Ola J. Rise: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>'''[[Ola J. Rise]]''' (fødd i [[Oppdal]] 15. januar [[1877]], død same stad 26. august [[1954]]) var redaktør, lokalhistorikar, bokhandlar, spelemann, skodespelar, ungdomslagsmann, målmann, politikar, fredsaktivist, fråhaldsmann, kooperatør, komponist, og utvandrar, men elles det ein med gode grunnar kan kalle ein samfunnsengasjert mann; i Amerika så vel som i Oppdal – i poesien så vel som i prosa. Han «sto som ein stolpe i alt kulturliv i Oppdal», da [[Olav Dalgard]] vaks opp. </onlyinclude>

== Oppvekst ==

<onlyinclude>Ola var fødd på gardsbruket Nødder Søsto av Rise i [[Drivdalen]]. Foreldra var gardbrukarparet John (Jo) Evensen Mjøen (1837-1924) og Ragnhild Olsdotter Ekrann (1839-1910).  

Alt i ungdomsåra vart samfunnskjensla vakt. Han tinga fleire blad og tidsskrift, som til dømes ''Den 17. mai'', ''Laurdagskvelden'' og [[Hans Tambs Lyche]]s ''Kringsjaa''.  

== Ungdomslag ==

Ved inngangen til [[1890]]-åra fall det seg så at Ola fekk væra med å skipa eit leselag i [[Drivdalen]] som har fått namnet sitt etter elva [[Driva]]. I [[1894]] vart laget til [[Drivdalen ungdomslag]], som fortsatt er i godt gjenge. I den handskrivne lagsavisa som fekk namnet ''Drivdølen'' fekk Ola utfolda seg som redaktør, og debattant – mellom anna om kvinnas rettigheiter. Han vart nærast sjølvsagt, krumtappen i laget. Ja, tilmed som skodespelar i lagets teaterlag vart han eineren.

På Nordskoga fekk han stifta mållaget «Folkevår», som etter ei tid vart brigda i [[1930]]-åra.

=== Ungdomslag ===

I ungdomslaga vart Ola òg ein ressurs, han las, deklamerte og spela – skodespel så vel som på fela si, eigne så vel som andre sine slåttar og spel. Laga sine turar i skog og mark vart og åstad for Ola sine mange innspel, musikalske og meir av ålmennkulturell verde. Han kunne kåsere om gamle stadnamn, fjell og hei og kunne også forklare tydinga av namna dei gamle hadde lagt på stadane.  

Sjølv skreiv han jo dikt, men å få han til å lesa opp dei, var han for smålåten til. I 1958 vart det publisert ei bok med dei beste dikta hans:  I solfallsbrann.

== Den fredsæle ==

Det er vorten sagt om han Ola at alt han gjorde var for den store og omfangsrike målsettinga; toleranse og fred mellom menneska.  [[Første verdenskrig|Verdskrigen 1914-1918]] vart difor ei stor vonbrot for han.

I [[1916]] laga han eit fredskort, for eiga rekning og risiko. Det vart publisert på landsmål og bokmål i Norge, men også i [[Sverige]] og [[Danmark]] gjekk kortet med den manande teksten: «Vor broder myrdet 1914-1916. Større og vislegare er liv for manneætta enn død og draap for fyrster og landegrensor.» Vi ser at han ville utrette noe for fred og avspenning.

== Historikaren ==

Historikaren i Ola J. Rise vart for alvor vekt i [[1919]]. Då var han deltakar på eit folkeminnegranskarkurs på [[Hamar]]. Vel heimkomen vart han med på å skipa «[[Historielaget for Orkdølafylket]]» den 5. januar [[1920]]. Her vart han både formann og skriftstyrar i lagets årbok ''Orkdølafylket'' . Alt i [[1921]] vart han styrelem i [[Landslaget for Bygde- og Byhistorie]].

[[Kategori:Fredsaktivister]]

[[Kategori:Minnesota]]

[[Kategori:Norsk-amerikanere]]

[[Kategori:Fødsler i 1877]]