristiania i 1869. Han vart [[cand.philol.]] i språk og historie som 21-åring i 1874; så vart han [[cand.teol.]] i 1881 etter sin andre embetseksamen i ein alder av 28 år. </onlyinclude> | ||
== Virke == | == Virke == | ||
<onlyinclude>Samtidig som Qvigstad studerte teologi var han lærar ved real- og latinskolar i Kristiania og Tromsø frå 1874 til 1878, og frå 1878 var han lærar i samisk ved [[Tromsø Seminarium]]. </onlyinclude> | <onlyinclude>Samtidig som Qvigstad studerte teologi var han lærar ved real- og latinskolar i Kristiania og Tromsø frå 1874 til 1878, og frå 1878 var han lærar i samisk ved [[Tromsø Seminarium]]. </onlyinclude> | ||
<onlyinclude>Forskinga hans Just Knud Qvigstad byrja med ein studietur til [[Kautokeino]] i 1878, men det vitskaplige engasjementet låg nede ei stund på grunn av skolearbeid og politikk. </onlyinclude> I 1883 vart han bestyrar for | <onlyinclude>Forskinga hans Just Knud Qvigstad byrja med ein studietur til [[Kautokeino]] i 1878, men det vitskaplige engasjementet låg nede ei stund på grunn av skolearbeid og politikk. </onlyinclude> I 1883 vart han bestyrar for lærarseminariet. Tittelen vart endra til rektor da seminariet vart omdøypt til [[Tromsø Lærerskole]] i 1902. Qvigstad hadde fleire kommunale verv og skjøtta fleire offentlige oppgåver. Han virka blant anna som bystyremedlem for [[Høgre]] i 1899–1907 og var ordførar i [[Tromsø kommune]] i 1899, 1903 og 1907. I perioden 1910–12 fungerte han som kyrkje- og undervisningsminister i [[Wollert Konows regjering]]. | ||
I 1920 vart Qvigstad [[statsstipendiat]], med full løn som fristilt rektor frå lærarskulen for å vie seg til studium av [[samar|samisk]] kultur og historie, og for å fortsette den lingvistiske | I 1920 vart Qvigstad [[statsstipendiat]], med full løn som fristilt rektor frå lærarskulen for å vie seg til studium av [[samar|samisk]] kultur og historie, og for å fortsette den lingvistiske forskinga si innafor [[finsk]], [[kvensk]] og [[samiske språk|samisk]]. Arbeidet med ord og uttrykk resulterte òg i større tekstsamlingar. Mykje av dette stoffet fikk han tilsendt frå eit [[Hjelp:nettverksanalyse|nettverk]] av lærarkontaktar i dei nordlegaste fylka. Desse lærarane sende inn segner og svara på spørjelister om [[folkemedisin]] og folketru. Ein av dei flittige informantane hans Qvigstad som har fått spesiell merksemd for dei verdifulle samlingane sine var lærar [[Ole Andreas Thomassen]] i [[Porsanger]]. | ||
Som styrar for Den samiske avdelinga ved [[Tromsø Museum]] (fram til 1931), lykkast det for Qvigstad å få samla inn over 2300 forteljingar, medan boksamlinga vart oppbygd til eit verdifullt bibliotek på rundt 2000 band. | Som styrar for Den samiske avdelinga ved [[Tromsø Museum]] (fram til 1931), lykkast det for Qvigstad å få samla inn over 2300 forteljingar, medan boksamlinga vart oppbygd til eit verdifullt bibliotek på rundt 2000 band. | ||
| Linje 70: | Linje 70: | ||
[[Kategori:Statsråder]] | [[Kategori:Statsråder]] | ||
[[Kategori:Høyrepolitikere]] | [[Kategori:Høyrepolitikere]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Ordførere]] | ||
[[Kategori:Personer]] | [[Kategori:Personer]] | ||
[[Kategori:Tromsø kommune]] | [[Kategori:Tromsø kommune]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Folklorister]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Rektorer]] | ||
[[ | [[Kategori:Språkforskere]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Samiske språk]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Statsstipendiater]] | ||
[[Kategori:Gunnerusmedaljen]] | [[Kategori:Gunnerusmedaljen]] | ||
[[Kategori:Lyngen kommune]] | [[Kategori:Lyngen kommune]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Fødsler i 1853]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Dødsfall i 1957]] | ||
{{Hundreåringer}} | {{Hundreåringer}} | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||