Veiledere, Administratorer, Skribenter
4 496
redigeringer
Eigedomstilhøve i Jostedalen før 1800 (vis kilde)
Sideversjonen fra 28. okt. 2010 kl. 16:41
, 28. okt. 2010→Privateigd gods
| Linje 9: | Linje 9: | ||
Då Jostedalen vart folkesett att i siste halvdel av 1500-talet, må dalen ha høyrt til Dale len. I 1565 vart Dale prestegjeld skilt ut frå Sogn len som eit eige len. Denne ordninga stod ved lag til 1614 då Dale vart lagt under Bergenhus len.<ref>[http://nrk.no/sf/leksikon/index.php/Dale_var_eige_len_og_futed%C3%B8me Fylkesleksikon, NRK Sogn og Fjordane]</ref> | Då Jostedalen vart folkesett att i siste halvdel av 1500-talet, må dalen ha høyrt til Dale len. I 1565 vart Dale prestegjeld skilt ut frå Sogn len som eit eige len. Denne ordninga stod ved lag til 1614 då Dale vart lagt under Bergenhus len.<ref>[http://nrk.no/sf/leksikon/index.php/Dale_var_eige_len_og_futed%C3%B8me Fylkesleksikon, NRK Sogn og Fjordane]</ref> | ||
== | ==Adelsgods== | ||
I det statlege gjeldsoppgjeret etter 1660 selde kongemakta ut mykje jordegods, og det galdt òg Jostedalen. 24. januar 1664 fekk lagmann og | I det statlege gjeldsoppgjeret etter 1660 selde kongemakta ut mykje jordegods, og det galdt òg Jostedalen. 24. januar 1664 fekk lagmann, stiftsamtmannforvaltar og adelsmann [[Hans Hansen Lilienskiold (Schmidt)]] (ca 1610-1681) på Askøy skøyte på jostedalsgodset. Lilienskiold hadde på kort tid bygt opp ein stor formue som han fyrst og fremst plasserte i jordegods på Vestlandet.<ref>Nedrebø, Yngve. (1999). Hans Hansen Lilienskiold (ca 1650-1703) - kunstner, humanist og adelsmann. ''Bergensposten'' (nr. 2), 9-11. ([http://www.arkivverket.no/arkivverket/content/download/2865/39803/file/BP1999.pdf&sa=U&ei=7KPJTM6bHMKaOsP6hLkB&ved=0CCYQFjAE&usg=AFQjCNEluRGcXW9mGs_zzn7P_7kuswzcmw Digital utgåve])</ref> Jostedalsgodset femnde på dette tidspunktet om all jordeigedom i Jostedal prestegjeld unnateke kyrkja og prestegarden. Det låg ikkje gods korkje til kyrkja eller prestegarden. | ||
==Munthe-ætta== | |||
Salet av jostedalsgodset skjedde truleg i arveoppgjeret etter at Lilienskiold døydde i 1681. [[Bertha Ludvigsdotter Munthe]] på [[Flahammar]] i Luster overtok med skøyte 26. mars 1681 alle gardane i Jostedalen. Ho var enkje etter futen [[Christoffer Giertsen]] som tidlegare fått hand om mykje av apostelgodset i Indre Sogn. Etterkomarane deira kalla seg sidan Munthe.<ref>[http://nrk.no/sf/leksikon/index.php/Flahamar_vert_futegard Fylkesleksikon NRK Sogn og Fjordane]</ref> Jostedalsgodset vart no verande i Munthe-ætta fram til brukarane sjølve kjøpte gardane. | |||
Bertha Munthe selde unna éin gard, [[Myklemyr (Jostedalen)|Myklemyr]], til prestesonen [[Hans Ottoson Ravn]] i 1682. Resten av godset gjekk til sonen [[Ludvig Munthe]], sokneprest i Vik. Den tida Ludvig Munthe sat med godset selde han berre unna éin gard, [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]], i 1691. Etter Ludvig Munthe gjekk godset udelt til sonen [[Christopher Munthe]], sokneprest i Hafslo | Bertha Munthe selde unna éin gard, [[Myklemyr (Jostedalen)|Myklemyr]], til prestesonen [[Hans Ottoson Ravn]] i 1682. Resten av godset gjekk til sonen [[Ludvig Munthe]], sokneprest i Vik. Den tida Ludvig Munthe sat med godset selde han som mor si berre unna éin gard, [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]], i 1691. Etter Ludvig Munthe gjekk godset udelt til sonen [[Christopher Munthe]], sokneprest i Hafslo, som ikkje selde unna ein einaste gard | ||
I arveoppgjeret etter at Christopher døydde i 1754, vart jostedalsgodset delt på tre av sønene: [[Gerhard Munthe]], [[Jens Munthe]] og [[Christopher Munthe]]. Det var i all hovudsak dei som selde unna gardane til brukarane, dei fleste i 1770-åra (sjå tabellen). | |||
==Overgangen til lokalt bondeeige== | ==Overgangen til lokalt bondeeige== | ||