Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
m
alternativ form
Ingen redigeringsforklaring |
m (alternativ form) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
[[image:1889 Almskaarstua.jpg|thumb|right|300px|[[Almskårstua]] er ei [[røykomnstue]] frå først på [[1800-talet]] som i dag står på [[Nordmøre Museum]] si avdeling i [[Knudtzondalen]] i [[Kristiansund]]. {{byline|Olve Utne}}]] | [[image:1889 Almskaarstua.jpg|thumb|right|300px|[[Almskårstua]] er ei [[røykomnstue]] frå først på [[1800-talet]] som i dag står på [[Nordmøre Museum]] si avdeling i [[Knudtzondalen]] i [[Kristiansund]]. {{byline|Olve Utne}}]] | ||
Ein '''røykomn''' er ein open, mura eldstad utan [[skorstein]]. Røykavtrekket frå ein røykomn er same holet som ein fyrer i, og røyken går rett ut i rommet og opp [[ljore]]n. Det at rommet blir svært røykfylt under sjølve fyringa er den største ulempen med røykomnane. Når omnen først har vorte varm, så held han godt på varmen utover dagen, i motsetnad til [[grue]]r med skorstein, der ein lyt fyre jamt for å halde på temperaturen. I skogfattige bygder og i bygder der det meste av solid treverk gjekk til handel under [[hollendartida]] var brenselseffektiviteten svært viktig. Røykomnar var tidlegare vanlege på [[Vestlandet]] og nordover til [[Nordmøre]]. | Ein '''røykomn''' {{nn}} eller ein '''røykovn''' {{nb}} er ein open, mura eldstad utan [[skorstein]]. Røykavtrekket frå ein røykomn er same holet som ein fyrer i, og røyken går rett ut i rommet og opp [[ljore]]n. Det at rommet blir svært røykfylt under sjølve fyringa er den største ulempen med røykomnane. Når omnen først har vorte varm, så held han godt på varmen utover dagen, i motsetnad til [[grue]]r med skorstein, der ein lyt fyre jamt for å halde på temperaturen. I skogfattige bygder og i bygder der det meste av solid treverk gjekk til handel under [[hollendartida]] var brenselseffektiviteten svært viktig. Røykomnar var tidlegare vanlege på [[Vestlandet]] og nordover til [[Nordmøre]]. | ||
På toppen av røykomnen er det ei jamn overflate utan nokon hol, og denne overflata blir god og varm utan å bli brennheit slik jarnomnar blir. Kattar likar gjerne godt å legge seg til der — særleg når det begynner å bli kaldt i rommet, men det framleis finst varme att på toppen av røykomnen. Dette er opphavet til dei mange visene om kattar (og stundom ungar) som sitt/ligg oppå omnen: | På toppen av røykomnen er det ei jamn overflate utan nokon hol, og denne overflata blir god og varm utan å bli brennheit slik jarnomnar blir. Kattar likar gjerne godt å legge seg til der — særleg når det begynner å bli kaldt i rommet, men det framleis finst varme att på toppen av røykomnen. Dette er opphavet til dei mange visene om kattar (og stundom ungar) som sitt/ligg oppå omnen: | ||