Askøy kommune: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>'''[[Askøy kommune]]''' er ein kommune og ei øy i [[Hordaland fylke]]. Kommunesenteret er [[Kleppestø]]. Kommunen femner om øyane Askøy, [[Herdla]], [[Hanøy]] og nokre mindre øyar. Kommunen grensar mot [[Bergen kommune]] i aust, [[Meland kommune]] i nordaust, [[Radøy kommune]] i nord, og [[Øygarden kommune|Øygarden]] og [[Fjell kommune|Fjell]] kommunar i vest. Kommunen vart oppretta som formannskapsdistrikt i [[1837]] under namnet ''Askøen'' i samband med [[formannskapslovene]]. 1. juli [[1918]] vart [[Laksevåg]] skild ut som eigen kommune, medan kommunen i [[1964]] vart utvida med store delar av tidlegare Herdla kommune og dei delane av Meland kommune som låg på Askøy.</onlyinclude>

Eit gammalt namn på Askøy var ''Fenring'', som fyrste gong nemnast [[Gautreks saga]] frå slutten av [[1200-talet]]. Handlingane i sagaen er tidfesta åt midten av [[600-talet]], men det er ikkje sikkert om handlinga i han kan reknast for historisk. Seinare skal også [[Egil Skallagrimsson]] ha vori på Ask på Askøy i [[934]] for å føre ei arvesak på [[Gulating]], der han leid tap mot [[Eirik Blodøks]]. Askøy har fleire gravhaugar, mellom anna ved Ask. Kongshaugen som ligg på Hop kan vere frå bronsealderen.

I mellomalderen slo [[kong Sverre]] øyskjeggane i [[1194]] i slaget ved [[Florvåg]]. Seinare vart staden likevel hamn for [[baglar]]ane, og på Herdla budde baglarkongen [[Filippus Simonsson]]. Då han døydde i 1217 kom baglarane og birkebeinarane til forlik, og i 1247 heldt kong Håkon Håkonsson gjestebud i Florvåg. [[Herdla kyrkje]] er nemnd i [[1146]], og vart i [[1308]] godkjend som kongeleg kapell av paven. Denne kyrkja vart riven etter stormskade i [[1861]], og kyrkja som står der no vart bygd i [[1863]].

Ask og Herdla var kongsgardar i eldre tid, medan garden Hop er frå [[1600-talet]]. På [[1500-tallet]] budde [[Olav Torkjellson]], den siste katolske biskopen i [[Bjørgvin]], på Ask. Der sette han seg imot lutherdommen saman med Olav Engelbrektsson, men dei tapte for kong Christian III, med den fylgja at både Ask og Herdla kyrkjer vart brend.

== Askøy i dag ==

Askøy har eiget [[Askøy vinmonopol|vinmonopol]], som vart oppretta i 2001. [[Askøy kystlag]] held til i kommunen.

* [http://snl.no/Ask%C3%B8y «Askøy» i Store Norske Leksikon.]

* [http://nn.wikipedia.org/wiki/Ask%C3%B8y_kommune «Askøy kommune» på nynorsk-wikipedia.]