Veiledere, Administratorer
9 136
redigeringer
Redigering (knappare ingress)
(Redigering (knappare ingress)) |
|||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb høyre|Eivind Berggrav ung.jpg|Eivind Berggrav, Østlandsk reisnings fyrste formann (ukjend fotograf).}}'''[[Østlandsk reisning]]''' var ein språkpolitisk organisasjon som gjekk inn for eit sterkare innslag av folkemålet i riksmål og større rom for austlandske bøyingsformer i nynorsknormalen. Det var med andre ord ei språkpolitisk linje som sidan har vore kjend som [[samnorsk]]. I vidare forstand kan ein sjå Østlandsk reisning som ein framstøyt for regional, sosial og kulturell sjølvhevding, med uttala brodd både mot eit danskfundert riksmål dyrka av urbane eliter, og mot det som vart oppfatta som vestlandsdominansen i norskdomsrørsla. Organisasjonen var i verksemd i åra 1916-1926, og lykkast i å øve innverknad på rettskrivingsreforma i 1917, som fekk svært «radikale» valfrie former i båe skriftspråka. | <onlyinclude>{{thumb høyre|Eivind Berggrav ung.jpg|Eivind Berggrav, Østlandsk reisnings fyrste formann (ukjend fotograf).}}'''[[Østlandsk reisning]]''' var ein språkpolitisk organisasjon som gjekk inn for eit sterkare innslag av folkemålet i riksmål og større rom for austlandske bøyingsformer i nynorsknormalen. Det var med andre ord ei språkpolitisk linje som sidan har vore kjend som [[samnorsk]]. I vidare forstand kan ein sjå Østlandsk reisning som ein framstøyt for regional, sosial og kulturell sjølvhevding, med uttala brodd både mot eit danskfundert riksmål dyrka av urbane eliter, og mot det som vart oppfatta som vestlandsdominansen i norskdomsrørsla. Organisasjonen var i verksemd i åra 1916-1926, og lykkast i å øve innverknad på rettskrivingsreforma i 1917, som fekk svært «radikale» valfrie former i båe skriftspråka. | ||
1920-åra har vore rekna som ein stille periode i språkhistoria, men etter språkforskaren [[Ernst Håkon Jahr]] er dette ei mistyding. I tiåret etter fyrste verdskrig vart mange av dei språkpolitiske slaga utkjempa i kommunane, på lokalplanet, og fekk derfor ikkje merksemd i den riksdekkjande pressa. Østlandsk reisning var innblanda i mange lokale språkkampar på Austlandet, som talsmenn for dei som ønskte ei meir talemålsnær rettskriving.</onlyinclude><ref>Jahr 1978, baksida.</ref> | |||
== Tre kjende namn i framgrunnen == | |||
Tiltaket starta som ei samarbeidsnemnd mellom dei frilynte ungdomslaga på det sentrale og sørlege Austlandet. Ungdomsrørsla her heldt ein viss fråstand til målrørsla. Det skilde dei ut frå ungdomslaga andre stader i landet og sentralorganisasjonen [[Noregs ungdomslag]], som slutta hugheilt opp om landsmålet, også organisatorisk gjennom [[Noregs mållag]]. | Tiltaket starta som ei samarbeidsnemnd mellom dei frilynte ungdomslaga på det sentrale og sørlege Austlandet. Ungdomsrørsla her heldt ein viss fråstand til målrørsla. Det skilde dei ut frå ungdomslaga andre stader i landet og sentralorganisasjonen [[Noregs ungdomslag]], som slutta hugheilt opp om landsmålet, også organisatorisk gjennom [[Noregs mållag]]. | ||
Østlandsk reisning hadde tre markante framgrunnsfigurar. Det var cand. theol. [[Eivind Berggrav]], som den gongen var styrar for [[amtsskole|amtsskulen]] på [[Fetsund]], svogeren [[Didrik Arup Seip]], språkhistorikar og nyutnemnd professor, og [[Halvdan Koht]], professor i historie. Av desse var det fyrstnemnde som gjorde opptakten. | Østlandsk reisning hadde tre markante framgrunnsfigurar. Det var cand. theol. [[Eivind Berggrav]], som den gongen var styrar for [[amtsskole|amtsskulen]] på [[Fetsund]], svogeren [[Didrik Arup Seip]], språkhistorikar og nyutnemnd professor, og [[Halvdan Koht]], professor i historie. Av desse var det fyrstnemnde som gjorde opptakten. | ||
== Stifting og styre == | == Stifting og styre == | ||