Skribenter
4 115
redigeringer
m
→Kyrkjene på Veum gamle kyrkjestad
m (→Noverande kyrkje: leif) |
|||
| Linje 4: | Linje 4: | ||
== Kyrkjene på Veum gamle kyrkjestad == | == Kyrkjene på Veum gamle kyrkjestad == | ||
J. L. Qvisling skriv: ”Den gamle Heglands kirke var efter besiktigelsen av 1668 en stavkirke, likeledes Veum daverende kirke.” (s. 100). I 1668 høyrer vi om henne som ei stavkyrkje som var i dårleg stand og som trong årleg reparasjon. På Universitetets Oldsaksamling er vangar frå stavkyrkjeportal frå denne kyrkja med museumsnr. C34861 a-b | J. L. Qvisling skriv: <blockquote> | ||
”Den gamle Heglands kirke var efter besiktigelsen av 1668 en stavkirke, likeledes Veum daverende kirke.” | |||
</blockquote> (s. 100). I 1668 høyrer vi om henne som ei stavkyrkje som var i dårleg stand og som trong årleg reparasjon. På Universitetets Oldsaksamling er vangar frå stavkyrkjeportal frå denne kyrkja med museumsnr. C34861 a-b | |||
Ei t[[Bilde:Veum kirke - tegning av 1847 ved Axel Christian Smith Arbo - 1825-1906 - skissebok fra 1847.jpg|thumb|Veum kirke - tegning av Axel Christian Smith Arbo, 1847]] Teikninga syner den siste kyrkja på staden, bygd i 1727 og rive truleg 1863. Ho var bygd som ei langkyrkje. Teikninga er frå ei av fleire skissebøkar som er på museet i Arendal. Skissene er teikna i tidsromet 1847 – 1858 av dr. Axel Chr. Smith Arbo som var lækjar i Åmli, fødd i Åmli i 1825 og mellom anna sers interessera i botanikk. Denne skissa er som vi ser frå 1847. | Ei t[[Bilde:Veum kirke - tegning av 1847 ved Axel Christian Smith Arbo - 1825-1906 - skissebok fra 1847.jpg|thumb|Veum kirke - tegning av Axel Christian Smith Arbo, 1847]] Teikninga syner den siste kyrkja på staden, bygd i 1727 og rive truleg 1863. Ho var bygd som ei langkyrkje. Teikninga er frå ei av fleire skissebøkar som er på museet i Arendal. Skissene er teikna i tidsromet 1847 – 1858 av dr. Axel Chr. Smith Arbo som var lækjar i Åmli, fødd i Åmli i 1825 og mellom anna sers interessera i botanikk. Denne skissa er som vi ser frå 1847. | ||
| Linje 10: | Linje 12: | ||
Gunnar Gunnarson Flaske Veum levde frå 1709 til 1798. Etter tradisjonen laga han biletskur, treskur og rosemåling til kyrkja. Han var gardson på S. Veum og rydda seg husmannsplass på Floske. Det var far til Gunnar som var byggmeister for kyrkja. Kor mykje han laga av det fyrste inventaret er likevel usikkert. | Gunnar Gunnarson Flaske Veum levde frå 1709 til 1798. Etter tradisjonen laga han biletskur, treskur og rosemåling til kyrkja. Han var gardson på S. Veum og rydda seg husmannsplass på Floske. Det var far til Gunnar som var byggmeister for kyrkja. Kor mykje han laga av det fyrste inventaret er likevel usikkert. | ||
Det einaste H.J.Wille skriv om Veum kyrkje er: ”Ved Veum Kirke findes tvende Stene med Runeskrift.” - Om Skafså kyrkje skriv han: ” – er en liden net Trækirke, ganske smuk inden i, malet efter Bonde-Facon.” Kanskje han ville sagt dette om Veum kyrkje og?? | Det einaste H.J.Wille skriv om Veum kyrkje er: <blockquote> | ||
”Ved Veum Kirke findes tvende Stene med Runeskrift.” | |||
</blockquote> - Om Skafså kyrkje skriv han: ” – er en liden net Trækirke, ganske smuk inden i, malet efter Bonde-Facon.” Kanskje han ville sagt dette om Veum kyrkje og?? | |||
Johann Michael Lund skriv: ”Gaarden Veum, hvor Annex-Kirken for Veums Sogn befindes. Denne Annex Kirke er af Træe, ligesom de fleste andre i Øvre-Tellemarken, og har et Spiir; men er ikke meget gammel, dog er den uanseelig. I Syd fra Kirken er en stor Kæmpe Høi.” (Spir: Tilspissa avslutning av taket på eit tårn. (”Aschehaoug.”) Kan nok vere nytta om ein slag takryttar som her.) | Johann Michael Lund skriv: <blockquote> | ||
”Gaarden Veum, hvor Annex-Kirken for Veums Sogn befindes. Denne Annex Kirke er af Træe, ligesom de fleste andre i Øvre-Tellemarken, og har et Spiir; men er ikke meget gammel, dog er den uanseelig. I Syd fra Kirken er en stor Kæmpe Høi.” | |||
</blockquote> (Spir: Tilspissa avslutning av taket på eit tårn. (”Aschehaoug.”) Kan nok vere nytta om ein slag takryttar som her.) | |||
I samband med at den nye Moland kyrkje vart innvigd var det bispevisitas i 1843. Det vart då avgjort at annekssoknet Heggland skulle delast mellom hovudsoknet Moland og annekssoknet Veum. ”--- hvis gamle kirke i saa fald ogsaa maatte nedrives, baade fordi den antoges da at vilde bli for liten, og derhos fordi den, om den skulde bli staaende, vilde trængt betydelige reparationer.” Det vart gjort ei grundig vurdering av kyrkja og ut frå dette fastsett at ein skulle bygge ny kyrkje innan 1850. | I samband med at den nye Moland kyrkje vart innvigd var det bispevisitas i 1843. Det vart då avgjort at annekssoknet Heggland skulle delast mellom hovudsoknet Moland og annekssoknet Veum. <blockquote> | ||
”--- hvis gamle kirke i saa fald ogsaa maatte nedrives, baade fordi den antoges da at vilde bli for liten, og derhos fordi den, om den skulde bli staaende, vilde trængt betydelige reparationer.” | |||
</blockquote> Det vart gjort ei grundig vurdering av kyrkja og ut frå dette fastsett at ein skulle bygge ny kyrkje innan 1850. | |||
Det vart og avgjort å flytte kyrkjestaden ned til Øyane ved den nye riksvegen. Det var tronge tider i 1847-48 og det var sterke krefter for å halde på kyrkja der ho var og hadde vore. J.L.Qvisling skriv: ”---forhaledes herved den nye kirkes opførelse, saa at den nye, meget tækkelige kirke paa det langt bekvemmere sted, hvor den nu ligger, paa Øiansletten nedenunder Veum, like ved den nye hovedvei, først kunde indvies 10 aar efter, i 1863.” (s. 216) | Det vart og avgjort å flytte kyrkjestaden ned til Øyane ved den nye riksvegen. Det var tronge tider i 1847-48 og det var sterke krefter for å halde på kyrkja der ho var og hadde vore. J.L.Qvisling skriv: <blockquote> | ||
”---forhaledes herved den nye kirkes opførelse, saa at den nye, meget tækkelige kirke paa det langt bekvemmere sted, hvor den nu ligger, paa Øiansletten nedenunder Veum, like ved den nye hovedvei, først kunde indvies 10 aar efter, i 1863.” | |||
</blockquote> (s. 216) | |||
Den gamle kyrkja vart altså rive. Inventar og meir faste delar vart spreidd utover. Det er ein del på gardane i soknet, døypefonten kom til N. Skrede og er no på Gaastjønn i Skafså, altertavla er på Telemark Museum i Skien, og enkelte ting er på Fyresdal Bygdemuseum dit dei i seinare tid er kome som gåver. Der er mellom anna ein ”lydhimmel” som truleg var over preikestolen. Den eine av klokkene i noverande Veum kyrkje er frå tidlegare kyrkje. Ho ber innskrifta: ”Anni 1641 er denne klock støbt til Veyre kirke.” (Veum) | Den gamle kyrkja vart altså rive. Inventar og meir faste delar vart spreidd utover. Det er ein del på gardane i soknet, døypefonten kom til N. Skrede og er no på Gaastjønn i Skafså, altertavla er på Telemark Museum i Skien, og enkelte ting er på Fyresdal Bygdemuseum dit dei i seinare tid er kome som gåver. Der er mellom anna ein ”lydhimmel” som truleg var over preikestolen. Den eine av klokkene i noverande Veum kyrkje er frå tidlegare kyrkje. Ho ber innskrifta: <blockquote> | ||
”Anni 1641 er denne klock støbt til Veyre kirke.” (Veum) | |||
</blockquote> | |||
== Noverande kyrkje == | == Noverande kyrkje == | ||