Skogssamar: Forskjell mellom sideversjoner

== Försvunne skogssamiske kulturar ==

Samtidig som skogsreindrifta vart utvikla i store deler av indre Norrland, försvann de skogssamiske kulturane frå ytterområda. I [[Kemi lappmark]] kom det ei intensiv innflytting av [[svedjebruk]]ande [[finnar]] i løpet av 1500- och 1600-talet, noko som førte med seg at samane i området vart fullstendig assimilert og gikk heilt over til finsk i staden för samisk.<ref name="Tegengren">{{bokref |titel=En utdöd lappkultur i Kemi lappmark: studier i Nordfinlands kolonisationshistoria|efternamn=Tegengren|förnamn=Helmer|år=1952 }} </ref>

Ein tilsvarande prosess fann stad i [[Åsele lappmark|Åsele]] og [[Lycksele lappmark]]er i løpet av 1700-talet. I slutet av 1820-åra skreiv [[Petrus Læstadius]] i sin journal om muligheitene for å lære seg samisk för prestane:

Talande er elles ei formulering av Johan Vilhelm Zetterstedt frå reisa hans gjenom Umeå lappmarker i [[1832]]:

Den som var nybyggjar vart ikkje lenger rekna som lapp, og i heile Lycksele socken fanst ikkje lenger nokon lappar registrert i manntala.<ref>{{bokref |efternamn=Zetterstedt |förnamn=Johan Wilhelm|titel=Resa genom Umeå lappmarker i Vesterbottens län|origår=1833|år=1980 |utgivare=Två Förläggare Bokförlag |utgivningsort=Umeå|sid=205, 277 }}</ref> Den reindrifta som har vorte dreve i Kemi, Åsele og Lycksele lappmarker etter den tid har vore fjellreindrift.

[[Fil:Arvid Nilssons lappskatteland 1758.jpg|thumb|300px|Stensundslandet, her kalla «Arfvid Nilsſons Land», på Råskillnadsdeputationens kart frå 1758. «Rötjern nybygge» er novarande Rödvattnets by. Vassdraget øvst på bildet er Lägstaån, ei sideelv til [[Flärkån]] i avrinningsområdet til [[Gideälven]].]]

Berre eitt lappeskatteland levde vidare i skogslandet sørom [[Malå]] utover 1800-talet. Det var det sørligaste av alle kjente land, Stensundslandet i [[Anundsjö socken]] i nordre [[Ångermanland]]. Nils Persson (1804&ndash;1880), kalla ''Nuenjetteme'', var den siste innehavaren. I [[1842]] fikk Nils Persson klare papir av länsstyrelsen på at han var i besittelse av Stensunds lappskatteland og at han hade rett til å utnytte landet så lenge han hade behov för det og betalte skatten sin. Det blir sagt at han let de tre døtrene sine setre reinane på de såkalla ''Trattbergen'' mellom Lägstaån og Häggsjöbäcken (Gammtratten, Varvliden og Siberget). Nils Persson dreiv skogsreindrift i området med reinane sine fram til han dødde i 1880. Reinane vart etterkvart overtekne av dotra Sara Johanna og mannen hennar, Lars Jonsson, som prøvde å leva som fjellsamar före de til slutt gav seg med reindrifta.<ref>{{bokref |efternamn=Westerdahl |förnamn=Christer|titel=Sydsamer|år=2008|utgivare=Båtdokgruppen AB|sid=150–166}}</ref>