323 360
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (9 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|Dalen Gruber, transport av molybden.jpg|Transport av molybden med taugbane frå toppen av gruva ned til [[Bandak]]. Molybdenen vart frakta vidare med båt.|Ukjend / [[Vest-Telemark Museum]].}} | <onlyinclude>{{thumb|Dalen Gruber, transport av molybden.jpg|Transport av molybden med taugbane frå toppen av gruva ned til [[Bandak]]. Molybdenen vart frakta vidare med båt.|Ukjend / [[Vest-Telemark Museum]].}} | ||
'''[[Dalen Gruber | '''[[Dalen Gruber|Dalen Gruber A/S]]''' var ei molybdengruve som låg på [[Dalen (Tokke)|Dalen]] i [[Telemark]]. Gruva var i drift frå 1916 til 1919. | ||
</onlyinclude> | |||
==Historikk== | ==Historikk== | ||
Undersøkelsane ved Dalen gruver vart gjort av [[Otto Bonden]] og [[A. Dettmer]] i 1915. Året etter vart drifta tatt over av ''A/S Dalen Molybdengruber'' som 20. desember satte i drift eit «Elmore»-vaskeri. | <onlyinclude>Undersøkelsane ved Dalen gruver vart gjort av [[Otto Bonden]] og [[A. Dettmer]] i 1915. Året etter vart drifta tatt over av ''A/S Dalen Molybdengruber'' som 20. desember satte i drift eit «Elmore»-vaskeri. | ||
Molybden var eit viktig metall for krigsindustrien. Når ein fekk reinsa malmen for ymse stoff kunne ein blande molybdenen med stål. Slik fekk ein panserstål som vart nytta som materiale i bygging av tanks og stridsvogner. | Molybden var eit viktig metall for krigsindustrien. Når ein fekk reinsa malmen for ymse stoff kunne ein blande molybdenen med stål. Slik fekk ein panserstål som vart nytta som materiale i bygging av tanks og stridsvogner. | ||
Medan [[1. verdenskrig|fyrste verdskrig]] rasa i [[Europa]] i 1916 tok ingeniør [[Otto Falkenberg]] initiativ til gruvedrift på garden Berge i [[Eidsborg]]. I liane ned mot Dalen var det store forekomster av malm. (Her skal ein ha funne ein klump på 10 kilo som visstnok har hamna på eit museum i [[Belgia]].) I desse liane bygde Falkenberg opp Dalen Gruber A/S som allereie i 1917 hadde 90 arbeidsfolk. | Medan [[1. verdenskrig|fyrste verdskrig]] rasa i [[Europa]] i 1916 tok ingeniør [[Otto Falkenberg]] initiativ til gruvedrift på garden Berge i [[Eidsborg]]. I liane ned mot Dalen var det store forekomster av malm. (Her skal ein ha funne ein klump på 10 kilo som visstnok har hamna på eit museum i [[Belgia]].) I desse liane bygde Falkenberg opp Dalen Gruber A/S som allereie i 1917 hadde 90 arbeidsfolk.</onlyinclude> | ||
{{thumb|Dalen Gruber.jpg|Dalen Gruber | {{thumb|Dalen Gruber. Vaskeri nedre taugbanestasjon, direktørbolig.jpg|Dalen Gruber med vaskeri, taugbanestasjon og direktørbolig.|[[Vest-Telemark Museum]].}} | ||
Malmen vart frakta frå gruveholene som låg 475 meter over [[Bandak]] men taugbane ned til Dalen. Somtid rauk bremsemekanismen på taugbanen, og då reiste den fullasta vaggen med rekordfart ned til Dalen. Det var eit under at ingen vart skadde når slikt skjedde. | Malmen vart frakta frå gruveholene som låg 475 meter over [[Bandak]] men taugbane ned til Dalen. Somtid rauk bremsemekanismen på taugbanen, og då reiste den fullasta vaggen med rekordfart ned til Dalen. Det var eit under at ingen vart skadde når slikt skjedde. | ||
| Linje 21: | Linje 20: | ||
==Arkiv== | ==Arkiv== | ||
{{thumb|Dalen Gruber. Ved gruveinngangen..jpg|Arbeidarar ved ein av gruveinngangane til molybdengruva.|[[Vest-Telemark Museum]].}} | |||
Arkivet etter Dalen Gruber er oppbevart ved [[Vest-Telemark Museum]] i Eidsborg. [http://arkivportalen.no/side/arkiv/detaljer?arkivId=no-VTM_arkiv_000000002471&aktivArkivFane=detaljer Lenke] til oppføring på [[arkivportalen]]. | Arkivet etter Dalen Gruber er oppbevart ved [[Vest-Telemark Museum]] i Eidsborg. [http://arkivportalen.no/side/arkiv/detaljer?arkivId=no-VTM_arkiv_000000002471&aktivArkivFane=detaljer Lenke] til oppføring på [[arkivportalen]]. | ||
==Galleri== | ==Galleri== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Dalen Gruber | Dalen Gruber.jpg|Dalen Gruber. {{byline|[[Vest-Telemark Museum]].}} | ||
Dalen Gruber 2.jpg|Dalen Gruber.{{byline|[[Vest-Telemark Museum]].}} | |||
Morgenbladet 03.11.1920.JPG|Graf som viser korleis molybdenetterspørselen brått tok slutt i 1917. {{byline|[[Morgenbladet]], 3. november 1920.}} | Morgenbladet 03.11.1920.JPG|Graf som viser korleis molybdenetterspørselen brått tok slutt i 1917. {{byline|[[Morgenbladet]], 3. november 1920.}} | ||
Dalen. - no-nb digifoto 20150226 00047 NB MIT FNR 00021 A.jpg|Dalen kring 1950. Heile gruveanlegget er borte. Berre "[[Villa Myrrinden]]" står att i dalsida.{{byline|[http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digifoto_20150226_00047_NB_MIT_FNR_00021_A "Dalen."]<br>Nasjonalbiblioteket}} | Dalen. - no-nb digifoto 20150226 00047 NB MIT FNR 00021 A.jpg|Dalen kring 1950. Heile gruveanlegget er borte. Berre "[[Villa Myrrinden]]" står att i dalsida.{{byline|[http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digifoto_20150226_00047_NB_MIT_FNR_00021_A "Dalen."]<br>Nasjonalbiblioteket}} | ||
{{thumb|Dalen Gruber.jpg|Dalen Gruber på Dalen.|Ukjend / [[Vest-Telemark Museum]].}} | |||
Dalen Gruber, Fra Kjelderen.jpg|"Fra Kjelderen" - truleg knuseriet. {{byline|[[Vest-Telemark Museum]].}} | |||
</gallery> | </gallery> | ||
==Kjelder== | ==Kjelder== | ||
* Bugge, Arne, ''Norges molybdenforekomster'', Oslo, 1963. | * Bugge, Arne, ''Norges molybdenforekomster'', Oslo, 1963. | ||
* [http://aps.ngu.no/pls/oradb/!minres_dsp_deposit.link_object?p_sprakobjid=I0000005506&fbclid=IwAR1CtdZDx7AHr3NvKYN7_L_agkiPe-sGZHj3IYj84GqtsHMLrDSCu03CqAQ Geological survey of Norway, The Ore Database], (Last updated 13.des.2007) | |||
* [[Olav Grimdalen|Grimdalen, Olav]], «Dalen gruber», i Tokke historielag, ''Dalen og Dalen hotel : festskrift ved Telemarkkanalens 100-års jubileum: 1892-1992'', Dalen, 1992. | * [[Olav Grimdalen|Grimdalen, Olav]], «Dalen gruber», i Tokke historielag, ''Dalen og Dalen hotel : festskrift ved Telemarkkanalens 100-års jubileum: 1892-1992'', Dalen, 1992. | ||
* [http://arkivportalen.no/side/aktor/detaljer?aktorId=no-VTM_arkiv_000000002548 Oppføring] på arkivportalen. | * [http://arkivportalen.no/side/aktor/detaljer?aktorId=no-VTM_arkiv_000000002548 Oppføring] på arkivportalen. | ||
* Reusch, Hans (red.), ''Norges Geologiske Undersøkelse, Nr. 87, Årbok for 1920 og 21'', Kristiania : I kommisjon hos Aschehoug, 1922. [https://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2015091408030 Lenke] til digital utgåve på bokhylla.no. | |||
[[Kategori:Tokke kommune]] | [[Kategori:Tokke kommune]] | ||
[[Kategori:Etableringer i 1916]] | [[Kategori:Etableringer i 1916]] | ||
[[Kategori:Opphør i | [[Kategori:Opphør i 1919]] | ||
[[Kategori:Gruver]] | [[Kategori:Gruver]] | ||
[[Kategori:Telemarksarkivet]] | [[Kategori:Telemarksarkivet]] | ||
[[Kategori:Dalen | [[Kategori:Dalen]] | ||
{{F1}} | |||
{{nn}} | {{nn}} | ||