Ole N. Dannemark (1819–1874): Forskjell mellom sideversjoner

[[Fil:Ole N. og Ingeborg T. Dannemark.jpeg|miniatyr|Ole Nilsen Dannemark og Ingeborg Torstensdotter Dannemark]]

'''Ole Nilsen Dannemark''' (1819–1874) var gardbrukar og tømmermann.<ref>Ministerialbok for Krødsherad, Digital tilgang https://media.digitalarkivet.no/view/5883/58</ref> <ref name=":0">Andreas Mørch (1974): Krødsherad.Bd. 1. Gard og slekt. Krødsherad kommune, s. 347</ref> Han var fødd i ein husmannsplass under Strand i Sigdal. Foreldra var husmannsfolka Nils Halvorsen og Ragne Jonsdotter Brubråtan.<ref>Andreas Mørch (1965): Sigdal og Eggedal. Bd. 5. Bygdehistorie, s. 1665. Drammen: Sigdal og Eggedal historielag</ref> Han gifta seg i 1845 med Ingeborg Torstensdotter Skårshagan (1822–1909)  frå  Eggedal. Dei  fekk tre døtrer og fire søner. Dei kjøpte den vesle garden søre Dannemark med Bergerud på Rundskogen i Krødsherad i 1846. Garden vert ofte kalla Inngjerdinga. Garden vart overdregen til eldste sonen i 1887.

Ole N. Dannemark var tømmermann i tillegg til å drive garden. Andreas Mørch skriv i Krødsherads gards- og slektshistorie: «Ole Nilsen var en kjent tømmermann. Dette yrket gikk i arv til etterkommerne, flere kjente handverkere».<ref name=":0" /> På bygdene var nok dei fleste trearbeidarar både tømmermenn og snikkarar, så også i denne slekta <ref>Andreas Mørch(1976). Krødsherad. Bd. 3.Bygdehistorie, s. 299</ref> Ole N. Dannemark laga òg jordbruksreiskapar i tre.<ref>Andreas Mørch (1976): Krødsherad. Bd.2. Bygdehistorie. Krødsherad kommune, s.102</ref>  Også i våre dagar er det etterkomarar av Ole N. Dannemark som er snikkarar. <ref>www.budstikka.no › rud-videregaende-skole › yrkesfag › mobelsnekker</ref> <ref>https://www.utdanningsnytt.no/fagartikkel-yrke---forside/tar-laeretiden-i-england--og-stortrives-med-det/104745</ref>

Ole N. Dannemark var leiar for ei av dei sju arbeidarforeiningane som vart stifta i Krødsherad i 1849. Desse foreiningane var ein del av Thranerørsla.<ref>Andreas Mørch (1976): Krødsherad. Bygdehistorie. Krødsherad kommune, s. 580-581</ref> Det kommunale sjølvstyret vart innført i 1837. Dette førte til at ein del av mennene i Noreg fekk høve til å vera med på å styre kommunale saker. Ein ganske stor del vart ståande utanfor dette. Fyrst og fremst alle kvinnene, men også dei mennene som ikkje åtte eller bygsla jord, hadde eller hadde hatt eit embete eller var byborgarar med ein eigedom av ein viss storleik. Marcus Thrane grunnla ei rørsle for å betre kåra for husmenn og arbeidarar sist på 1840-talet. [[Thranerørsla]]  hadde allmenn røysterett som eit langsiktig mål. Samstundes arbeidde dei for å  betre sosiale og rettslege tilhøve for husmenn og arbeidarar.<ref name=":1">https://snl.no/Arbeiderforeningene_-_Thranebevegelsen</ref> Thraneørsla fekk ikkje gjennomslag for ideane sine, og Marcus Thrane og 149 andre medlemer vart dømde for ulydnad mot styresmaktene eller for forsøk på å endre statsforfatninga ved ulovlege middel. Fleire av leiarane og Marcus Thrane sjølv vart dømde utan at dei vart funne skuldige i straffbare handlingar, og dommen mot Thrane vert i dag omtalt som justismord.<ref name=":1" /><ref>http://prosa.no/kritikk/det-demokratiske-korrektiv</ref> I Krødsherad vart det som nemnt stifta sju arbeidarforeiningar som del av Thranerørsla. Desse foreiningane hadde 115 innskrivne medlemer. Av desse var det rundt 36 som fylte krava for å få røysterett, resten var husmenn, handverkarar og strandsitjarar.  Ole N. Dannemark åtte jord og hadde difor røysterett. Han vart seinare innvald i heradsstyret i Sigdal (Krødsherad var ein del av Sigdal herad fram til 1901) og sat i heradsstyret 1867–71. Mona R. Ringvej skriv at møteaktivitetane og avisa til Thrane-foreiningane var ein del av eit opplysningsprosjekt. Ho skriv vidare at husmenn og arbeidarar skulle dannast til borgarar som kunne vera med i offentleg styre. <ref>Mona R. Ringvej Marcus Thrane. Forbrytelse og straff. Pax Forlag, 2014</ref> Det er det ikkje urimeleg å sjå på deltakinga til Ole N. Dannemark i Thrane-rørsla som ei skolering som kunne vera med på å kvalifisere for  verv som heradsstyremedlem.  

[[Kategori:Tømmermenn]]