Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
→Språk
(→Språk) |
|||
| Linje 10: | Linje 10: | ||
Idag har de fleste skogssamane svensk eller finsk som morsmål, men samisk blir stadig bruka i varierande grad ein del plassar. I '''[[Lule lappmark]]''' har såvel skogssamar som fjellsamar tala [[lulesamisk]]. I '''[[Pite lappmark]]''' har det derimot funnest ei tydelig språkgrense mellom fjellsamane, som tala [[pitesamisk]], eit språk nærmast i slekt med lulesamisk, og skogssamane, som vel så ofte<ref>I alle fall i nyare tid finst det likevel eksempel på pitesamiskspråklige skogssamar.</ref> tala [[umesamisk]], som ligg nærmare [[sørsamisk]]. Skogssamane i Malå og austre Sorsele har òg tala umesamisk.<ref name="Bergsland">{{bokref |efternamn=Bergsland |förnamn=Knut |titel=Lapps and Norsemen in olden times|år=1967 |utgivare=Instituttet for sammenlignende kulturforskning XXVI |utgivningsort=Bergen|sid=32–53 |kapitel= Lapp dialectal groups and problems of history}}</ref> | Idag har de fleste skogssamane svensk eller finsk som morsmål, men samisk blir stadig bruka i varierande grad ein del plassar. I '''[[Lule lappmark]]''' har såvel skogssamar som fjellsamar tala [[lulesamisk]]. I '''[[Pite lappmark]]''' har det derimot funnest ei tydelig språkgrense mellom fjellsamane, som tala [[pitesamisk]], eit språk nærmast i slekt med lulesamisk, og skogssamane, som vel så ofte<ref>I alle fall i nyare tid finst det likevel eksempel på pitesamiskspråklige skogssamar.</ref> tala [[umesamisk]], som ligg nærmare [[sørsamisk]]. Skogssamane i Malå og austre Sorsele har òg tala umesamisk.<ref name="Bergsland">{{bokref |efternamn=Bergsland |förnamn=Knut |titel=Lapps and Norsemen in olden times|år=1967 |utgivare=Instituttet for sammenlignende kulturforskning XXVI |utgivningsort=Bergen|sid=32–53 |kapitel= Lapp dialectal groups and problems of history}}</ref> | ||
Innafor '''[[Lycksele lappmark|Lycksele]]''' og '''[[Åsele lappmark|Åsele]]''' lappmarker vart skogssamane mesta heilt assimilert i løpet av 1800-talet og bytta språk til svensk. Det gamle språket deira gikk stort sett tapt. Men den samiske litteraturen som vart | Innafor '''[[Lycksele lappmark|Lycksele]]''' og '''[[Åsele lappmark|Åsele]]''' lappmarker vart skogssamane mesta heilt assimilert i løpet av 1800-talet og bytta språk til svensk. Det gamle språket deira gikk stort sett tapt. Men den samiske litteraturen som vart forfatta i Lycksele mot slutten av 1600-talet av [[Olaus Stephani Graan]] og begynnelsen av 1700-talet av [[Pehr Fjellström]] viser at de tala umesamisk der òg. Grensa mellom umesamisk og [[sørsamisk]] er omdiskutert, men oppteikningar av [[J.A. Nensén]] frå 1800-talets Åsele lappmark tyder på at skogssamane der òg tala ein dialekt som kan reknast til umesamisk. Språket deira skilte seg dermed frå den sørsamisken som vart tala og til ein viss grad enno blir tala av fjellsamane i Vilhelmina.<ref name="Bergsland"/> | ||
Skogssamane vart mesta fullstendig assimilert i '''[[Kemi lappmark]]''' òg; der bytta de språk til finsk. Av det gamle språket finst det i dag berre ein rest att i form av [[enaresamisk]], som blir tala av 200–300 personar. Den [[nordsamisk]]en som blir tala av betydelig fleire innbyggjarar i Finsk Lappland har vorte innført | Skogssamane vart mesta fullstendig assimilert i '''[[Kemi lappmark]]''' òg; der bytta de språk til finsk. Av det gamle språket finst det i dag berre ein rest att i form av [[enaresamisk]], som blir tala av 200–300 personar. Den [[nordsamisk]]en som blir tala av betydelig fleire innbyggjarar i Finsk Lappland har vorte innført gjennom seinare innvandring av fjellsamar.<ref name="Tegengren"/> | ||
==Religion== | ==Religion== | ||