Alexander Bugge (1870–1929): Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Alexander Bugge (1870-1929)|Alexander Bugge]]''' (fødd i [[Kristiania]] [[30. desember]] [[1870]], død i København [[24. desember]] [[1929]]) var historikar. Han var professsor ved Universitetet i Kristiania 1903-1912, deretter statsstipendiat. Det faglege hovudområdet hans var vikingtidssamfunnet og mellomalderen, med vekt på handels-, skipsfarts-, og byhistorie, og dessutan eldre busetjingshistorie. Ved sida av fleire betydningsfulle vitskaplege avhandlingar, skreiv han populærvitskaplege historiske framstillingar, og han var ein etterspurd foredragshaldar. Bugge var blant dei akademikarane som engasjerte seg sterkt i den lokalhistoriske rørsla tidleg på 1900-talet. Mellom anna skreiv han gards- og ættesoge for [[Våler]] i [[Solør]].

 

Foreldra var professor [[Sophus Bugge]] (1833-1907) og Karen Sophie fødd Schreiner (1835-1897).  Han var soneson av trelasthandlar og skipsreiar [[Alexander Bugge]] (1790-1854).  

Professor Bugge gifta seg i 1903 med Marie Magdalene Graff (1877-1934), dotter av oberstløytnant Oscar Graff og Magdalene Eleonore Wetlesen.

Alexander Bugge byrja på universitetsstudiane i 1890 og vart cand. philol. i 1894. Frå 1895 var han universitetsstipendiat. Det same året hadde han eit studieopphald i London, som gav grunnlag mellom anna for avhandlingar om handelen mellom Noreg og England til byrjinga av 1400-talet, og om gotlenderane sin handel på Noreg og England på 1300-talet. Han var i det heile internasjonalt orientert med mange studieopphald i England, Irland (han lærde seg irsk), Nederlanda, Tyskland og Italia.

I [[1903]] vart han utnemnd til professor i historie ved Universitetet i Kristiania, men søkte avskil frå embetet i [[1912]], etter alt å dømme av personlege årsaker, derunder alkoholproblem og sterk vantrivsel i utføringa av  undervisningspliktene. Han vart etter dette statsstipendiat, og heldt fram med sin vitskaplege og populærvitskaplege produksjon.

Alexander Bugge var også ein sentral kjeldeutgjevar. Han var medredaktør av fleire band av [[Diplomatarium Norvegicum]], og eineansvarleg for  band XIX og XX (utg. 1910-1915), der han sytte for at det kom med mykje materiale frå engelske arkiv. Saman med [[Oluf Kolsrud]] utgav han i 1919 eit spesialband av diplomatariet med brev frå [[Fyresdal]]. Det hadde noko samanheng med at han i lengre periodar budde i [[Telemark]] (Fyresdal og [[Kviteseid]]) etter at han slutta i professoratet.

 

Det var eit gjensidig stimulerande tilhøve mellom Alexander Bugges busetjingshistoriske studiar og hans interesse for lokalhistorie. Han var med i krinsen i [[Den norske historiske forening]] som heilt på byrjinga av 1900-taletarbeidde for å fremje lokalhistoria. Han bidrog med tre artiklar til ei spesialutgåve av [[Historisk tidsskrift]] som var vigd lokalhistorisk gransking (Rekke 4, band 5, utgitt 1909). Hans emne her var [[Munkeby kloster]] i [[Levanger]], Nordlands historie og [[Vestfold]] og [[ynglingeætta]]. Bugge vart vald inn i styret i den historiske foreininga i 1912, eit styre som har vore karakterisert som «mesta eit reint "lokalhistorisk" styre» ([[Lars Reinton]] i Lokalhistorie i forskning og kulturarbeid).

Frå 1920 engasjerte Bugge seg i sterkt i [[Solør-Odals historielag]], som vart skipa det året etter initiativ av [[Oluf Kolsrud]]. Bugge vart leiar for bygdebokarbeidet der. Planen var å utgje eit stort regionalhistorisk bokverk med eigne band for kvart herad i [[Solør]] og [[Odal]]. Bugge byrja med gardshistoria for [[Våler]], i nært samarbeid med skogeigar [[Ole Aslakrud]], som hadde samla mykje stoff. Det kom tre hefte av boka i 1923, og Bugge hadde mest ferdig manuskriptet til 1927. Boka kom fyrst i 1936, ferdigstilt av ein komite, der mellom anna [[Håvard Skirbekk]] , som «korrekturlesar», hadde redigert og komplettert Bugges  manuskript. Bugge fortel sjølv i eit forord frå 1922 om korleis arbeidet med Våler har vore drive, og kva planar som var lagde for det regionalhistoriske arbeidet. Han budde i denne perioden i månadsvis om gongen på [[Aslakrud]] og andre stader i Våler.

På denne tida gav Bugge også tilskot til lokalhistoria andre stader frå. Mellom anna kom i 1923 ''[[Arendal]] fra fortid til nutid'', redigert av [[Fredrik Scheel]], der Alexander Bugge skreiv om framveksten av byen på ein breiare bakgrunn av handel og skipsfart på [[Aust-Agder]].