Sekundærnæringar i Telemark: Forskjell mellom sideversjoner

==[[Sekundærnæringar i Telemark|Oversyn over sekundærnæringane i Telemark frå 1900 og fram til i dag]]==

{{utdypende artikkel|Telemark i det 20. århundret}}

{| class="wikitable"

|-

! Næring!! Kjenneteikn for perioden 1900-1945 !! Kjenneteikn for perioden 1946-1972 !! Kjenneteikn for perioden 1973-d.d. !! Artiklar om tema !! Bevarte privatarkiv

|-

||  

*Mange malmgruver i drift, men dei fleste vart lagt ned i løpet av perioden. Det kom til gruver med anna utvinning; molybden, kalk, kvarts og feltspat m.m. Brynesteinsbrotet i Eidsborg var i drift fram til 50-talet. Dalen Portland Cementfabrik (Norcem) frå 1916 vart Nordens nest største gruveanlegg etter Kiruna i Sverige.  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''14 arkiv''' <br />'''32,7 hm''']]

|-

||  

*Oppretting av ei rekkje meieri, møller, slakteri.<ref>Telemark Historie 3, s. 33-34</ref>

||  

||  

||  

|-

||  

*Ullspinneri som hjørnestein i Lårdal. Trikotasjefabrikkar, kunstsilke og spinneri fleire stader.  

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''8 arkiv'''<br />'''4,65 hm''']]

|-

||  

*Sager og høvleri som ein av dei største næringsvegane i 1900.<ref>Jf. [[Kjeldearkiv:Industristatistikk for Telemark anno 1900|Industristatistikken for Telemark anno 1900]].</ref>  

*Oppløysinga av «skogsystemet» førte til nedleggingar, m.a. ''Aall-Ulefos'', ''Tinfos'' og ''Union''.  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''7 arkiv'''<br />'''74,4 hm''']]

|-

||  

*To verksemder sysselsatte 605 personar i 1900.<ref>[[Kjeldearkiv:Industristatistikk for Telemark anno 1900|Industristatistikken for Telemark anno 1900]].</ref>  

*Papirindustrien forsvinn i løpet av perioden.  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''7 arkiv'''<br />'''268,4 hm''']]

|-

||  

||  

||  

||

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''1 arkiv'''<br />'''1 hm''']]

|-

||  

*Hydro-systemet skapte nye bysamfunn frå 1904. Med utbygginga på Herøya på slutten av 1920-åra gjekk det ei industriåre frå Vestfjorddalen til Porsgrunn. Mekanisk teknologi og naturgitt drivkraft i form av vasskraft rådde i industrien.

*Oppløysing av «Hydro-systemet» frå 1960-åra førte til innskrenking og nedlegging på Rjukan og Notodden og rasjonalisering og utflagging av produksjonen på Herøya. Tilsette på Herøya i 1966: 6077, i 2004: 1825.<ref>Telemark Historie 3, s. 56</ref>  

||

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''13 arkiv''' <br /> '''1181,8 hm''']]

|-

||  

||  

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''0 arkiv''' <br /> '''0 hm''']]

|-

||  

*Forbruksvarer som porselen.

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''5 arkiv''' <br /> '''133 hm''']]

|-

||  

||  

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''1 arkiv''' <br /> '''0,5 hm''']]

|-

||  

*Elektroniske merkevarer som ''Beha Fabrikker'' då elektrisitet kom.<ref>Telemark Historie 3, s. 22</ref>

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''0 arkiv''' <br /> '''0 hm''']]

|-

||  

*Skipsbygging og skipsreparasjon med tradisjonar i Grenland; jf. ''Porsgrunds Mekaniske Verksted'' (1873), ''Langesund Mekaniske Verksted'' (1914), og ''Trosvik Verksted'' i Brevik (1918). Overgangen frå segl til damp gjekk tregt, det same gjaldt overgangen frå damp- til motoralder. I 1914 var nesten 50 prosent seilskiptonnasje i Telemark, mot 23 prosent på landsbasis.<ref>Telemark Historie 3, s. 86</ref>  

*Plastbåtproduksjon, som ved ''Hansen & Arntzen'' frå 1969.

||

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''10 arkiv''' <br /> '''52,9 hm''']]

|-

||  

||  

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''0 arkiv''' <br /> '''0 hm''']]

|-

||  

*Iseksport var ein enorm industri i Telemark i 1900. Då arbeidde 1715 personar i 103 forskjellige verksemder.<ref>Jf. [[Kjeldearkiv:Industristatistikk for Telemark anno 1900|Industristatistikken for Telemark anno 1900]].</ref>  Industrien fekk det vanskelegare når elektrisitet og nyvinningar kom til. Produksjon av is til eksport opphøyrde på slutten av 30-talet, medan produksjonen for den lokale marknaden heldt fram til 1965.

*Mange av dei innovative forskningsverksemdene verdsleiande, m.a. plastforskningsverksemda ''Norner'' i Bamble og ''Oil in Water'' på Herøya som utviklar teknologi til reinsing av drikkevatn, samt oppsamling av oljesøl og gjenvinning av metall frå flygeaske.  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''1 arkiv''' <br />]]

|-

||  

||  

*Vasskraftutbygging ved Tokke og Hjartdøla. Kammerfoss frå 1958. Tokkeanlegget vart det største i sitt slag.

*I 1993 var 86 prosent av vasskreftene i fylket utnytta.<ref>Telemark Historie 3, s. 67</ref>     

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''4 arkiv''' <br /> '''5 hm''']]

|-

||  

||  

||  

||  

||  

[[Privatarkiv frå Telemark|'''2 arkiv''' <br /> ''']]

|-

||  

*Byrjinga på bygginga av fritidsbustader langs kysten (sommervillaer, pensjonat, kurbad og hotell).  

==Referansar==

<references/>

[[Kategori:Telemarksarkivet]]