Veiledere, Administratorer
172 712
redigeringer
Bygdebok: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (14 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''Bygdebok''' er ei fellesnemning for historiebøker som er skrivne om og for bestemte lokalsamfunn, ei bygd, ein kommune eller delar av ein kommune. Nemninga blir i dag mest brukt om dei to sjangrane [[gards- og slektshistorie]] og [[generell | {{thumb|Heimar og folk i Bykle band I.jpg|''Heimar og folk i Bykle band I''.}} | ||
'''[[Bygdebok]]''' er ei fellesnemning for historiebøker som er skrivne om og for bestemte [[Hjelp:Lokalsamfunn|lokalsamfunn]], ei bygd, ein kommune eller delar av ein kommune. Nemninga blir i dag mest brukt om dei to sjangrane [[Hjelp:gards- og slektshistorie|gards- og slektshistorie]] og [[generell bygde-, by- og regionshistorie]]. | |||
I visse samanhengar inkluderer omgrepet i tillegg også byhistorie og jamvel distrikts-/regionshistorie. Omgrepet «bybok» vart tidleg forsøkt innført som ein parallell til bygdeboka. I [[Lorens Bergs]] ''Arbeidsveiledning | I visse samanhengar inkluderer omgrepet i tillegg også [[Hjelp:Generell bygde-, by- og regionshistorie|byhistorie]] og jamvel [[Hjelp:Generell bygde-, by- og regionshistorie|distrikts-/regionshistorie]]. Omgrepet «bybok» vart tidleg forsøkt innført som ein parallell til bygdeboka. I [[Lorens Berg|Lorens Bergs]] ''Arbeidsveiledning i lokalhistoriske undersøkelser'' frå [[1914]] er det eigne avsnitt som omhandlar «bybøker». Og første band av ''Tønsbergs historie'' var t.d. utgjeve av «Tønsberg bybokkomité» (1928). Trass dette synest «bybok» ikkje å ha slått gjennom som eiga sjangernemning, men ein ser stundom omgrepet innbaka i samlenemninga «by- og bygdebøker». | ||
Tradisjonelt har «bygdebok» tydd bokverk, gjerne i mange band, som i tillegg til gards-, slekts- og allmennhistorisk stoff også inneheld utgreiingar om til dømes geologien i området, flora og fauna, målføre, stadnamn, folkeminne og andre emne knytte til bygda. Ambisjonen har vore å samle heimstadlæra i mest mogleg uttømande og helst litt monumental form. | Tradisjonelt har «bygdebok» tydd bokverk, gjerne i mange band, som i tillegg til gards-, slekts- og allmennhistorisk stoff også inneheld utgreiingar om til dømes geologien i området, flora og fauna, målføre, stadnamn, folkeminne og andre emne knytte til bygda. Ambisjonen har vore å samle heimstadlæra i mest mogleg uttømande og helst litt monumental form. | ||
{{thumb|Omslag Skedsmo-boka.jpg|''Skedsmo - En historie om samhold og splittelse''.}} | |||
Denne typen historieskriving vart for alvor etablert frå byrjinga av 1900-talet, i eit nært samarbeid mellom faghistorikarar som [[Oscar Albert Johnsen]], [[Yngvar Nielsen]] og [[ | Denne typen historieskriving vart for alvor etablert frå byrjinga av 1900-talet, i eit nært samarbeid mellom faghistorikarar som [[Oscar Albert Johnsen]], [[Yngvar Nielsen]] og [[Edvard Bull den eldre|Edvard Bull d.e.]] på den eine sida, og dyktige amatørar som [[Lorens Berg]], [[Ivar Kleiven]] og [[Jacob Aaland]] på den andre. I [[1906]] vart det på initiativ av [[Den norske historiske forening]] utarbeidd ein storstila plan for bygdebokarbeid, som la mønster for ei systematisk utarbeiding av både gards- og slektshistorie, by-, bygde- og regionshistorie. | ||
I dei følgjande åra vart det arrangert ei rekkje kurs, og rettleiingslitteratur vart utgjeve. Viktige døme er Lorens Bergs ''Arbeidsveiledning i lokalhistoriske undersøkelser'' (1914) og Edv. Bull d.e. sitt foredrag «Bygdehistoriens oppgaver». Det siste vart framført på bygdehistoriske kurs i [[Bergen]] [[1918]], [[Hamar]] og [[Kristiansand]] [[1919]], og seinare trykt fleire stader. | I dei følgjande åra vart det arrangert ei rekkje kurs, og rettleiingslitteratur vart utgjeve. Viktige døme er Lorens Bergs ''Arbeidsveiledning i lokalhistoriske undersøkelser'' (1914) og Edv. Bull d.e. sitt foredrag «Bygdehistoriens oppgaver». Det siste vart framført på bygdehistoriske kurs i [[Bergen]] [[1918]], [[Hamar]] og [[Kristiansand]] [[1919]], og seinare trykt fleire stader. | ||
Frå [[1922]] fekk lokalhistoria eit fagleg forum i tidsskriftet [[ | Frå [[1922]] fekk lokalhistoria eit fagleg forum i tidsskriftet [[Heimen]], som vart utgjeve av Landslaget for bygde- og byhistorie, skipa to år tidlegare. Ei av hovudoppgåvene for både organisasjonen og tidsskriftet var nettopp å fremje arbeidet med gode bygdebøker. Organisasjonen endra i [[1982]] namn til [[Landslaget for lokalhistorie]]. | ||
På Landslagets initiativ oppretta Stortinget i [[1955]] [[Norsk lokalhistorisk institutt]] (NLI), eit statleg organ som på permanent basis kunne halde fram det faglege rettleiingsarbeidet innan den bygde-, by- og regionshistoriske verksemda. | På Landslagets initiativ oppretta Stortinget i [[1955]] [[Norsk lokalhistorisk institutt]] (NLI), eit statleg organ som på permanent basis kunne halde fram det faglege rettleiingsarbeidet innan den bygde-, by- og regionshistoriske verksemda. | ||
[[Kategori:Bygdebøker| ]] | |||
[[Kategori:Metode]] | |||