Lærarkurset i Sogndal 1882
Eit lærarkurs i Sogndal 3.-29. august 1882 var truleg det fyrste kurset i landet der allmugeskulelærarar fekk opplæring i landsmål. Det var Sogndal folkehøgskule ved styraren Henrik Mohn Dahl som skipa til kurset.
Desse hadde føredrag på kurset (tal føredrag i parentes):
- N. A. Dahl (4), rådmann i Bergen
- E. J. Hambro (7), skulestyrar i Bergen
- Christopher Bruun (12), styrar ved Vonheim folkehøgskule
- Jakob Sverdrup (3), sokneprest
- Edvard Sverdrup (3), student
- Helleland (2), høgskulestyrar
- Henrik Mohn Dahl (12), høgskulestyrar
Elles var det øvingar i landsmål ved lærar Olav Sande, øvingar i song ved lærar Vilhelm Flugeim og øvingar i deklamasjon ved H. M. Dahl.
Kurset var truleg svært viktig for å spreie dugleik i landsmål og kunnskap om målreisinga utover i bygdene i Sogn.
I 1885 heldt folkehøgskulen eit nytt lærarkurs med landsmålsopplæring. Det vart same året òg halde lærarkurs i Trøndelag og på Austlandet. Dei tre kursa fekk då statstilskot, men søknadene førte til eit svært langt og oppheta ordskifte i Stortinget (sjå jamstellingsvedtaket).
Deltakarar
Kurset hadde 35 faste mannlege deltakarar og 7 kvinner. 10 menn og 23 kvinner var med stuttare tid, så i snitt var det 60 deltakarar til stades. Deltakaravgifta var 5 kr. Den følgande lista er ei nøyaktig avskrift av elevprotokollen.
Nr | Namn/overskrift | Stad |
---|---|---|
Mænd | ||
a. faste medlemmer | ||
1. | Johannes Engesæter | Sogndal |
2. | Lærer Ole J. Brathole | Lyster |
3. | Lærer Tomas Kilen | Årdal |
4. | Lærer Eirik Mundal | Balestrand |
5. | Lærer Jens Mundal | Sogndal |
6. | Lærer Simon Ladstein | Finni v. Stavanger |
7. | Lærer Knut Byrkjeland | Finni v. Stavanger |
8. | Kirkesanger Øvrebø | Balestrand |
9. | Kirkesanger Bøtun | Leikanger |
10. | Kirkesanger Bremer | Lærdal |
11. | Kirkesanger Flesje | Leikanger |
12. | Lærer Henrik Børnæs | Masfjorden |
13. | Lærer Gullak Fosse | Vossestranden |
14. | Lærer Laberg | Lærdal |
15. | Kirkes. Sjur Næsse | Sogndal |
16. | Lærer Bjordal | Aurland |
17. | Kirkes. Elias Ås | Klep (Jæderen) |
18. | Kirkes. Arnfinn Refsdal | Vik |
19. | Kirkes. Syltevik | Lærdal |
20. | Kirkes. Erling Gurvin | Sogndal |
21. | Lærer Vammerok | Ladvik |
22. | Kirkes. O. Dahle | Balestrand |
23. | Seminarist M. Slinde | Sogndal |
24. | Lærer Olav Sande | Leikanger |
25. | Lærer Vilhelm Flugum | Sogndal |
26. | Lærer Ola Bjørkum | Lærdal |
27. | Gårdbr. Jan Hovland | Årdal |
28. | Kirkesanger Sunde | Stryn |
29. | Kirkesanger Tjøn | Leikanger |
30. | Lærer Åmund Slinde | Leikanger |
31. | Lærer Erling Raunehaug | Sogndal |
32. | Lærer P. Urdahl | Lyster |
33. | Lærer H. Husum | Lærdal |
34. | Lærer A. Holen | Sogndal |
35. | Lærer Ola Foss | Sogndal |
b. tilhørere på kortere tid | ||
1. | O. Mæland | Amerika |
2. | Lærer M. Åberge | Sogndal |
3. | Redaktør M. Skaar | Vikør |
4. | Lærer Johnsen | Balestrand |
5. | Kristen Eide | Sogndal |
6. | Nils Bjørgum | Voss |
7. | Lærer Voldal | Sogndal |
8. | Lærer Lasse Trædal | Ladvik |
9. | Høiskoleforst. Helleland | Ullensvang |
10. | Lærer H. Hellen | Balestrand |
Kvinder | ||
a. faste medlemmer | ||
1. | Mette Dahl | Sogndal |
2. | Helene Smith | Sogndal |
3. | Britta Bjørge | Voss |
4. | Johanna Flesje | Balestrand |
5. | Sofie Hambro | Bergen |
6. | Anna Sund | Askim |
7. | Augusta Engh | Sogndal |
b. tilhørere i kortere tid | ||
1. | Frk. Rosendahl | Bergen |
2. | Frk. Vedelbo[?] | Bergen |
3. | Frk. Helene Moen | Bergen |
4. | Frk. Gina Hambro | Bergen |
5. | Kristine Fulgum | Sogndal |
6. | Frk. Normann | Stavanger |
7. | Fru Meyer | Egersund |
8. | Fru Rønneberg | Sogndal |
9. | Hanna Meyer | Sogndal |
10. | Frk. Hauge | Bergen |
11. | Frk. Hauge | Bergen |
12. | Frk. Lange | Bergen |
13. | Frk. Krog | Bergen |
14. | Fru Meyer | Vik |
15. | Fru Meyer | Sogndal |
16. | Fru Engh | Sogndal |
17. | Frk. Dekker | Bergen |
18. | Fru Skaar | Vikør |
19. | Frk. Marie Farre[?] | Ålborg, Danm. |
20. | Margrete Urdahl | Lyster |
21. | Marie Schieldrup | Sogndal |
22. | Frk. Hermansen[?] | Sogndal |
23. | Frk. Lem | Sogndal |
Kjelder
- Sogndal folkehøgskules arkiv, elevprotokoll 1881-1901
- Bondevik, Kjell (red.). (1971). Sogndal folkehøgskule i 100 år - 1871-1971. Sogndal, s. 56.
- Innbyding til kurset, Sogns Tidende 28.4.1882.