Veiledere, Administratorer
9 136
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Ny side: {{Under arbeid}} <onlyinclude> Christopher Arndt Bruun (fødd i Christiania 23. september 1839, død i Gausdal 17. juli 1920), var folkeh…) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Under arbeid}} | {{Under arbeid}} | ||
<onlyinclude> [[Christopher Arndt Bruun|Christopher Arndt Bruun]] (fødd i [[Christiania]] [[23. september]] [[1839]], død i [[Gausdal]] [[17. juli]] [[1920]]), var folkehøgskulepioner, prest, samfunnsdebattant og venstrepolitikar. Han har hatt sterk innverknad på den venstrenasjonalistiske rørsla i Noreg, slik det har ytra seg fyrst og fremst gjennom den grundtvigianske folkehøgskulen, den frilynde ungdomsrørsla og i partiet [[Venstre]]. Hans bok ''Folkelige Grundtanker'' (1878) vart eit ideologisk manifest for desse straumdraga i norsk kultur- og samfunnsliv. I skuleverksemda si følgde Bruun [[Grundtvigs]] og den danske folkehøgskulens pedagogiske idear. Som teolog og prest stod han derimot i motstrid til både grundtvigianismen på den eine sida og til pietismen og den [[Gisle Johnson|johnsonske]] vekkjinga på den andre sida. Som politikar kom Bruun i opposisjon til den radikale, republikanske delen av Venstre. I 1905 stod han stridt og temmeleg aleine i sitt standpunkt mot unionsoppløysinga.</onlyinclude> | <onlyinclude>[[Christopher Arndt Bruun|Christopher Arndt Bruun]] (fødd i [[Christiania]] [[23. september]] [[1839]], død i [[Gausdal]] [[17. juli]] [[1920]]), var folkehøgskulepioner, prest, samfunnsdebattant og venstrepolitikar. Han har hatt sterk innverknad på den venstrenasjonalistiske rørsla i Noreg, slik det har ytra seg fyrst og fremst gjennom den grundtvigianske folkehøgskulen, den frilynde ungdomsrørsla og i partiet [[Venstre]]. Hans bok ''Folkelige Grundtanker'' (1878) vart eit ideologisk manifest for desse straumdraga i norsk kultur- og samfunnsliv. I skuleverksemda si følgde Bruun [[Grundtvigs]] og den danske folkehøgskulens pedagogiske idear. Som teolog og prest stod han derimot i motstrid til både grundtvigianismen på den eine sida og til pietismen og den [[Gisle Johnson|johnsonske]] vekkjinga på den andre sida. Som politikar kom Bruun i opposisjon til den radikale, republikanske delen av Venstre. I 1905 stod han stridt og temmeleg aleine i sitt standpunkt mot unionsoppløysinga.</onlyinclude> | ||
| Linje 55: | Linje 55: | ||
=== | === Teologien === | ||
Bruun skilde seg teologisk frå Grundtvig mellom anna i syn på kyrkja som institusjon. Bruun nærde skepsis til statskyrkja og til Grundtvigs variant av denne, den nasjonale folkekyrkja. På den andre sida tok Bruun avstand frå Grundtvigs motstandarar på ei anna fløy, nemleg pietistane. Den personlege, inadvende vekkingskristendomen var ikkje noko for Bruun. For han var det ei kristenplikt å engasjere seg fullt og heilt, vegleidd av sine kristne ideal, innan også det verdslege samfunns- og kulturlivet. Men Bruun delte med dei fleste pietistane ei streng puritansk uinnstilling til levesett, og mellom anna med ei bokstaveleg forståing av helveteslæra. Slik sett skilde han seg også frå Grundtvigs ”lyse og glade” kristendom (”menneske først, kristen så”). | Bruun skilde seg teologisk frå Grundtvig mellom anna i syn på kyrkja som institusjon. Bruun nærde skepsis til statskyrkja og til Grundtvigs variant av denne, den nasjonale folkekyrkja. På den andre sida tok Bruun avstand frå Grundtvigs motstandarar på ei anna fløy, nemleg pietistane. Den personlege, inadvende vekkingskristendomen var ikkje noko for Bruun. For han var det ei kristenplikt å engasjere seg fullt og heilt, vegleidd av sine kristne ideal, innan også det verdslege samfunns- og kulturlivet. Men Bruun delte med dei fleste pietistane ei streng puritansk uinnstilling til levesett, og mellom anna med ei bokstaveleg forståing av helveteslæra. Slik sett skilde han seg også frå Grundtvigs ”lyse og glade” kristendom (”menneske først, kristen så”). | ||
=== | === Politikken === | ||
”Norges gjenfødelse” som nasjon var det fremste målet for Bruuns politiske verksemd, og som gjord at han naturleg sokna til venstre og ikkje det embets- og urbant eliteorienterte høgre. Viktigaste føresetnaden for nasjonens nyvakning var å trekkje den fremste beraren av den genuine folkeånd, bondestanden, inn i styre og stell. Om det nye, folkelege danningsprogrammet vart realisert, kunne bøndene godt trå inn i stillingar som dommarar, prestar osv., utan at dei hadde den konvensjonelle, ”unorske” embetsutdanninga bak seg. | ”Norges gjenfødelse” som nasjon var det fremste målet for Bruuns politiske verksemd, og som gjord at han naturleg sokna til venstre og ikkje det embets- og urbant eliteorienterte høgre. Viktigaste føresetnaden for nasjonens nyvakning var å trekkje den fremste beraren av den genuine folkeånd, bondestanden, inn i styre og stell. Om det nye, folkelege danningsprogrammet vart realisert, kunne bøndene godt trå inn i stillingar som dommarar, prestar osv., utan at dei hadde den konvensjonelle, ”unorske” embetsutdanninga bak seg. | ||