Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
→Religion
(f2) |
|||
| Linje 16: | Linje 16: | ||
==Religion== | ==Religion== | ||
Av det litle vi veit om förkristen [[samisk religion]] kan nemnast at naturen vart oppfatta som besjela og at kvar viktige plass — fjell, vatn, fossar og liknande — hadde sitt eige åndevesen. Reindrifta, jakta og fisket hadde sine vernande gudevesen som heldt til i underlig forma steinar og knausar — ''siejde''. Til desse ''siejde'' ofra de for å få hell i ulike samanhengar. Noko eigentlig presteskap fanst ikkje; kvar familiefar kunne ta ''[[gievrie|runebomma]]'' til hjelp for å få kontakt med gudeverda. Dei som vart sett på som særlig flinke til dette var kjent som ''[[noaide|noaidar]]''. Vi veit òg at [[bjørn]]en var gjenstand for ein spesiell ''[[ | Av det litle vi veit om förkristen [[samisk religion]] kan nemnast at naturen vart oppfatta som besjela og at kvar viktige plass — fjell, vatn, fossar og liknande — hadde sitt eige åndevesen. Reindrifta, jakta og fisket hadde sine vernande gudevesen som heldt til i underlig forma steinar og knausar — ''siejde''. Til desse ''siejde'' ofra de for å få hell i ulike samanhengar. Noko eigentlig presteskap fanst ikkje; kvar familiefar kunne ta ''[[gievrie|runebomma]]'' til hjelp for å få kontakt med gudeverda. Dei som vart sett på som særlig flinke til dette var kjent som ''[[noaide|noaidar]]''. Vi veit òg at [[bjørn]]en var gjenstand for ein spesiell ''[[bjørnekult]]'' med intrikate seremoniar.<ref name="Manker Heliga"> {{bokref |efternamn=Manker |förnamn=Ernst|titel=Lapparnas heliga ställen |serie=Acta Lapponica XIII |år=1957|utgivningsort=Stockholm}}</ref> | ||
I Ernst Manker sitt verk ''Lapparnas heliga ställen'' finst ein hel del eksempel på siejde og offerplassar innafor skogssamisk område. Dit hører blant anna dei metallrike [[samiske offerplassfunn|offerplassfunna]] i [[Unna Saiva]], [[Gråträskfunnet|Gråträsk]], [[Vindelgransele]] og [[Bäsksjöfunnet|Bäcksjö]]. Som eksempel på ein siejdde kan nemnast den i Fristad ved øverenden av Arvidsjaurssjön. Han bestod av ein halvmeterhøg, mesta svart stein med knudrut yte, plassert på ein större stein i sjøen, kring 20 meter frå stranda. Siejdden vart smurt med fiskfeitt, innvolar eller liknande for å gje fiskelykke.<ref name="Manker Heliga"/> | I Ernst Manker sitt verk ''Lapparnas heliga ställen'' finst ein hel del eksempel på siejde og offerplassar innafor skogssamisk område. Dit hører blant anna dei metallrike [[samiske offerplassfunn|offerplassfunna]] i [[Unna Saiva]], [[Gråträskfunnet|Gråträsk]], [[Vindelgransele]] og [[Bäsksjöfunnet|Bäcksjö]]. Som eksempel på ein siejdde kan nemnast den i Fristad ved øverenden av Arvidsjaurssjön. Han bestod av ein halvmeterhøg, mesta svart stein med knudrut yte, plassert på ein större stein i sjøen, kring 20 meter frå stranda. Siejdden vart smurt med fiskfeitt, innvolar eller liknande for å gje fiskelykke.<ref name="Manker Heliga"/> | ||