Borgund stavkyrkje
| Borgund stavkyrkje | |
|---|---|
| |
Foto: Svein Harkestad (2007).
| |
| Stad: | Borgund i Lærdal |
| Byggeår: | etter 1181 |
| Vigd til: | Apostelen Andreas |
| Kyrkjegard: | Borgund kyrkjegard |
| Kyrkjesamfunn: | Til 1537: Den katolske kyrkje Etter 1537: Den norske kyrkje |
| Bispedøme: | Bjørgvin |
| Prosti: | Indre Sogn |
| Prestegjeld: | Lærdal |
| Fellesråd: | Lærdal |
| Sokn: | Borgund |
| Teknikk: | stav |
| Materiale: | tømmer |
| Støpul: | Ja |
| Preikestol: | omkr. 1550–1570 |
| Døypefont: | Mellomalder, i granitt |
| Altar: | Mellomalder, med relikviegjemme |
| Altartavle: | 1654, «Krossfestinga» |
Borgund stavkyrkje i Borgund i Lærdal kommune vart reist på slutten av 1100-talet. Kyrkja reknast som ein av dei best bevarte av stavkyrkjane, og har vore nytta som modell ved restaureringar av andre kyrkjer. Ho er først nemnd i skriftlege kjelder i 1342, men årringsdatering syner at tømmeret var felt vinteren 1180/1181, og alt tyder på at kyrkja vart reist mellom 1181 og 1200.
Kyrkja vart nytta av Borgund sokn heilt til 1868, då Borgund kyrkje stod klar. Kyrkjegarden ved stavkyrkja er framleis i bruk.
I 1877 kjøpte Fortidsminneforeningen stavkyrkja, som i dag er museumskyrkje. Ho vart tidleg eit kjend turistmål, og allereie i 1898 vart den første turistbrosjyra på både norsk og engelsk om kyrkja trykt opp. Det er i dag lagt eit tregolv over dei originale plankane for å verne dei mot slitasje, og det er sett opp gjennomsiktig plast over runeinnskriftene.
Store delar av interiøret frå mellomalderen er bevart. Korskiljet vart fjerna etter reformasjonen, og det vart sett inn benker. Altertavla med «Krossfestinga» er frå 1654. Men sjølve alteret er frå mellomalderen, og har relikviegjemme. Døpefonten i granitt i også frå mellomalderen. Preikestolen er frå omkring 1550–1570, det vil seie om lag ein generasjon etter reformasjonen. Vigselskorsa er bevart på sørveggen, og elles på veggane finn ein innrissa figurar og runer frå mellomalderen.
Galleri
Frå Denkmale einer sehr ausgebildeten Holzbaukunst aus den frühesten Jahrhunderten in den innern Landschaften Norwegens, utg. 1837.
Grunnplan. Frå Denkmale einer sehr ausgebildeten Holzbaukunst aus den frühesten Jahrhunderten in den innern Landschaften Norwegens, utg. 1837.
Teikning frå Mindeblade, utg. 1848.
Kyrkja og støpulen. Frå Voyages de la Commission scientifique du Nord, en Scandinavie, en Laponie, au Spitzberg et aux Feröe, utg. 1852.
Frå Voyages de la Commission scientifique du Nord, en Scandinavie, en Laponie, au Spitzberg et aux Feröe, utg. 1852.
Portalar og grunnplan. Frå Voyages de la Commission scientifique du Nord, en Scandinavie, en Laponie, au Spitzberg et aux Feröe, utg. 1852.
Frå Nordiska taflor, utg. 1865.
Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1945–1960).
Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1945–1960).
Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1945–1960).
Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1945–1960).
Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1960).
Svalgangen.Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1945–1960).
Koret.Foto: Narve Skarpmoen (omkr. 1900–1930).
Foto: Narve Skarpmoen (omkr. 1900–1930).
Støpul.Foto: Halvor Vreim (1948).
Støpul.Foto: Halvor Vreim (1948).
