Veiledere, Administratorer
114 950
redigeringer
Straumsheim: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
{{nn}}
Ingen redigeringsforklaring |
({{nn}}) |
||
| (4 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''Straumsheim''' er ein gard ved tettstaden [[Straumgjerde]] i Sykkylven. Per | <onlyinclude>{{thumb|Straumsheim Sykkylven.jpg|Garden Straumsheim i 2015. I bakgrunnen ser vi litt av tettstaden Straumgjerde.|[[Eldar Høidal]]}} | ||
'''[[Straumsheim]]''' er ein gard ved tettstaden [[Straumgjerde]] i [[Sykkylven]]. Per 2015 har garden fire hovudbruk og fleire plassar. Det er ikkje noko byggjefelt knytt til garden, men nokre få hustomter er skilt ut og utbygde med private bustadhus. På Straumsheim er det også eit industrifelt. Noko sjøgrunn vart utskilt og fylt ut kring 1970. Her har det vore både møbelproduksjon, glasmeisterverksemd, bilverkstad, transportverksemd og produksjon av utstyr for marin næring. Bygdavegen gjekk tidlegare gjennom Straumsheim-tunet. Tidlig i 1970-åra vart vegen lagt om, og han går no rett i overkant av industriområdet. </onlyinclude> | |||
Garden har namn etter «den korte strøm mellem fjorden og Fetvandet» ([[Oluf Rygh|Rygh]]). Av eldre former kan nemnast Strømsym (1520), Strømsim (1629), Strømbsimb (1634) og Strømsemb (1680). Seinare i lang tid Strømsem. Etter at forma Strømsheim vart vanleg på [[1800-talet]], og forma Straumsheim vart teken i bruk då landsmålet tok til å vinne fram i skulen, har desse to formene begge vore brukte som familienamn. Men i talemålet har vel namnet alltid hatt «au» i første staving. [[Hundeidvik]]arar har sagt «innj onde Strauma» når dei meinte Straumsheim eller dei andre gardane ved enden av Sykkylvsfjorden. | Garden har namn etter «den korte strøm mellem fjorden og Fetvandet» ([[Oluf Rygh|Rygh]]). Av eldre former kan nemnast Strømsym (1520), Strømsim (1629), Strømbsimb (1634) og Strømsemb (1680). Seinare i lang tid Strømsem. Etter at forma Strømsheim vart vanleg på [[1800-talet]], og forma Straumsheim vart teken i bruk då landsmålet tok til å vinne fram i skulen, har desse to formene begge vore brukte som familienamn. Men i talemålet har vel namnet alltid hatt «au» i første staving. [[Hundeidvik]]arar har sagt «innj onde Strauma» når dei meinte Straumsheim eller dei andre gardane ved enden av[[Sykkylvsfjorden]]. | ||
Både gardsnamnet og lokaliseringa tyder på at dette er ein gammal gard. Vi finn elles namnet i dei gamle sunnmørsættlegga frå 1100-1200-talet. Men garden kan vere mykje eldre. Det er prova at det fanst gardar med namn som enda på -heim før 500 e. Kr., og der er endå eldre spor etter åkerbruk på [[Sunnmøre]]. | Både gardsnamnet og lokaliseringa tyder på at dette er ein gammal gard. Vi finn elles namnet i dei gamle sunnmørsættlegga frå 1100-1200-talet. Men garden kan vere mykje eldre. Det er prova at det fanst gardar med namn som enda på -heim før 500 e. Kr., og der er endå eldre spor etter åkerbruk på [[Sunnmøre]]. | ||
== Utskifting == | == Utskifting == | ||
Rett overfor garden ligg det over 1000 meter høge [[Straumshornet]] som stengjer noko for morgonsola. Midtsommars slepp solskinet ned til garden ved | <onlyinclude>Rett overfor garden ligg det over 1000 meter høge [[Straumshornet]] som stengjer noko for morgonsola. Midtsommars slepp solskinet ned til garden ved ½ 8-tida. Garden har eit sentralt lægje, og tuna ligg frå 100 til 200 meter frå hovudvegen.</onlyinclude> Straumsheim grensar til Fet, som ligg ved andre enden av Fitjavatnet, men avstanden dit er så stor at ein ikkje gjerne tenkjer på Fet og Straumsheim som grannegardar. I aust ligg utmark og fjell, i nord Riksheimgjerde. Fjorden og vatnet, med den korte Straumen i mellom, dannar grensa mot Straume og [[Straumgjerde]]. | ||
Frå tidleg på [[1600-talet]] hadde Straumsheim fire jamstore bruk, og før utskiftinga i [[1834]] låg alle tuna tett i lag søraust for elva. For å få slutt på den gamle teigblandinga møttest alle brukarane i forlikskommisjonen, men det lukkast ikkje å kome til ei semje om ei utskifting «i mindelighed». Brukarane ville ha saka for retten etter lov av 17. august [[1821]]. Den 6. august 1834 tok utskiftinga til og vart avslutta 4. oktober. Ein brukar måtte flytte ut frå gamletunet, og alle ville helst sleppe, for på den staden det eine bruket skulle flyttast til såg det så armt ut, utan ei einaste åkerbot. Men lægjet var elles framifrå, og brukaren av Andersgarden såg nok at der kunne det bli til noko. Han gjekk med på å flytte og fekk sitt i eitt stykke. Det same fekk Ellendgarden, og dei to andre bruka fekk sitt i to stykke. | Frå tidleg på [[1600-talet]] hadde Straumsheim fire jamstore bruk, og før utskiftinga i [[1834]] låg alle tuna tett i lag søraust for elva. For å få slutt på den gamle teigblandinga møttest alle brukarane i forlikskommisjonen, men det lukkast ikkje å kome til ei semje om ei utskifting «i mindelighed». Brukarane ville ha saka for retten etter lov av 17. august [[1821]]. Den 6. august 1834 tok utskiftinga til og vart avslutta 4. oktober. Ein brukar måtte flytte ut frå gamletunet, og alle ville helst sleppe, for på den staden det eine bruket skulle flyttast til såg det så armt ut, utan ei einaste åkerbot. Men lægjet var elles framifrå, og brukaren av Andersgarden såg nok at der kunne det bli til noko. Han gjekk med på å flytte og fekk sitt i eitt stykke. Det same fekk Ellendgarden, og dei to andre bruka fekk sitt i to stykke. | ||
| Linje 35: | Linje 36: | ||
==Kjelde== | ==Kjelde== | ||
*Gjævenes, Martin: Gardssoge for Sykkylven. Band 3 | *Gjævenes, Martin: ''Gardssoge for Sykkylven. Band 3'', Sykkylven 1983. | ||
*{{Høidal 1990}} | *{{Høidal 1990}} | ||
[[Kategori:Sykkylven leksikon]][[Kategori:Garder]][[Kategori:Sykkylven kommune]] | [[Kategori:Sykkylven leksikon]] | ||
[[Kategori:Garder]] | |||
[[Kategori:Sykkylven kommune]] | |||
{{F2}} | |||
{{nn}} | |||